Tytuł:

Cajus Pliniusz Secundus Naturgeschichte übersetzt von Gottfried Große […] Erster Band

Autor:

Pliniusz Starszy

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; Naturalis historiae - przekład niemieckojęzyczny - 18 w. ; historia nauki ; historia naturalna ; starożytne dzieła encyklopedyczne ; geografia świata starożytnego ; astronomia świata starożytnego ; meteorologia świata starożytnego ; kosmologia ; Gaius Plinius Secundus ; Pliniusz Starszy (23 n.e.- 79 n.e.)

Opis:

Wydany w 1781 roku we Frankfurcie nad Menem niemieckojęzyczny przekład pierwszego tomu ((księgi I – IV) Historii naturalnej (łac. Naturalis historiae) - dawnej encyklopedii napisanej w języku łacińskim, określanej mianem jednej z największych prac i jednocześnie jednego z podstawowych źródeł do badań dla historyków starożytnych i filologów klasycznych, które przetrwało od czasów Cesarstwa Rzymskiego do współczesności. Autorem dzieła jest rzymski historyk i pisarz Gaius Plinius Secundus zwany Starszym (23 n.e.- 79 n.e.). Pliniusz Starszy urodził się w Etrurii, następnie kształcił się w Rzymie. Należał do stanu ekwitów (średnio zamożnej rzymskiej klasy społecznej) i pełnił różne funkcje wynikające z tej przynależności. Za czasów cesarza rzymskiego Wespazjana był prokuratorem (zarządcą) kolejno w Hiszpanii, Germanii, Galii i Afryce. Zginął w czasie wybuchu Wezuwiusza, gdy jako dowódca eskadry rzymskich okrętów spieszył na pomoc ludności. Znany jest głównie jako autor niniejszej „Historii naturalnej” - dzieła o charakterze encyklopedycznym, dedykowanego cesarzowi Tytusowi, synowi cesarza Wespazjana, który panował w trakcie tworzenia encyklopedii. Praca podzielona została na 37 ksiąg, uporządkowanych w dziesięciu tomach. Obejmują one tematykę historii, astronomii, kosmologii, matematyki, geografii, etnografii, etnologii, psychologii, antropologii, fizjologii i anatomii człowieka, zoologii, botaniki, rolnictwa, ogrodnictwa, medycyny, farmakologii, górnictwa, mineralogii, literatury, sztuki, rzeźby, malarstwa, kamieni szlachetnych etc. Księga I zawiera przedmowę Pliniusza, wyjaśniającą jego podejście i dostarczającą spis treści. Tematyka księgi II dotyka zagadnień z dziedziny astronomii, kosmologii i meteorologii. Autor ostro krytykuje pogląd, że istnieje niezliczona ilość innych światów niż Ziemia. Zgadza się z czterema (arystotelesowskimi) żywiołami: ogniem, ziemią, powietrzem i wodą oraz zapisuje siedem „planet”, w tym słońce i księżyc. Wspomina o zaćmieniach. Cytuje szacunki starogreckiego uczonego Posejdoniosa z Apamei, że Księżyc jest oddalony o 230 000 mil. Opisuje komety. Odnosi się do naturalnych zdarzeń meteorologicznych (wiatry, pogoda, trąby powietrzne, błyskawice, tęcza etc). Nawiązuje do faktów astronomicznych, takich jak wpływ długości geograficznej na czas wschodu i zachodu słońca, zmiany wysokości Słońca wraz z szerokością geograficzną czy zmiany długości dnia wraz z szerokością geograficzną. Tematyka księgi III koncentruje się na geografii Półwyspu Iberyjskiego i Włoch, natomiast księga IV obejmuje geografię Europy, w tym Wielką Brytanię. „Historia naturalna” stała się wzorem dla późniejszych encyklopedii i prac naukowych przez rozległy zakres tematyczny, odwoływanie się do oryginalnych autorów i źródeł oraz jej indeks. Jednocześnie stanowiła w wielu dziedzinach główne źródło wiedzy aż do czasów odrodzenia.

Data wydania:

1781

Wydawca:

bey Johann Christian Hermann

Miejsce wydania:

Frankfurt am Main

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

92249/1

Język:

ger ; grc ; lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)