Tytuł:

Dem durchläuchtigsten/ Großmächtigsten Fürsten und Herrn/ Herrn Friedrich Wilhelmen…

Autor:

Waldo, Caspar Christian von

Słowa kluczowe:

Hohenzollern, Fryderyk Wilhelm (1620-1688) ; Prusy - historia - 17 w. ; Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą ; druk okolicznościowy - 17 w. ; panegiryk

Opis:

Druk panegiryczny pod adresem „Wielkiego Elektora“ Fryderyka Wilhelma autorstwa Caspara Christiana von Waldo. We wstępie autor wyraża wdzięczność „ojcu kraju”, m. in. za to, iż mógł studiować na uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą – pierwszej wyższej uczelni w Brandenburgii oraz snuje ogólne rozważania nad cnotą wdzięczności. We właściwej części mowy von Waldo opiewa pokój, którym cieszyły się Prusy za Fryderyka Wilhelma, dzięki czemu rozwijać się mógł uniwersytet we Frankfurcie – „pruskie Ateny” i „studnia nauk” (Fryderyk Wilhelm nie wziął udziału w wojnie trzydziestoletniej, nie unikał jednak całkowicie konfliktów zbrojnych, w których na ogół lawirował, zmieniając sojuszników, za sprawą czego zyskał przydomek „lisa znad Sprewy”). Von Waldo kontynuuje w dalszej części mowy ten wątek, przytaczając motto „non solum armis” hiszpańskiego szesnastowiecznego dyplomaty Diego de Saavedra Fejardo oraz przywołując takich władców, słynących zarówno z sukcesów militarnych, jak i zamiłowania do sztuki, nauki oraz prowadzenia działalności ustawodawczej, jak Justynian i Alfons Aragoński, którego emblematem była książka oraz cesarz Oktawian August, z którymi von Waldo zestawia Fryderyka Wilhelma. Następnie autor przechodzi znów do pochwały uniwersytetu, który tworzy podstawę dla rządów mądrości w kraju oraz założyciela „Viadriny” – elektora brandenburskiego Joachima I Hohenzollerna, a także wykładających tam profesorów oraz odbywających się na uczelni lekcji gimnastyki. Von Waldo dodaje wszakże, iż podobnie jak Osman założył dynastię Osmanów, lecz do rozkwitu doprowadził ją Mehmed II Zdobywca, który opanował Konstantynopol, tak samo większa jeszcze wdzięczność niż Joachimowi należy się Fryderykowi Wilhelmowi, dzięki któremu Alma Mater mogła się rozwijać, tak że nawet w czasie wojen nie można było o Prusach powiedzieć, że milkną tu wówczas muzy. Kolejnym elementem przywołanym przez von Waldo jest pruski orzeł – „ptak opiekuńczy” kraju i król wszystkich ptaków. Czyni on także aluzję do motta „dla ochrony i obrony”, przyświecającego Fryderykowi Wilhelmowi, gdy zaangażował się w wojnie północnej po stronie Rzeszy (Fryderyk Wilhelm zmieniał kilkakrotnie front w tym konflikcie, najpierw sprzymierzając się z państwami Rzeszy, następnie przechodząc na stronę Francji, by od 1686 znów włączyć po stronie Rzeszy). Von Waldo nawiązuje do tych wydarzeń, usprawiedliwiając przechodzenie Wielkiego Elektora od obozu do obozu oraz gloryfikując politykę Fryderyka Wilhelma, która doprowadziła do odebrania Szwecji części tzw. Pomorza Szwedzkiego i porównując elektora do Aleksandra Wielkiego. Następnie wychwala pokój – „szlachetny klejnot”, dzięki któremu rozwijają się miasta i wsie i który wart jest różnego rodzaju ustępstw, co wiedział już Henryk III, który „z miłości do pokoju” odstąpił Księstwu Savoyen Pinerolo (fragment ten znów należy odczytać jako pochwałę prowadzonej ze zmiennym szczęściem i pełnej zwrotów polityki elektora).W tekście druku ozdobne inicjały, winiety. Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.7.III.1033- Pol.7.III.1052. Format bibliograficzny: 2 °. Pieczątki: 5, 6, 10, 12, 18. Dawne sygnatury: F.F.1. Krawędzie przycięte - druki różnej wielkości. Typ oprawy (materiał) – papier ; obleczenie – koloru czarnego (marmurek) ; okładzina – tektura ; okładka częściowo oddzielona od bloku ; niewielkie deformacje ; średnie zabrudzenia ; brak zacieków / zaplamień ; blok i wyklejki - niewielki stopień zainfekowania mikroorganizmami . W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”.

Data wydania:

XVII w.

Wydawca:

s.n.

Miejsce wydania:

S.l.

Rodzaj dokumentu:

stary druk

Format:

image/x.djvu

Sygnatura:

Pol.7.III.1036

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)