Tytuł:

Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto. Tomo IV

Autor:

Goldoni, Carlo

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; Goldoni, Carlo - zbiór komedii ; Goldoni, Carlo - dorobek literacki ; Goldoni, Carlo - L'avventuriere onorato ; Goldoni, Carlo - Il cavaliere di buon gusto ; Goldoni, Carlo - La locandiera ; Goldoni, Carlo - L’avaro ; włoskie komedie - 18 w. ; włoskie sztuki teatralne - 18 w. ; teatr włoski - 18 w. ; commedia dell’arte ; włoscy dramatopisarze - 18 w. ; włoscy komediopisarze - 18 w. ; pisarze związani z Wenecją ; Goldoni, Carlo (1707-1793)

Opis:

Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - czwarty tom zbioru komedii, których autorem jest związany z Wenecją, włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już w młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 nawet powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z dwoma innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska, obyczajów i języka ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna L'avventuriere onorato (Czcigodny poszukiwacz przygód), sztuka w trzech aktach, wystawiona po raz pierwszy w Wenecji podczas karnawału w 1751 roku. Jej bohaterem jest tajemniczy Wenecjanin Guglielmo, który po katastrofie statku przybywa do Palermo i wkracza w życie wyższych sfer miasta dzięki swojemu tajemniczemu urokowi, zdolności do uwodzenia, uprzejmym manierom i doświadczeniu w wielu zawodach (lekarz, prawnik, mistrz, kupiec, dramaturg), które, jak musi przyznać, wykonywał tu i ówdzie w całych Włoszech. Rywalizując między dwiema kobietami z Palermo, pozbywa się neapolitańskiej narzeczonej i w końcu udaje mu się zapewnić sobie najlepszą partię w mieście oraz zdobyć zaufanie wicekróla. Druga w kolejności, pochodząca z 1750 roku i wystawiona po raz pierwszy w Wenecji w grudniu tego samego roku Il cavaliere di buon gusto (Kawaler dobrego smaku) to sztuka w trzech aktach, w której Goldoni nakreśla w postaci Hrabiego Ottavio przykład rycerza doskonałego: szarmanckiego, uprzejmego, miłośnika jedzenia, kultury i dobrych przyjaciół, ale też uważnego na zmiany społeczne i gospodarcze, do tego stopnia, że wchodzi w interesy z weneckim kupcem Pantalone. Trzeci utwór to komedia La locandiera, napisana w grudniu 1752 roku, zaliczana do najbardziej udanych komedii weneckiego dramaturga. Historia skupia się na perypetiach Mirandoliny, atrakcyjnej i przebiegłej młodej kobiety, która jest właścicielką odziedziczonej po ojcu gospody we Florencji i prowadzi ją z pomocą kelnera Fabrizia. Tom zamyka, napisana w 1756 roku, jednoaktowa komedia L’avaro (Skąpiec), która jest reinterpretacją Skąpca Moliera. Akcja sztuki rozgrywa się w Pawii, w domu starego skąpca Don Ambrogio, którego jedyny syn nie żyje od roku. Donna Eugenia, jego synowa, mieszka w jego domu, traktowana jak córka. Don Ambrogio twierdzi, że bardzo ją lubi, ale choć jest ona dla niego wielkim źródłem wydatków nie ma żadnego interesu w tym, by ponownie wydać ją za mąż, by nie rozstawać się z jej posagiem. Na scenie pojawiają się jednak zalotnicy, zainteresowani małżeństwem z młodą wdową. Bałagan zakończy wyczyn kawalera Costanzo degli Alberi, który zaproponuje najkorzystniejsze rozwiązanie.

Data wydania:

1761

Wydawca:

per Giambatista Pasquali

Miejsce wydania:

Venezia

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

92451/4

Język:

ita ; lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)