Tytuł:

Joannis Baptistae van Helmont, toparchae in Merode, Royenborch, Oorschot, Pellines etc. Opuscula Medica inaudita. I. De Lithiasi. II. De Febribus. III. De Humoribus Galeni. IV. De Peste. Editio omnium accuratissima [...]

Autor:

Helmont, Jan Baptista van

Słowa kluczowe:

stary druk - 17 w. ; Helmont, Jan Baptista van - traktaty ; medycyna - historia ; alchemia - historia ; farmacja - historia ; Galen, właśc. Claudius Galenus (130 – 210) ; Paracelsus, właśc. Phillippus Aureolus Theophrastus Bombastus von Hohenheim (1493 – 1541) ; Helmont, Jan Baptista van (1580–1644)

Opis:

Pośmiertnie wydane dzieło niderlandzkiego alchemika, fizjologa i lekarza, Johanna Baptisty van Helmonta, który przez małżeństwo nabył tytułu szlacheckiego, jakim też jest określony na stronie tytułowej. Książka zawiera cztery traktaty, w większości polemiczne względem głównego nurtu we współczesnej mu medycynie. Książkę otwiera łaciński wiersz Jana Walhorna ku czci autora występującego przeciw zwolennikom teorii Galena. Traktaty poprzedza również odautorski wstęp do czytelnika. Pierwsze trzy traktaty mają podobną kompozycję: składają się z rozdziałów podzielonych na ponumerowane zagadnienia, których spis poprzedza każdy rozdział. Pierwsze dzieło, Tractatus de Lithiasi, składa się z dziewięciu rozdziałów, w których autor, nie ukrywając inspiracji nauczaniem Paracelsusa, omawia tworzenie się kamienia w pęcherzu moczowym. Rozważa m.in. kwestię tego, czy kamienie takie składają się z soli morskiej. Klasyfikuje różne rodzaje kamieni, rozważa pochodzenie, a z medycznego punktu widzenia zaleca stosowanie środków moczopędnych. Drugie, Febrium doctrina inaudita – Tractatus de febribus, poprzedzony odautorskim wstępem do czytelnika, składa się z siedemnastu rozdziałów, w których van Helmont m.in. walczy z przestarzałym poglądem, według którego gorączka jest powodowana przez nadprzyrodzone ciepło, które rozprzestrzenia się z serca na całe ciało. Według niego gorączki pochodzą głównie z żołądka i narządów przewodu pokarmowego. Po analizie fizjologicznej autor omawia, jak walczyć z gorączką. Po nim następuje Scholarum humoristarum passiva deceptio atque ignorantia. Quam si deinceps defenderint pertinaci malitia tegent, atque eandem Deus indignatus deteget, iam imminente aetate, in orbis Christiani utilitatem, et pertinacium confusionem. Jest to dzieło, które w pięciu rozdziałach oraz dołączonym do nich krótkim tekście poetyckim neguje teorię humorów Galena. Autor twierdzi m. in., że upuszczanie krwi, tak jak chcą tego szkoły humoralne, jedynie osłabia organizm, gdy natura służy walce o uzdrowienie, kwestionuje też pogląd, że śluz w żołądku podczas stanu chorobowego pojawia tylko po to, aby dostać się do mózgu, a stamtąd zaatakować różne narządy. Czwartym, najkrótszym, zawartym w tomie dziełem jest Tumulus pestis, czyli traktat o dżumie. Nie jest on tak uporządkowany, jak poprzednie. Zagadnienia wyróżnione są nagłówkami drukowanymi kursywą i nienumerowane. Van Helmont rozważa naturę choroby, formy, jakie przybiera, przytacza opinie starożytnych greckich lekarzy, analizuje konkretne przypadki zarazy oraz zamieszcza zalecenia m. in. w sprawie przygotowania miejsca i stosowania leków różnego rodzaju. Na końcu zamieszczony został indeks alfabetyczny ważnych zagadnień ze wszystkich czterech traktatów wraz z numerami stron, paragrafów i miejscem na stronie. Dokument współoprawny z innymi drukami (klocek introligatorski), sygn. Ob.7.II.2676-Ob.7.II.2677.

Data wydania:

1682

Wydawca:

sumptibus Johannis Justi Eurythropili typis Johannis Philippi Andreae

Miejsce wydania:

Francofurti

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Format:

application/pdf

Sygnatura:

Ob.7.II.2677

Język:

lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)