Tytuł:

Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit […] Vierter Theil

Autor:

Herder, Johann Gottfried

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; filozofia - 18 w. ; literatura niemieckojęzyczna - traktat historyczno-filozoficzny - 18 w. ; filozofia historii ludzkości ; kosmologia ; filozofia przyrody ; antropologia ; etnologia ; kulturoznawstwo ; teoria kultury ; historia ludzkości ; filozofowie niemieccy - 18 w. ; Herder, Johann Gottfried (1744-1803)

Opis:

Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit; pol. Idee dotyczące filozofii historii ludzkości (Ryga, Lipsk 1792) - część czwarta historyczno-filozoficznego traktatu Johanna Gottfrieda Herdera (1744-1803), który został opublikowany w czterech częściach w latach 1784-1791. Urodzony w Morągu, Herder był niemieckim teologiem ewangelickim, filozofem, teoretykiem sztuki i literatury oraz poetą w dobie oświecenia zaliczanym do klasyków weimarskich. Główną ideę oświecenia, czyli tolerancję zastosował wobec innych narodów i okresów historii. Położył podwaliny dla historyzmu. Swoją teorią kultury i filozofią historii, które w przeciwieństwie do uniwersalizmu oświecenia, rozumiał jako cel historii ludzkiego rozwoju poszczególnych ludów i narodów, rozwinął zasadniczą podstawę konserwatywnej teorii kultury, a także bazę dla programu badawczego klasycznej krajoznawczej geografii. Traktat Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit uważany jest powszechnie za główne dzieło Herdera. Oparł je na myślach, które już wcześniej publikował w mniejszych pismach. Jest to podsumowanie jego ustaleń o ziemi i ludziach, „których jedyny cel bytu skierowany jest na kształcenie człowieczeństwa, któremu służą tylko wszystkie małe potrzeby świata i powinny nawet do niego prowadzić”. W rozprawie przedstawił swoje poglądy o językach, obyczajach, religii, poezji, o istocie i rozwoju sztuki, nauki i edukacji, o powstaniu narodów i historycznym przebiegu zdarzeń. Rozsądek i wolność uważa za produkt „oczywistego” pierwotnego języka, religię za najwyższe wyrażenie ludzkiego człowieczeństwa. Różnorodne naturalne, historyczne, społeczne i psychologiczne okoliczności prowadzą do wielowarstwowego zróżnicowania narodów, które są różne, ale mimo tego równe. Dzieło Herdera składa się z czterech obszernych części, publikowanych niezależnie od siebie w odstępie siedmiu lat. Każda z tych czterech części składa się z pięciu ksiąg, z których każda z kolei podzielona jest na cztery do ośmiu rozdziałów. Pierwsza i druga część przedstawia, m.in.: całościową i teologicznie zorientowaną kosmologię Herdera, poświęcona jest również różnym "królestwom natury": ziemi, skałom, roślinom, zwierzętom i człowiekowi, organizacji i kształtowaniu się wspólnot etnicznych na różnych kontynentach, tradycjom dotyczącym stworzenia ziemi i powstania rasy ludzkiej, początkom historii ludzkości, kwestiom klimatu i jego wpływu na kształtowanie się ludzkiego ciała i duszy etc. Trzecia i czwarta część zawiera faktyczną historię ludzkości, przy czym relacja Herdera sięga tylko do średniowiecza. Planowana piąta część, która powinna była opisać renesans, reformację i czasy współczesne autorowi, już się nie pojawiła. Traktat Herdera określono mianem zrywającego z licznymi konwencjami filozoficznymi i kulturowymi. W imponującej kolekcji niezliczonych źródeł historycznych, etnograficznych, anatomicznych i religijno-naukowych, Herder nie tylko śledzi historię świata i kultur ludzkich, ale także ustanawia filozofię tematu kulturowego, krytykuje rasizm i eurocentryzm oraz entuzjastycznie stawia na człowieczeństwo i rozum nieodłącznie związany ze wszystkimi kulturami i epokami historycznymi. Dziś Herder uważany jest za autorytatywnego prekursora nowoczesnego kulturoznawstwa, a także antropologii i etnologii.

Data wydania:

1792

Wydawca:

bei Johann Friedrich Hartknoch

Miejsce wydania:

Riga ; Leipzig

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

92562/4

Język:

ger ; lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)

×

Cytowanie

Styl cytowania: