Tytuł:

Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit […] Erster Theil

Autor:

Herder, Johann Gottfried

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; literatura niemieckojęzyczna - traktat historyczno-filozoficzny - 18 w. ; filozofia - 18 w. ; filozofia historii ludzkości ; kosmologia ; filozofia przyrody ; antropologia ; etnologia ; etnologia i antropologia kulturowa ; kulturoznawstwo ; teoria kultury ; historia ludzkości ; filozofowie niemieccy - 18 w. ; Herder, Johann Gottfried (1744-1803)

Opis:

Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit; pol. Idee dotyczące filozofii historii ludzkości (Ryga, Lipsk 1786) - część druga historyczno-filozoficznego traktatu Johanna Gottfrieda Herdera (1744-1803), który został opublikowany w czterech częściach w latach 1784-1791. Urodzony w Morągu Herder był niemieckim teologiem ewangelickim, filozofem, teoretykiem sztuki i literatury oraz poetą w dobie oświecenia zaliczanym do klasyków weimarskich. Główną ideę oświecenia, czyli tolerancję zastosował wobec innych narodów i okresów historii. Położył podwaliny dla historyzmu. Swoją teorią kultury i filozofią historii, które w przeciwieństwie do uniwersalizmu oświecenia, rozumiał jako cel historii ludzkiego rozwoju poszczególnych ludów i narodów, rozwinął zasadniczą podstawę konserwatywnej teorii kultury, a także bazę dla programu badawczego klasycznej krajoznawczej geografii.Traktat Ideen zur Philosophie der Geschichte der Menschheit uważany jest powszechnie za główne dzieło Herdera. Oparł je na myślach, które już wcześniej publikował w mniejszych pismach. Jest to podsumowanie jego ustaleń o ziemi i ludziach, „których jedyny cel bytu skierowany jest na kształcenie człowieczeństwa, któremu służą tylko wszystkie małe potrzeby świata i powinny nawet do niego prowadzić”. W rozprawie przedstawił swoje poglądy o językach, obyczajach, religii, poezji, o istocie i rozwoju sztuki, nauki i edukacji, o powstaniu narodów i historycznym przebiegu zdarzeń. Rozsądek i wolność uważa za produkt „oczywistego” pierwotnego języka, religię za najwyższe wyrażenie ludzkiego człowieczeństwa. Różnorodne naturalne, historyczne, społeczne i psychologiczne okoliczności prowadzą do wielowarstwowego zróżnicowania narodów, które są różne, ale mimo tego równe. Dzieło Herdera składa się z czterech obszernych części, publikowanych niezależnie od siebie w odstępie siedmiu lat. Każda z tych czterech części składa się z pięciu ksiąg, z których każda z kolei podzielona jest na cztery do ośmiu rozdziałów. Pierwsza i druga część przedstawia, m.in.: całościową i teologicznie zorientowaną kosmologię Herdera, poświęcona jest również różnym "królestwom natury": ziemi, skałom, roślinom, zwierzętom i człowiekowi, organizacji i kształtowaniu się wspólnot etnicznych na różnych kontynentach, tradycjom dotyczącym stworzenia ziemi i powstania rasy ludzkiej, początkom historii ludzkości, kwestiom klimatu i jego wpływu na kształtowanie się ludzkiego ciała i duszy etc.Trzecia i czwarta część zawiera faktyczną historię ludzkości, przy czym relacja Herdera sięga tylko do średniowiecza. Planowana piąta część, która powinna była opisać renesans, reformację i czasy współczesne autorowi, już się nie pojawiła. Traktat Herdera określono mianem zrywającego z licznymi konwencjami filozoficznymi i kulturowymi. W imponującej kolekcji niezliczonych źródeł historycznych, etnograficznych, anatomicznych i religijno-naukowych, Herder nie tylko śledzi historię świata i kultur ludzkich, ale także ustanawia filozofię tematu kulturowego, krytykuje rasizm i eurocentryzm oraz entuzjastycznie stawia na człowieczeństwo i rozum nieodłącznie związany ze wszystkimi kulturami i epokami historycznymi. Dziś Herder uważany jest za autorytatywnego prekursora nowoczesnego kulturoznawstwa, a także antropologii i etnologii.

Data wydania:

1784

Wydawca:

bei Johann Friedrich Hartknoch

Miejsce wydania:

Riga ; Leipzig

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

92562/1

Język:

ger ; lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)