Tytuł:

Über Liebe und Ehe. Essays von Ellen Key

Autor:

Key, Ellen

Słowa kluczowe:

literatura szwedzka ; historia literatury szwedzkiej ; Key, Ellen - publikacje ; Key, Ellen - zbiór esejów ; miłość ; małżeństwo ; szwedzcy pisarze i pisarki ; Key, Ellen (1849-1926)

Opis:

Über Liebe und Ehe (Berlin, 1914) - niemieckojęzyczny przekład książki szwedzkiej pisarki, nauczycielki, pedagoga i działaczki ruchu kobiecego Ellen Key (1849-1926) zawierającej zbiór esejów o miłości i małżeństwie. Publikacja została wydana po raz pierwszy w 1904 roku i zaliczana jest do najważniejszych pism tej szwedzkiej działaczki na rzecz praw kobiet. W rozprawach porusza m.in. kwestie moralności seksualnej, wolności miłości, ewolucji miłości, prawa do macierzyństwa etc. Autorka Ellen Key urodziła się w Sundsholm (południowa Szwecja) jako pierwsze z sześciorga dzieci. Jej ojciec, Emil Key (1822-1892), zarządzał majątkiem. Matka, Sophie Ottiliana Posse (1824-1884), pochodziła z rodziny szlacheckiej. Rodzice poświęcili się wychowaniu swoich dzieci jednocześnie z miłością i surowością. Zrezygnowano z luksusu. Ellen była niezawodnym wsparciem dla rodziców w opiece nad młodszym rodzeństwem. Nie chodziła do szkoły, ale pobierała prywatne lekcje w domu. Żywo interesowała się historią, filozofią i dziełami literackimi. Emil Key, który był współzałożycielem Szwedzkiej Partii Ludowej w 1867 roku, został członkiem Reichstagu w 1868 roku. Rodzina przeniosła się do Sztokholmu. Wzrosło zainteresowanie Ellen Key sprawami politycznymi i społecznymi. Rozwinęła silne poczucie wolności i sprawiedliwości. W 1869 roku jej pierwsze artykuły ukazały się w bardzo wówczas znanym czasopiśmie dla kobiet, mimo że Ellen Key miała zaledwie 20 lat. Ellen Key uczyła historii i poezji dzieci w wiejskiej szkółce niedzielnej. Od 1875 r. uczyła młode kobiety historii i literatury w swego rodzaju ośrodku edukacji dorosłych. Odbyła też kilka podróży (z ojcem), także w kolejnych latach, m.in. do Berlina, Drezna, Kassel, Wiednia, Paryża, Florencji i Wenecji. W 1878 roku ze względów finansowych musiała podjąć stałe zatrudnienie jako nauczycielka w prywatnej szkole w Sztokholmie. Uczyła tam dziewczęta w każdym wieku do 1898 roku. Jesienią 1879 roku poznała w Londynie niemieckiego biologa Ernsta Haeckela. Jego zaangażowanie w teorię ewolucji wpłynęło także na późniejsze prace Key na temat pedagogiki i kobiet. Od 1883 do 1903 roku pracowała jako wykładowca literatury i historii kultury w Sztokholmskim Instytucie Pracy. W 1884 zmarła jej matka. Ojciec doznał udaru mózgu. Ellen Key przeżyła lata kryzysu. Wzrosło jej zaangażowanie na rzecz praw kobiet i dzieci. Często przemawiała przed stowarzyszeniami pracowniczymi i kobiecymi. W 1885 została wiceprezesem fundacji dla kobiet. W 1892 zmarł jej ojciec. W 1903 roku przeszła na emeryturę. Nadal jednak utrzymywała żywe kontakty kulturalne, polityczne i literackie - m.in. z Rainerem Marią Rilkem, Martinem Buberem i Richardem von Schaukal – oraz odbyła kilka podróży do innych krajów Europy. Key jest autorką bądź współautorką wielu publikacji, w których podejmowała różne tematy z życia rodzinnego, etyki, edukacji itd. Najpełniejszy wyraz swym poglądom społecznym i pedagogicznym dała w tłumaczonej na wiele języków pracy „Stulecie dziecka” (1900, wyd. pol. 1928). Żądała w niej uznania prawa nie tylko kobiety, ale i dziecka do osobistej wolności i niezależności. Widząc w szkole narzędzie przymusu oraz politycznej i religijnej indoktrynacji, domagała się poszanowania naturalnej odrębności dziecka i jego prawa do swobodnego rozwoju, pełnej indywidualizacji nauczania. Była przeciwniczką wychowania kolektywnego, postulowała wprowadzenie zasady koedukacji oraz upowszechnienie edukacji.

Data wydania:

1914

Wydawca:

S. Fischer, Verlag

Miejsce wydania:

Berlin

Rodzaj dokumentu:

książka

Sygnatura:

KD.2256

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)