Tytuł:

Lehrbuch der ebenen und sphärischen Trygonometrie. Für die obern Classen der Gymnasien bearbeitet von J.G. Graßmann […]

Autor:

Graßmann, Justus Günther

Słowa kluczowe:

historia nauki ; edukacja ; podręczniki szkolne - 19 w. ; matematyka - 19 w. ; historia matematyki ; geometria ; trygonometria ; trygonometria płaska ; trygonometria sferyczna ; podręczniki szkolne - trygonometria - 19 w. ; trygonometria dla szkół średnich - podręcznik - 19 w. ; niemieccy matematycy - 18/19 w. ; Graßmann, Justus Günther (1779-1852)

Opis:

Lehrbuch der ebenen und sphärischen Trygonometrie (Berlin, 1835) - XIX-wieczny podręcznik trygonometrii płaskiej i sferycznej, zredagowany dla wyższych klas szkół średnich przez niemieckiego matematyka i nauczyciela gimnazjalnego Justusa Günthera Graßmanna (1779-1852). Zakres materiału niniejszego podręcznika został skupiony w części pierwszej wokół trygonometrii płaskiej i rozwiązywania trójkątów płaskich, natomiast w części drugiej na trygonometrii sferycznej, która zajmuje się badaniem własności funkcji trygonometrycznych i zastosowaniem w geometrii. Powstała ona znacznie wcześniej niż płaska, znajdując zastosowanie w astronomii Trygonometria sferyczna zajmuje się właściwościami trójkątów na powierzchni kuli. Trygonometria to słowo wywodzące się od greckich słów trigōnon „trójkąt” oraz metréō „mierzę”. Jest to dział matematyki poświęcony badaniu własności funkcji trygonometrycznych oraz ich wykorzystaniu w geometrii. Jej początki sięgają starożytności i wiążą się m.in. z wyznaczaniem tras w żegludze morskiej i określaniem położenia ciał niebieskich. Oczywiście ówcześni matematycy nie stosowali trygonometrii w dzisiejszej postaci. Opierali się na zależnościach pomiędzy bokami trójkąta równobocznego, kwadratu, pięciokąta i dziesięciokąta foremnego a promieniem opisanego na nich okręgu. Pierwsze tablice trygonometryczne (wtedy jeszcze bardzo proste) ułożył Hipparch około 180 roku p.n.e. W 150 roku n.e. Klaudiusz Ptolemeusz zamieścił w swej pracy tablice sinusów kątów od 1 do 90 stopni. Od V do XII wieku trygonometrią zajmowali się także Hindusi. Ich dzieła były tłumaczone z sanskrytu na język arabski, następnie z arabskiego na łacinę. Wskutek pomyłki jednego z tłumaczy powstała nazwa „sinus” (łac. „zatoka, zagięcie”). W XIX wieku na lekcjach matematyki funkcje trygonometryczne były używane przede wszystkim do rozwiązywania trójkątów płaskich (znajdujących się na płaszczyźnie) i sferycznych (umieszczonych na powierzchni kuli). Rozwiązywaniem trójkąta nazywano wówczas procedurę znajdowania długości wszystkich boków i miar wszystkich kątów trójkąta w oparciu o pewne dane wyjściowe. Trójkąty płaskie rozwiązywano na lekcjach matematyki we wszystkich dziewiętnastowiecznych szkołach średnich. W gimnazjach i szkołach typu realnego zadania te były na najwyższym poziomie trudności. Rozwiązywanie trójkątów sferycznych było zarezerwowane niemalże wyłącznie dla szkół przygotowujących młodzież do studiów uniwersyteckich. Autor niniejszego podręcznika wraz z rodzeństwem do 14 roku życia był nauczany przez prywatnych nauczycieli. Następnie uczęszczał do Marienstiftsgymnasium w Szczecinie. Od 1799 roku studiował teologię na Uniwersytecie w Halle. Od 1801 r. pracował jako prywatny nauczyciel rodziny właścicieli ziemskich Rattów w Retzowsfelde, a w 1802 r. został wicedyrektorem szkoły miejskiej i gminnej w Pyritz. W 1806 został podrektorem Vereinigten Königlichen und Stadtgymnasium w Szczecinie , z którym związany był aż do śmierci. W 1813 walczył jako ochotnik w wojnach wyzwoleńczych. Graßmann opublikował kilka artykułów z dziedziny matematyki i wniósł fundamentalny wkład w krystalografię. Był także członkiem szczecińskiej loży masońskiej „Zu den drei goldenen Zirkeln”, której jako Mistrz przewodniczył.

Data wydania:

1835

Wydawca:

gedruckt und verlegt bei G. Reimer

Miejsce wydania:

Berlin

Rodzaj dokumentu:

książka

Sygnatura:

KD.2501

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)