Tytuł:

Motive zu dem Entwurfe einer Verordnung, die Erhaltung der evangelischen Geistlichen und Kirchendiener in den Marienburger ...

Słowa kluczowe:

reformacja - historia ; protestantyzm ; Whatmann, James ; Żuławy - stosunki religijne ; konfederacja warszawska

Opis:

Druk objaśniający motywy projektu ustawy dotyczącej utrzymywania ewangelickich duchownych i służby kościelnej na Żuławach Malborskich. Problem polegał na tym, iż na Żuławach podobnie jak na sąsiednich terenach koegzystowały dwa główne wyznania: katolickie i ewangelickie. W związku z tym powstawał problem, na rzecz jakiego kościoła powinni łożyć mieszkańcy. Po konfederacji warszawskiej, która zagwarantowała wolność wyznania zaczęły na Żuławach powstawać parafie ewangelickie (większość autochtonów przyjęła naukę Lutra) obok istniejących katolickich. Obowiązek płacenia dziesięciny, daniny w naturze i innych świadczeń dla parafii katolickich nie ustał jednak, nawet gdy mieszkańcy danej parafii przeszli na luteranizm. W związku z tym opodatkowani byli podwójnie, co budził zrozumiałe opory. W 1792 wystosowali oni na podstawie postanowień konfederacji warszawskiej sprzeciw przeciwko obowiązkowi łożenia na Kościół katolicki, który został jednak odrzucony. W XIX w. z kolei katoliccy przybysze na te ziemie nie chcieli godzić się na utrzymywanie kościoła ewangelickiego, do którego należała większość wcześniejszych kolonizatorów. Druk na czerpanym welinowym papierze sygnowanym słynną marką „J. WHATMANN. TURKEY MILL”. Papier ten wytwarzany był ze szmat, stąd jego wysoka jakość. Nazwa firmowa pochodzi od osiemnastowiecznego papiernika Jamesa Whatmann’a który prowadził najbardziej w Anglii renomowaną papiernię w hrabstwie Kent o nazwie Tourkey Mill. Papieru Whatmann’a używali m. in. James Audubon – amerykański przyrodnik do swoich znanych rysunków, przedstawiających głównie północnoamerykańskie ptaki i Napoeleon do spisania swojej ostatniej woli, George Washington pisał na nim dokumenty państwowe, natomiast królowa Wiktoria swoją prywatną korespondencję. Znak wodny firmy pisany był drukowanymi literami, miał ok. 1 cala (2,54 cm) wysokości i rozciągał się na 10 cali długości. Po nazwisku w znaku wodnym następowała data (brak w druku” Motive zu dem Entwurfe...”, została odcięta przy przycinaniu kartek, najprawdopodobniej jednak papier, na którym został wydrukowany pochodzi z lat 1827-1838).

Data wydania:

1841

Wydawca:

b. w.

Miejsce wydania:

Berlin

Rodzaj dokumentu:

książka

Format:

image/x.djvu

Sygnatura:

IV.8.4

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)