Tytuł:

Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto. Tomo II

Autor:

Goldoni, Carlo

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; Goldoni, Carlo - zbiór komedii ; Goldoni, Carlo - dorobek literacki ; Goldoni, Carlo - Il cavalier, e la dama ; Goldoni, Carlo - Il bugiardo ; Goldoni, Carlo - Il tutore ; Goldoni, Carlo - Gli Innamorati ; włoskie komedie - 18 w. ; włoskie sztuki teatralne - 18 w. ; teatr włoski - 18 w. ; commedia dell’arte ; włoscy dramatopisarze - 18 w. ; włoscy komediopisarze - 18 w. ; pisarze związani z Wenecją ; Goldoni, Carlo (1707-1793)

Opis:

Delle commedie di Carlo Goldoni avvocato veneto (Wenecja; 1761) - drugi tom zbioru komedii, których autorem jest włoski komediopisarz, z zawodu prawnik Carlo Goldoni (1707-1793). Autor ponad 200 komedii, który już młodości uległ urokom teatru i zaczął pisać sztuki, a nawet został członkiem wędrownej trupy. Jednak nie porzucił myśli o mieszczańskim stylu życia. Po uzyskaniu dyplomu uniwersyteckiego kontynuował karierę adwokacką. W 1748 roku porzucił zawód prawnika. Zawarł umowę z trupą Medebacha i zobowiązał się dostarczać dla niego 10 sztuk rocznie. W 1750 powiększył tę liczbę do 16. Następnie związał się z innym teatrem, jednak nie udało mu się uniknąć zaciekłej rywalizacji z innymi dramatopisarzami weneckimi. Zniechęcony ich wypowiedziami opuścił w 1762 Wenecję i przeniósł się do Paryża, by wesprzeć występujący tam na teatr włoski. Gdy współpraca z teatrem nie przynosiła oczekiwanych rezultatów, został tymczasowo nauczycielem na dworze wersalskim. Goldoni przeciwstawił się i odnowił formę schyłkowej commedia dell’arte. Głosił powrót do pełnego, literackiego tekstu, do realizmu w przedstawieniu obyczajów, do prostego języka bez wymyślności barokowego stylu. Przeprowadzenie tej zmiany nie było łatwe. Goldoni musiał przekonać nie tylko publiczność, ale i aktorów, niechętnych do podporządkowania się woli autora, ani też odrzucenia maski i skupieniu się na mimice twarzy. Początkowo uciekał się do kompromisu i szczegółowo opracowywał jedynie główną rolę, reszta zaś sztuki zachowywała charakter scenariusza. Z jego licznych dzieł, dziełami o trwałej wartości pozostało kilkanaście komedii pełnych werwy, których pogodny optymizm tchnie atmosferą oświecenia. Okazał się zwłaszcza mistrzem w oddaniu środowiska i obyczajów ludzi z Wenecji. Niniejszy tom rozpoczyna napisana i wystawiona po raz pierwszy w Weronie, w 1749 roku, sztuka Il cavalier, e la dama (Kawaler i dama). W centrum fabuły (rozgrywającej się w Neapolu, który w rzeczywistości jest bardzo przejrzystą Wenecją) znajduje się arystokratyczne społeczeństwo, podważające cnotę damy Eleonory, zmuszonej do samotności, nieszczęśliwej, przez wygnanie jej męża, winnego zabicia człowieka w pojedynku. Wokół Eleonory skupiają się Rodrigo, nieśmiały, niezręczny i zakochany rycerz oraz stary kupiec Anselmo, który pomaga arystokratce jak tylko może, nie oczekując żadnej nagrody, a potem niegodziwcy: Don Flamminio, jego żona Claudia, cyniczna Virginia, słaby Alonso, którzy bawią się zakładając się o trwałość kobiecej cnoty. Szczęśliwe zakończenie, czyli małżeństwo między Eleonorą i Rodrigo, przy współudziale Anselma, wydaje się ostateczną pochwałą burżuazyjnej miłości, przeciwko plotkom i nieuczciwości. Drugi w kolejności utwór to Il bugiardo (Kłamca). Bohater - Lelio, syn Pantalone, jest nałogowym kłamcą, który z kłamstw, nazywanych przez niego dowcipnymi wymysłami, czyni rodzaj misji. Próbuje przekonać do siebie Rosaurę, ale w końcu stanie się ofiarą własnych kłamstw. Bohaterów Kłamcy odnajdujemy w trzecim utworze Il tutore (Opiekun). Sztuka wystawiona została po raz pierwszy w Wenecji, w 1752 roku. W utworze przedstawiona jest postać uczciwego i mądrego opiekuna, wbrew ówczesnym konwencjom teatralnym, które czyniły z opiekuna postać małostkową i egoistyczną. Rosaura, pozbawiona ojca, ma dwóch opiekunów: Pantalone, który traktuje ją z ojcowską miłością, i wuja Ottavio, człowieka leniwego i indolentnego. Wbrew intrygom Lelio, syna Pantalone, Rosaurze uda się uwieńczyć swoją miłość do Florinda. Tom zamyka napisana w 1759 roku komedia Gli Innamorati (Zakochani). To historia Fulgenzia i Eugenii, zakochanych w sobie do tego stopnia, że przez cały spektakl udaje im się zgadzać bez kłótni nie dłużej niż przez dwie minuty. Każdy z bohaterów utworu wplątuje się w rozterki kochanków, starając się jak może, by upragnione małżeństwo stało się faktem. Wszystko kręci się wokół ich uczucia, które nie zna powodu ani racjonalności. Każdy musi sobie radzić z wirem swoich emocji.

Data wydania:

1761

Wydawca:

per Giambatista Pasquali

Miejsce wydania:

Venezia

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

92451/2

Język:

ita ; lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)