Tytuł:

Neuer und Alter Kunst- und Tugend- Calender auff das 1725. Jahr Chirsti. Worinnen gantz gewisse Dinge, von dem Lauff der Sonnen, Monds, und dessen Vierteln vorher gesagt; auch ungewisse von der zukünfftigen Witter- und Veränderung der Lufft

Autor:

Pater, Paul

Słowa kluczowe:

stary druk XVIII w. ; Pater, Paul (1656-1724) ; kalendarz XVIII w. ; Wisła ; leki ; piękno ; Warszawa ; Kraków ; Bochnia ; kopalnie soli ; Wanda ; smok wawelski ; Sandomierz

Opis:

Kalendarz sztuk i cnót na rok 1725 autorstwa gdańskiego profesora matematyki Paula Patera, wykładającego w Gimnazjach Akademickich w Toruniu i Gdańsku. Między kartami poszczególnych miesięcy tłumaczy znane powiedzenia i kwestie filozoficzne związane z rozumieniem piękna, np. czym jest piękno zewnętrzne, co jest pięknem wobec Boga, w czym pomaga piękno ciała, gdy umysł brzydki, po co wynaleziono lustro, jak ubierają się Niemcy, kiedy powstał zwyczaj malowania ust, itp. Podaje recepty na leki: na choroby skórne głowy, na ciemieniuchę, na katar, na popękaną skórę rąk i stóp, na poparzenia, na gorączkę, kaszel, na chorobę lokomocyjną, na problemy z żołądkiem, itp. W drugiej części kalendarza, tzw. prognostikonie, motywem przewodnim są opowieści o rzece Wiśle. Autor rozpoczyna wypisem wszystkich autorów starożytnych wspominających Wisłę i podaje jej starożytne nazwy. Wymienia Pliniusza Starszego (I w. n. e.), Ammiana Marcellinusa (ok. 330-392) i Jordanesa (VI w. n.e.). Podaje następnie współrzędne geograficzne źródeł i ujścia Wisły, podając opinie na to gdzie rzeka ta ma swój początek. Podążając za jej biegiem Pater wymienia kraje, przez które Wisła przepływa oraz ważniejsze miasta nad nią leżące. Wspomina zatem Węgry, Polskę i Śląsk, Cieszyn, Bielice, Pszczynę (Plesse), Kraków, Warszawę. Wymienianym miastom towarzyszą ciekawostki, znajdziemy zatem legendę o Wandzie i smoku wawelskim. Wiadomości czerpie z kronik Aleksandra Gwagnina (1534-1614) i Marcina Kromera (1512-1589), gdańskiego geografa Filipa Cluveriusa (1580-1622). Szerzej opisuje Warszawę i Kraków, Kazimierz, Kleparz, a także osobno Uniwersytet Jagielloński. Następnie wymienia Bochnię i tamtejszą kopalnię soli, Sandomierz, Zawichost, Solec, Płock. Odrębny rozdział poświęca nadzwyczajnym przypadkom śmierci w historii.

Data wydania:

[1724]

Wydawca:

beym E[igenem] Werck der Buchbinder

Miejsce wydania:

Danzig

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Format:

application/pdf

Sygnatura:

Pol.8.II.4792.13

Język:

de

Prawa:

Domena publiczna (public domain)