Tytuł:

Aspice Ergo Calvmniator Impvdentissime, Temerarieq[ue] Nicolae Scholtz, Nobilis Michaelis Frydwaldi, officij Regij bene meriti Instigatoris, legittime contra te obtentæ victoriæ, micantissimum...

Autor:

Frydwald, Michaelis

Słowa kluczowe:

Friedwald, Michael (1525-1597) ; Schulz, Nicolaus (15?-1594) ; Karnkowski, Stanisław (1520-1603) ; Stefan Batory (1533-1586), król Polski ; pamflet ; dekrety królewskie ; mowy oskarżycielskie

Opis:

Druk powstał w okresie działań unifikacyjnych Rzeczypospolitej oraz konfliktu króla z Gdańskiem zakończonym ostatecznie ograniczeniem samodzielności gdańskiej rady, stanowi zbiór różnych przywilejów i dokumentów zawierających opinie przychylne Michałowi Friedwaldowi. Powodem jego ogłoszenia było prawdopodobnie pismo wydane bezimiennie przez burmistrza Elbląga Mikołaja Schulza przeciwko komisarzom królewskim w r. 1578 w Gdańsku, w którym gdańszczanie domagali się kary dla Friedewalda. Autor pracy Michał Friedwald, pochodzący z Elbląga, starannie wykształcony w łacinie, początkowo uczęszczał do nowo otwartego gimnazjum w Elblągu, następnie odbył studia na trzech uniwersytetach w Niemczech w dziedzinie prawa, choć nie uwieńczył ich dyplomem. Krótko pełnił służbę u cesarza Karola V Habsburga, został nobilitowany przez cesarza Ferdynanda I Habsburga. Po powrocie do rodzinnego miasta odziedziczone mienie i posag żony zapewniły mu wysoki status ekonomiczny w mieście, pozwoliły na wybudowanie domu przy rynku oraz bogatego dworu pod miastem. Wkrótce po powrocie z zagranicy rozpoczął praktykę prawniczą jako tzw. prokurator (instygator), tj. pełnomocnik i rzecznik stron w sądach w czasie procesów. Przez pewien czas pełnił służbę u księcia Albrechta Hohenzollerna, a w związku z pracą prawniczą bywał na dworze króla Zygmunta Augusta. Niebawem z powodów ambicjonalnych popadł w zatarg z Radą miasta Elbląga, do której udziału nie chciano go dopuścić. Friedwald wytacza procesy przeciw Radzie, która każe go najpierw kilkutygodniowym aresztem. Odtąd zaczyna się jego wieloletnia walka z miastem, kończąca się skazaniem go na banicję. Następnie wiąże się z dworem królewskim, stając się przydatnym narzędziem w ręku Zygmunta Augusta w walce z Gdańskiem i pośrednio Elblągiem o zwiększenie wpływu władzy królewskiej na rządy obu miast i ściślejsze zjednoczenie Prus Królewskich z Koroną. Uczestniczył w pracach komisji, m. in. pod przewodnictwem biskupa Stanisława Karnkowskiego, które miały doprowadzić tam do wprowadzenia zarządzeń królewskich. Prowadzone na przestrzeni kilku lat sprawy przed królem i trybunałem sądu sejmowego kończyły się często wyrokami skazującymi burmistrzów, rajców, konfiskatami majątków, aresztami, towarzyszyły temu liczne wierszowane paszkwile, publicznie wyrażane obelgi, procesy o zniesławienie. Walka Friedwalda z Elblągiem i Gdańskiem przekształciła się w manię pieniacką, a jego działania poza wspomnianymi miastami uderzały także w Toruń. Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.6.II.271-Pol.6.II.273. Format bibliograficzny: 4. Pieczątki: 1, 3, 6, 10, 11, 21. Na stronie tytułowej pierwszego druku znak własnościowy: Abraham Grubnau; Andreas Niechleke? oraz znak bibliofila i historyka elbląskiego Neumanna. Przed kartą tyt. rękopiśmienna zapiska. Krawędzie przycięte - barwione; typ oprawy (materiał) - szare płótno; okładzina - tektura. Stan dobry (niewielkie zabrudzenia). W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.

Data wydania:

1579

Wydawca:

s.n.

Miejsce wydania:

S.l.

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Format:

image/x.djvu

Sygnatura:

Pol.6.II.273

Język:

lat

Prawa:

Domena publiczna (public domain)