Tytuł:

Neuer und Alter Kunst- und Tugend- Calender auff das 1724. Jahr Chirsti. Worinnen gantz gewisse Dinge, von dem Lauff der Sonnen, Monds, und dessen Vierteln vorher gesagt; auch ungewisse von der zukünfftigen Witter- und Veränderung der Lufft [...] [...]

Autor:

Pater, Paul

Słowa kluczowe:

stary druk XVIII w. ; Pater, Paul (1656-1724) ; kalendarz XVIII w. ; Morze Kaspijskie ; rebelie i powstania ; zaćmienia słońca i księżyca ; leki ; Siedmiogród ; Sztokholm ; powstanie kozackie Stiepana Ranzina ; Węgry

Opis:

Kalendarz sztuk i cnót na rok 1724 autorstwa gdańskiego profesora matematyki Paula Patera, wykładającego w Gimnazjach Akademickich w Toruniu i Gdańsku. Między kartami poszczególnych miesięcy tłumaczy znane powiedzenia i przysłówia, np.: którzy ludzie widzą dalej niż inni, o ślepcach, o dalekowidzach, kto jest starym jako dziecko, a dzieckiem jako starzec, który człowiek zamienił się w dzikie zwierzę, o lunatykach, itd. Podaje recepty na leki: na brak apetytu, choroby oczu, ból głowy, na poprawę cery, na kołatanie serca, na katar, na problemy ze słuchem, reumatyzm, ból gardła, na dnę moczanową. W drugiej części kalendarza, tzw. prognostikonie, motywem przewodnim są opowieści o Morzu Kaspijskim. Autor przytacza różne nazwy określające to morze, wymienia leżące nad nim miasta, opisuje długość i szerokość akwenu. Żeglują po nim głównie Persowie, Tatarzy i Rusini, nie ma tam dobrego portu. Swoją rezydencję miał nad nim mieć Aleksander Wielki. Pater podaje, że według rzymskiego geografa Pomponiusza Meli żyją w nim wielkie węże, zwane hipopotamami, konie morskie i świnie morskie. Pater opisuje wygląd żyjących w nim ogromnych ryb. Powołuje się na opis podróży geografa Adama Oleariusa oraz poleca własne dzieło o Morzu Kaspijskim z roki 1723, wydane w Gdańsku. Kolejną część poświęca Pater opowieściom o słynnych rebeliach lub zdradach, które przyczyniły się do ruiny królestw i krain. Opisuje anarchię w okresie panowania angielskiego króla Stefana I (1135-1154), bunty w Siedmiogrodzie za panowania Stefana Batorego, rebelię w Sztokholmie za panowania królowej Christiny w 1653 r., powstanie chłopskie w Szwajcarii w 1653 r., stłumieniu buntowników przez cesarza Leopolda I Habsburga w Królestwie Węgier w 1671 r., powstanie chłopskie w Rosji w latach 1665-1671 dowodzone przez Stiepana Razina. W ostatniej części kalendarza Pater przepowiada wystąpienie czterech zaćmień słońca i księżyca na rok 1724.. Treść tego kalendarza jest taka sama jak z innego druku opatrzonego sygnaturą Pol.8.II.4792.11, różnice polegają na korektach znaków interpunkcyjnych w tytule okładki druku a nie w karcie tytułowej druku.

Data wydania:

[1723]

Wydawca:

beym E[igenem] Werck der Buchbinder

Miejsce wydania:

Danzig

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Format:

application/pdf

Sygnatura:

Pol.8.II.4792.12

Język:

de

Prawa:

Domena publiczna (public domain)