Szukana fraza: [Opis = "Obszerna dokumentacja archiwalna z lat 1812\-1859 zawierająca akta, dokumenty urzędowe, instrukcje oraz rozległą i sformalizowaną korespondencję superintendentury \(lokalnej ewangelickiej administracji kościelnej, odpowiadającej dekanatowi w kościele katolickim\) w Malborku i w Nowym Stawie. Superintendentura malborska obejmowała swym zasięgiem rozległy obszar, szczególnie obszerny po okresowym połączeniu jej unią personalną z superintendenturą w Nowym Stawie. Na zachodzie granicą superintendentury malborskiej była zawsze Wisła, na wschodzie parafie Fiszewo i Jezioro, na południu Malbork i Pogorzała Wieś, od północy wioski Cyganek i Tujsk. W sumie około 1860 roku superintendentura składała się z 22 parafii, z 26 kościołami obsługiwanymi przez 23 pastorów. W skład każdej parafii wchodziło szereg okolicznych wiosek i osad, przy czym niektóre z nich były formalnie włączone do parafii, inne zaś traktowane gościnnie. W zgromadzonych materiałach, w przeważającej większości rękopiśmiennych znajdujemy m.in. rozporządzenia generalnego superintendenta, konsystorza kwidzyńskiego i królewieckiego skierowane do superintendentów w Malborku i Nowym Stawie oraz pisma tychże superintendentów do poszczególnych gmin w związku z wprowadzeniem przez króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III \- 31 października 1817 roku unii jednoczącej kalwinizm i luteranizm w formie Zjednoczonego Kościoła Ewangelickiego zwanego także Ewangelickim Kościołem Unijnym. Dokumenty te zawierają informacje o wprowadzeniu w związku z tym nowej agendy \(rytuału\) oraz jej realizacji w poszczególnych gminach. Za szczególnie cenne uznać można, pochodzące z lat 1812, 1816 i 1820 wykazy kościołów i gmin ewangelickich superintendentury malborskiej wraz z informacją o ich założeniu, patronacie oraz wsiach i osadach wchodzących w ich skład. Niemniejszą wartość historyczną prezentuje liczna grupa dokumentów dotyczących znajdujących się w intendenturze malborskiej i Nowego Stawu wsi i osad zwanych Gastdorf, zamieszkałych przez wyznawców Kalwina, a w 1817 roku włączonych do gmin ewangelickich. Znajdujemy tu wykazy tych osad, informacje o świadczeniach i obowiązkach ich mieszkańców wobec gminy unijnej, uposażeniu pastorów, organistów i nauczycieli. Informacje te zostały ujęte w dla każdej z wymienionych superintendentur \(dla Nowego Stawu 1823 rok\; Malborka 1820 rok\) w tabele statystyczne zawierające następujące elementy\: nazwa gminy unijnej, nazwa wsi lub osady do niej inkorporowanej, jej wielkość w włókach, wysokość uiszczanej od 1 włóki oraz świadczenia wsi na rzecz nauczyciela i organisty.Problemy dotyczące wsi zwanych Gastdorf \- zwłaszcza natury prawnej \- zawiera licznie prezentowana korespondencja landrata malborskiego z malborskim superintendentem i pastorami poszczególnych gmin.W opracowaniu znajdujemy również dane dotyczące liczby wiernych w poszczególnych osadach superintendentury malborskiej i gminy Stare Pole prezentowanych w tabelach statystycznych dla lat 1856 i 1857 oraz dokumenty dotyczące spraw związanych z funkcjonowaniem prawa patronackiego zawarte w rozporządzeniach i pismach Królewskiego Konsystorza Prowincji Pruskiej i skierowane do superintendentów z 1848 roku. Zbiory udostępnione przez Archiwum Diecezji Elbląskiej."]
