Tytuł:

Neueste Reisebeschreibungen, oder Jakob Cook’s dritte und letzte Reise […] nach den Südinseln des stillen Meers […] um die Möglichkeit einer nördlichen Durchfahrt nach Europa zu entscheiden, in den Jahren 1776 bis 1780 unternommen worden. Erster Band

Autor:

Cook, James

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; odkrycia geograficzne - 18 w. ; trzecia podróż Jamesa Cooka (1776-1779) ; dziennik pokładowy Jamesa Cooka - 18 w. ; angielscy żeglarze i odkrywcy - 18 w. ; Cook, James (1728-1779)

Opis:

Wydana w 1786 roku w Norymberdze i Lipsku część pierwsza opisu podróży z trzeciej, ostatniej wyprawy Jamesa Cooka (1776-1780), podjętej w celu odszukania przejścia północno-zachodniego z Oceanu Spokojnego na Ocean Atlantycki. James Cook był angielskim żeglarzem i jednym z największych odkrywców. Po raz pierwszy na morzu znalazł się jako czternastolatek, gdzie pływał jako chłopiec okrętowy na węglowcu żeglugi przybrzeżnej w Irlandii. Od wczesnych lat dużo czasu poświęcał na naukę. W 1760 roku otrzymał stopień podoficera marynarki. Odbył trzy podróże dookoła świata (1768-1780). W trakcie pierwszej (1768-1771) zdobył Wyspy Towarzystwa, spenetrował obszary Malezji i Nowej Zelandii, dotarł do wybrzeży Australii (1770) i przepłynął cieśninę Torresa. Podczas drugiej (1772-1775) odkrył m.in.: Nową Kaledonię, archipelag Fidżi, wyspy w Polinezji, Georgię Południową i Sandwich Południowy. Na swoją trzecią i ostatnią podróż Cook wyruszył na statku Discovery w lipcu 1776 roku, towarzyszył mu kapitan Charles Clerke na okręcie Resolution. Brytyjczycy opłynęli najpierw Przylądek Dobrej Nadziei, następnie wpłynęli na Pacyfik w rejonie Nowej Zelandii, później dotarli do Tahiti. W styczniu 1778 roku dotarli na Hawaje (wówczas nazwane Wyspami Sandwicz). Następnym celem ekspedycji było dotychczas słabo zbadane północno-zachodnie wybrzeże Ameryki Północnej. W marcu 1778 roku dostrzeżono brzegi obecnego stanu Oregon. Głównym problemem Cooka stało się znalezienie zatoki odpowiedniej do zakotwiczenia i uzupełnienia zapasów wody i żywności oraz naprawienia uszkodzeń okrętów. Na przeszkodzie stały również złe warunki atmosferyczne. Kiedy ze statków ponownie ujrzano linię brzegową 29 marca, zobaczono silnie zalesioną wyspę Vancouver, którą Cook wziął za część stałego lądu. Do zakotwiczenia wybrano zatoczkę o nazwie Ship Cove w Cieśninie Króla Jerzego. W trakcie niespełna miesięcznego pobytu dobrze układała się współpraca z mieszkańcami tych ziem (Nootkami), których twarze i ciała zdobiły liczne tatuaże. 26 kwietnia 1778 roku brytyjskie okręty udały się z Nootki na północ. Zła pogoda znowu zmusiła je do oddalenia się od lądu, który zobaczyli dopiero będąc na wodach graniczących z Alaską. Kiedy opłynięto prawie cały półwysep i przepłynięto przez Cieśninę Beringa zamierzano żeglować na wschód wzdłuż północnej linii brzegowej kontynentu amerykańskiego. Jednak ogromne masy lodu i trudności w żegludze po Oceanie Arktycznym zmusiły Cooka do powrotu na południe. W 1779 roku Cook powrócił na Hawaje. 14 lutego 1779 roku w zatoce Kealakekua, kilku Hawajczyków ukradło jedną z łodzi okrętowych. Zazwyczaj w takich sytuacjach postępowano w ten sposób, że brano kilku tubylców jako zakładników aż do zwrotu skradzionych rzeczy. Tym razem miano zrobić tak samo, a zakładnikiem miał być król Hawajów Kalaniopuu. Jednak tym razem na plaży, w miejscu gdzie Cook wylądował, zebrał się liczny tłum tubylców. Najpierw w ruch poszły kamienie, potem strzały i dzidy. W tej sytuacji wydano rozkaz ostrzelania krajowców z muszkietów. Rozpętała się prawdziwa bitwa, w trakcie której Cook został zatłuczony na śmierć pałkami. Zgodnie z legendą Cook został zjedzony. Jednak część ciała, ze względu na szacunek, jakim kapitan cieszył się u wyspiarzy, została zachowana przez starszyznę i króla, a później zwrócona Brytyjczykom, którzy dokonali oficjalnego pochówku na morzu. Dowodzenie ekspedycją przejął Clerke. Resolution i Discover powróciły do Anglii w 1780 roku. W czasie swoich podróży James Cook sporządzał mapy, które zmieniły wyobrażenie o zarysach lądów i mórz, w dużej mierze przyczynił się do rozwoju kartografii. Doniosłe znaczenie miało również stwierdzenie możliwości kolonizacji Australii. Poprawił warunki ówczesnych podróży morskich wprowadzając do marynarskiej diety warzywa i owoce, zwłaszcza kiszoną kapustę i cytryny w celu opanowania plagi szkorbutu. Materiał uzupełniają mapy i ryciny obrazujące m.in. portrety tubylców, moment śmierci Jamesa Cooka etc.

Data wydania:

1786

Wydawca:

bey C. Weigel und Schneider

Miejsce wydania:

Nürnberg ; Leipzig

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Sygnatura:

92291

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)