Tytuł:

Biographie des Wesirs Ali-Pascha von Janina

Autor:

Alcaini, Carl Graf von

Słowa kluczowe:

biografie ; biografie historyczne ; Ali Pasza z Tepeleny - biografia ; Ali Pasza z Tepeleny (1741-1822) ; Imperium Osmańskie ; Joanina ; Epir ; możnowładcy osmańscy ; Alcaini, Carl Graf von

Opis:

Biographie des Wesirs Ali-Pascha von Janina (Wiedeń, Peszt; 1823) - biografia Alego Paszy z Tepeleny (1741-1822), której autorem jest Carl Graf von Alcaini. Ali Pasza, zwany Lwem Janiny, urodził się w Tepelene w 1741 jako syn drobnego beja. Gdy ojciec zginął, Ali zajął się napadaniem karawan na drodze Tepelena-Joannina i powoli przejmował kontrolę nad kolejnymi wioskami. Z czasem przy jego boku znalazła się tak spora liczba żołnierzy (szacunki mówią o 30 000-50 000), tak że nawet sam sułtan prosił go o pomoc w tłumieniu rebelii w innych częściach Imperium Otomańskiego. W nagrodę za pomoc udzieloną sułtanowi w wojnie z Austrią został Paszą Trikali. Jako że jego ambicje sięgały znacznie wyżej, jeszcze w tym samym roku (1788) zdobył Janinę, od XIII w. ważne miasto greckie liczące sobie wówczas 30 tys. mieszkańców. Dla swych potrzeb rozbudował twierdzę w Janinie. Pomieścił w niej dwór godny monarchy - pełen bogactw, elegancji, wyrafinowania i dóbr greckiej kultury, dla której był także mecenasem. Jednak rządził skrajnie okrutnie, chciwie i bezwzględnie, nawet wobec własnych bliskich. Był znakomitym dowódcą i gospodarzem. Skutecznie tępił rozbójnictwo na drogach (plagę owych czasów w całym imperium), popierał szkolnictwo, produkcję rzemieślniczą i dalekosiężny handel. Formalnie lennik sułtana, realizował budowę udzielnego państwa albańsko-greckiego, całkowicie niezależnego od Turcji. Zawierał kolejne sojusze z Napoleonem Bonaparte, Wielką Brytanią, spiskowcami greckimi – sprzyjał powstaniu tajnego greckiego stowarzyszenia narodowego Filiki Heteria (Stowarzyszenie Przyjaciół), licząc na sprowokowanie interwencji Rosji. W roku 1820 zorganizował w Konstantynopolu zabójstwo swego oponenta, co sułtan Mahmud II wykorzystał jako pretekst do rozprawy wojskowej z niebezpiecznym podwładnym, dawno już zbyt samodzielnym, jak na urzędnika. Ali Pasza osiągnął tak duży stopień niezależności od sułtana, że ten ostatecznie wysłał swoje wojska, by utemperować lennika. Po dłuższym oblężeniu Joaniny, Ali Pasza zgodził się na rozmowy, zamiast tego został jednak pojmany na wyspie, na pobliskim jeziorze Pamvotida i zgładzony na miejscu, w klasztorze świętego Pantalejmona. Ali Pasza, najwybitniejsza postać w historii Janiny i całego Epiru, to wysoce kontrowersyjny „bohaterski buntownik”, który w życiu kierował się jedynie ambicjami i własnym interesem. Walcząc z Turkami, jeśli uznał za stosowne, bez wahania rozprawiał się też krwawo ze swymi greckimi poddanymi. Dla zachodniej Europy, Ali Pasza stał się romantycznym władcą, którego legendę tworzyła obecność na kartach słynnej powieści „Hrabia Monte Christo” i w utworach Lorda Byrona. W 1809 roku, kiedy zależność Alego od Wielkiej Porty była tylko czysto nominalna, do Janiny zawitał młody lord Byron, którego satrapa ujął niezwykłą gościnnością i zainteresowaniem. W liście do matki poeta pisał m.in. „…Jego Wysokość jest pozbawionym wyrzutów sumienia tyranem, winnym najokrutniejszych zbrodni, bardzo odważnym i tak utalentowanym dowódcą wojskowym, że zwą go mahometańskim Bonapartem…”. Ali Pasza miał opinię okrutnego tyrana, a zarazem zdolnego władcy, który zaprowadził porządek w swoim państwie, zjednoczył albańskie klany i pośmiertnie wpłynął na sukces greckiego ruchu wyzwoleńczego. Dokument współoprawny z innymi drukami (klocek introligatorski), sygn. KD.5008 - KD.5009.

Data wydania:

1823

Wydawca:

A. Strauß und C. A. Hartleben

Miejsce wydania:

Wien ; Pesth

Rodzaj dokumentu:

książka

Sygnatura:

KD.5008

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)