Tytuł:

Versuch einer Encyklopädie der Leibesübungen […] Zweyter Theil

Autor:

Vieth, Gerhard Ulrich Anton

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; sport ; kultura fizyczna i sport ; historia wychowania fizycznego ; ćwiczenia fizyczne ; klasyfikacja ćwiczeń fizycznych ; sport i wychowanie fizyczne w myśli pedagogicznej ; idee kultury sportowej ; Vieth, Gerhard Ulrich Anton (1763-1836)

Opis:

Versuch einer Encyklopädie der Leibesübungen (Berlin,1795) - druga część trzytomowej encyklopedii ćwiczeń fizycznych, w opracowaniu niemieckiego nauczyciela i pedagoga Gerharda Ulricha Antona Vietha (1763-1836). Publikacja uznawana jest za najbardziej znane i wybitne dzieło Vietha, a on sam jest najbardziej znany z propagowania powszechnej promocji szeroko pojętego wychowania i ćwiczeń fizycznych, które jako pierwszy opisał naukowo i systematycznie. Wraz z Johannem Christophem GutsMuthsem (1759-1839) i Friedrichem Ludwigiem Jahnem (1778-1852) zaliczany jest do ojców gimnastyki w Niemczech. Vieth, wcześnie dostrzegł korzyści płynące z regularnych, kierowanych sekwencji ruchów, ponieważ wierzył, że mogą one nie tylko poprawić stan zdrowia, wzmocnić ciało i mięśnie, ale również pewność siebie oraz stałość, siłę i samodzielność woli. Inną funkcję ćwiczeń fizycznych widział w „zapobieganiu nadużywaniu popędu seksualnego”. Doradzał tworzenie obiektów sportowych w szkołach publicznych, na stadionach, pływalniach, ujeżdżalniach etc. Był jednym z pierwszych pedagogów, którzy przedstawili podstawową metodologię wychowania fizycznego. Jego zdaniem, w ćwiczeniach, które najlepiej wykonywać na świeżym powietrzu, na pierwszym planie powinna być różnorodność. Należy zawsze przestrzegać rytmu obciążenia, biorąc pod uwagę wiek, kondycję, budowę ciała, siłę i temperament danego sportowca. W swoich rozważaniach uwzględnił również zapobieganie wypadkom. Podobnie jak Friedrich Ludwig Jahn, który później był pod jego wyraźnym wpływem, Vieth przywiązywał wielką wagę do dyscypliny i porządku wojskowego. Niniejsza trzytomowa publikacja została wydana na przestrzeni 1794-1818 (część 1 i 2, 1794-95; część 3 z uzupełnieniami, 1818). Zawiera przegląd ćwiczeń fizycznych wielu ludów począwszy od starożytności po czasy współczesne autorowi opracowania i stanowi pierwszą próbę systematycznej klasyfikacji ćwiczeń fizycznych. Pierwsza część nosi tytuł „Przyczynki do historii ćwiczeń fizycznych”. Zawiera zbiór źródeł historycznych i relacji z podróży, które dostarczają informacji o ćwiczeniach fizycznych obcych lub dawno wymarłych grup etnicznych. Niniejsza, druga część ukazała się w 1795 roku pod tytułem „System ćwiczeń fizycznych”. Zawiera szczegółowe instrukcje dotyczące szerokiej gamy ćwiczeń fizycznych i prawidłowego ich wykonywania. Drugi tom podzielony jest na „ćwiczenia bierne” (pasywne) i „ćwiczenia czynne” (aktywne). Vieth rozumie przez „ćwiczenia bierne” czynności takie jak: siedzenie, leżenie, kąpiel, pocieranie lub noszenie. „Ćwiczenia czynne” dzieli na „ćwiczenia zmysłów” i „ćwiczenia kończyn”. Zajmuje się szeroko rozumianym zdrowiem wszystkich grup wiekowych, począwszy od prawidłowego kołysania niemowląt do prawidłowego leżenia dla chorych dorosłych. Jego traktat jest tak szczegółowy, że zajmuje się nawet kwestią, czy podczas kąpieli należy rzucać się do wody, czy raczej do niej wchodzić, czy preferować zimną czy ciepłą wodę, czy zanurzać najpierw nogi czy głowę, jak długo należy się potem kąpać etc. Odnosi również do tematu higieny osobistej: Cytując „Nasze ciało nieustannie wydziela wilgoć, [...] powierzchnia skóry wymaga zatem częstego „czyszczenia”. Trzecia część zawiera dodatki do już opublikowanych części. Vieth zyskał uznanie przede wszystkim za kompletność naukową i szczegółowy charakter swojej pracy oraz zabawny sposób, w jaki ją sformułował.

Data wydania:

1795

Wydawca:

bei Carl Ludwig Hartmann

Miejsce wydania:

Berlin

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

93549

Język:

ger ; lat ; fre

Prawa:

Domena publiczna (public domain)