Tytuł:

Inländische Zustände. Erstes Heft

Słowa kluczowe:

Prusy - życie polityczne - artykuły czasopiśmiennicze -19 w. ; czasopisma niemieckie - Königsberger Hartungsche Zeitung - artykuły polityczne - 19 w. ; czasopisma niemieckie - cenzura - historia

Opis:

Pierwszy z serii trzech zeszytów zawierających artykuły zamieszczane w rubryce Inländische Zustände czasopisma „Königsberger Hartungsche Zeitung” opublikowany przez znane królewieckie wydawnictwo Gräfe und Unzer” w 1842 roku. Już w pierwszej połowie XVII wieku drukowano w Królewcu obok książek także luźne pisma, których zadaniem było podanie do wiadomości szerokiemu ogółowi społecznemu ważnych wydarzeń ze światai kraju. Rok 1660 był początkiem nowej epoki w historii prasy królewieckiej. Datę tę wiąże się z właścicielem drukami i wydawcą Janem Reußnerem. Przywilej nadany Reußnerowi w 1660 roku przez księcia Prus Fryderyka Wilhelma udzielał właścicielowi drukami i wydawcy gazety wyłącznego prawa rozpowszechniania informacji politycznych dostarczanych bezpośrednio z dworu i książęcej poczty. Wydawana przez Reußnera gazeta nosiła wówczas tytuł „Europäischer Mercurius”. W następnych latach i stuleciach nazwa pisma ulegała kilkakrotnie zmianom jednakże jego ciągłość została zachowana ponieważ jej wydawnictwo przez ponad dwa stulecia znajdowało się kolejno w rękach wyłącznie dwóch rodzin - właścicieli drukami: Reußnerow do 1750 roku i Hartungów. Jan Henryk Hartung przejął gazetę w okresie nie sprzyjającym jej rozwojowi. Ukazujące się w niej wiadomości pochodziły częściej ze świata niż z kraju. Wydawca był zobowiązany do pilnego przestrzegania zasady, aby na jej łamach nie drukowano jakichkolwiek infor­macji, których rozpowszechniania nie życzyli sobie władcy Prus. Okres prawdziwego rozkwitu przeżywała gazeta dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku. W 1831 roku w gazecie Hartunga zaczęto dostrzegać potrzebę poszerzenia działu informacji politycznych. Nadal jednak bardzo skąpe były informacje dotyczące wydarzeń politycznych z Prus i pozostałych państw niemieckich. Szczupłość artykułów charakteryzujących wewnętrzną sytuację kraju można niewątpliwie tłumaczyć ingerencją cenzury. Nadal o wiele łatwiej było drukować sprawozdania z przebiegu wydarzeń rozgrywających się poza granicami Niemiec, gdyż coraz bardziej ożywiający się ruch polityczny wewnątrz społeczeństwa niemieckiego był skrzętnie przez władze ukrywany. Dopiero przejęcie władzy przez Fryderyka Wilhelma IV w 1840 roku przyniosło pewne odprężenie. Przyjęte z wielkimi nadziejami nowe zarządzenie z 24 grudnia 1841 roku dotyczące cenzury zmieniło oblicze gazety Hartunga. Od 22 lutego 1842 roku ukazywały się na pierwszej stronie w rubryce „Inländische Zustände” artykuły wstępne, w których autorzy (na ogół nie podpisani) wyrażali własne poglądy, dotyczące licznych spornych problemów codziennego życia politycznego Prus. Materiały były czytane z dużym zainteresowaniem, nawet w Berlinie. Poruszały bowiem istotne kwestie polityki wewnętrznej rządu, a także wiele problemów dotyczących Prus Wschodnich lub samego Królewca. Publikowane materiały cieszyły się tak dużym zainteresowaniem ,że wydawnictwo „Gräfe und Unzer” postanowiło zebrać artykuły z lat 1842—1843 i wydało je w trzech zeszytach. Nieznany autor powyższego zbioru podkreśla we wstępie do publikacji, że społeczeństwo niemieckie było do tej pory zmuszane do zaspokajania swoich zainteresowań w zakresie nowości politycznych jedynie poprzez sprawozdania z angielskich i francuskich debat parlamentarnych. Tymczasem w całych Niemczech budziło się wyraźnie duże poczucie świadomości narodowej. Tę lukę wypełnił strumień odważnych głosów płynących z Królewca, które z pełnym uznaniem przyjmowała opinia publiczna. I chociaż nazwiska ich autorów nie były publikowane, wśród najbliższych współpracowników gazety wiadomo było, że należeli do nich ówczesny jej redaktor polityczny, nauczyciel dr Witt, znany z odwagi głoszenia postępowych myśli, radykalny demokrata Johann Jakoby (1805-1877) oraz wypowiadający się z dużą swobodą i dowcipem Ludwik Walesrode (1810-1889), a także Ferdynand Falkson (1820-1900) i Reinhard Jachmann.

Data wydania:

1842

Wydawca:

Bei Gräfe und UnzerBei Gräfe und Unzer

Miejsce wydania:

Königsberg

Rodzaj dokumentu:

książka

Format:

application/pdf

Sygnatura:

34925

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)