Tytuł:

Luthers Pädagogik oder Gedanken über Erziehung und Schulwesen aus Luthers Schriften gesammlet

Autor:

Gedike, Friedrich

Słowa kluczowe:

stary druk - 18 w. ; pedagogika - historia ; reformacja - myśl pedagogiczna ; pedagogika Lutra ; Gedike, Friedrich (1754-1803)

Opis:

Publikacja wydana w 1792 roku w Berlinie, której tematyka dotyczy historii pedagogiki.Autorem dokumentu jest Friedrich Gedike (1754-1803)- niemiecki teolog luterański i pedagog w okresie późnego oświecenia. Uczestniczył u boku Karla von Zedlitza (1731-1793) w reformowaniu pruskiego szkolnictwa. Gedike był jednym z czołowych przedstawicieli fryderycjańskiego oświecenia w berlińskim społeczeństwie. W 1784 r. dzięki poparciu Zedlitza został radcą Najwyższego Konsystorza Krajowego, a 3 lata później powołano go przy zakładaniu Wyższego Kolegium Szkolnego (niem. Oberschulkollegium) do rady tegoż kolegium. W 1787 r. założył seminarium dla kandydatów na nauczycieli, które stało się wzorem dla innych tego typu placówek oraz przyczynił się w 1788 roku do wprowadzenia egzaminu dojrzałości (matury) w gimnazjach. Gedike wywodził się z filantropów i ostatecznie zwrócił się ku nowemu humanizmowi. Powiązał punkt widzenia nowohumanistycznego odnowienia (kształcenie przez języki klasyczne) z innymi punktami widzenia oświecenia (praktyczno-materialne wykorzystanie realiów, odpowiednie rozbudowanie szkół realnych). Należał do najważniejszych teoretycznych i organizacyjnych prekursorów podstawowego porządku pruskiego szkolnictwa i edukacji. Opracowanie jest opisem idei o edukacji i szkolnictwie propagowanych przez Marcina Lutra (1483-1546). W pierwszych latach Reformacji nowe idee wpływały dość negatywnie na szkolnictwo, dlatego że protestanci uważali chęć poznawania nauk świeckich za przejaw zarozumiałości. Jednakże z biegiem lat, a także pod naciskiem pism, kazań - "Kazanie o powinności posyłania dzieci do szkoły" (1530) i posłań Marcina Lutra, np. "Do burmistrzów i rajców wszystkich miast w Niemczech, iż powinni zakładać i utrzymywać szkoły chrześcijańskie" (1524) sytuacja ta ulegała zmianom. W wymienionej odezwie Luter pisał, m.in. "nawet, gdyby nie było duszy, nieba i piekła, byłoby dosyć powodów do zakładania szkół (...), ponieważ świat potrzebuje zdolnych (...) dla załatwiania różnych spraw związanych z uprawą roli, kierowaniem sprawami publicznymi, prowadzeniem gospodarstwa domowego i wychowaniem dzieci". Luter przetłumaczył Biblię na język niemiecki, ułożył wiele pieśni w tym języku, chcąc w ten sposób udostępnić je niewykształconym dotąd ludziom. Dzięki działalności Lutra powstały pierwsze szkoły ludowe i zwiększyła się potrzeba czytania i pisania w języku ojczystym. Czytając teksty pedagogiczne Lutra, należy zwrócić uwagę, iż pierwszeństwo przyznawał on nauce języka (języków). Luter mówiąc o języku, miał na myśli zarówno język jako zasadę rzeczywistości, jak i konkretne języki: niemiecki, jako język narodu oraz grecki i hebrajski, jako języki Biblii. W obu przypadkach kształcenie, którego celem był wzrost kompetencji językowej, miało doprowadzić do autonomii. Luter i Melanchton byli zgodni, że dzięki takiej edukacji człowiek odrzuci powierzchowność i zdobędzie się na rozumny ogląd rzeczywistości. Luter zgodnie z założeniem, że człowiek jest niedoskonały podnosił konieczność wychowania i kształcenia. W drugiej połowie lat dwudziestych XVI w., kierując się apelem Lutra, w wielu miastach niemieckich założono szkoły, m.in. w Magdeburgu, Nordhausen, Halberstadt, Eisleben i Norymberdze. Luter oprócz kształcenia apelował także i o wychowanie - "Bez obyczajowości jeden człowiek pożarłby drugiego, jak to czynią nierozumne zwierzęta". Dzięki działalności Lutra powstało nie tylko wiele szkół, ale także i bibliotek. Luter postulował, iż szkoły powinny być powszechnie dostępne dla dzieci ze wszystkich warstw społecznych. Warto w tym miejscu nadmienić, że pierwszą luterańską szkołą średnią na ziemiach polskich było gimnazjum w Elblągu. Powstało ono w 1535 roku pod kierownictwem Wilhelma Gnapheusa.

Data wydania:

1792

Wydawca:

bei Johann Friedrich Unger

Miejsce wydania:

Berlin

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Format:

application/pdf

Sygnatura:

92086

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)