Tytuł:

Ankündigung einer Beschreibung der Stadt Elbing und ihres Gebietes in topographischer, geschichtlicher und statistischer ...

Autor:

Fuchs Michael Gottlieb

Słowa kluczowe:

Elbląg - historia ; Fuchs, Michael Gottlieb (1758-1835)

Opis:

Zapowiedź wydania monografii M. G. Fuchsa "Beschreibung der Stadt Elbing und ihres Gebietes in topographischer, geschichtlicher und statisticher Hinsicht". Na stronie tytułowej druku odręczny podpis Fuchs’a. Druk pochodzi z książki współoprawnej (klocek) : W : Zum Andenken an das erste Preussische Musikfest. Na wstępie Autor wyjaśnił motywy powstania dzieła: powodowany ciekawością od wielu lat zajmował się ubocznie przeszłością Elbląga. Poznanie jego historii, ojczyzny w bliższym rozumieniu (Heimat), jest ważniejsze od dziejów ojczyzny w szerszym rozumieniu (Vaterland). Szczególna rola Elbląga w przeszłości dla jej mieszkańca jest szczególnym powodem do dumy, gdy do pewnego stopnia splendor jego przodków staje się także udziałem współczesnych. Dlatego też przeszłością Elbląga zajmowało się wielu jego poprzedników. Elbląscy mężowie stanu gromadzili też rękopiśmienne materiały o przeszłości potrzebne dla prowadzenia bieżącej polityki. Na tym polu szczególne zasługi położył Carl Ernst Ramsey. M. G. Fuchs zwraca uwagę, jak mało publikacji drukowanych ukazało się dotąd na temat Elbląga. Ponieważ artykuł Michaela Christopha Hanowa o Elblągu (1757) ukazał się bez wiedzy i aprobaty rady miejskiej, ta zwróciła się do władz Gdańska o zabronienie Hanowowi jego kontynuacji. Wskutek tej interwencji Hanow pracy nie dokończył. Fuchs wymienił jeszcze pracę Alexandra Nicolasa Tolkemita o nauczycielach elbląskich (rada miejska także usiłowała wstrzymać druk tej książki) i prace pozostające w rękopisie (Zahmela i Rupsona). Fuchs usprawiedliwia to postępowanie władz względami politycznymi: unikaniem zadrażnień z Kościołem katolickim i sąsiadami (Prusami). Przeszkody te zniknęły po 1772 r., ale wówczas chęć do napisania dziejów miasta osłabła. Jako motyw badania przeszłości Elbląga Fuchs wymienił chęć poznania jego ustroju, co mogłoby służyć lepszej obronie interesów miasta pod nowymi rządami. Wśród takich znawców Fuchs wymienił burmistrza Johanna Schmidta, Gottfrieda Gotscha, autora historii Nowego Miasta i swojego ojca, Samuela Gottlieba Fuchsa, który porządkował archiwalia miejskie po pożarze 1777 r. Ich kilkutomowe prace pozostały w rękopisie. Kolejni elblążanie, którzy wnieśli wkład do badań nad przeszłością miasta to Johann Heinrich Ammelung (kontynuator roczników Rupsona i Dewitza), Johann Jacob Convent (kolekcjoner archiwaliów, autor 10-ciotomowej kroniki miasta i opisu budynków publicznych) i Abraham Grübnau (wszechstronny badacz, autor wielu opracowań, które pozostały w rękopisie). W 1812 r. uzyskał Fuchs zgodę na badanie archiwaliów miejskich. Szczególnie podkreślił znaczenie recesów (protokołów z posiedzeń rady miejskiej). Recesy z lat 1700-1771 zachowały się w całości. Dla okresu rządów pruskich źródłem informacji byli budowniczowie miejscy. Fuchs zamierzał pierwotnie napisać kronikę miasta. Jednak ostatecznie zrezygnował z tego zamiaru, aby najpierw dać statystyczny i topograficzny opis miasta i jego terytorium w rozwoju historycznym. Następnie Fuchs przedstawił dokładny konspekt pracy I tomu pracy (ukazał się w 1818 r.). Wyjaśnił, że liczy na subskrybentów, co pozwoli sfinansować druk dzieła. Pozwoli to także przygotować następne dwa tomy. W zmienionej nieco formie ta zapowiedź wydawnicza ukazał się jako przedmowa do tomu I.

Data wydania:

1817

Wydawca:

F. T. Hartmann

Miejsce wydania:

Elbing

Rodzaj dokumentu:

książka współoprawna (klocek)

Format:

image/x.djvu

Sygnatura:

IV.4 – druk 3

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)