:

Astronomische und Historische Erklerung Des Newen Sterns oder ungeschwäntzten Cometen, so Anno 1604. im ende des Septembris...

:

Herlitz, David

:

gwiazdozbiór Wężownika ; kometa ; Herlitz, Dawid (1557-1636) ; astronomia ; wierzenia i zabobony ; rozprawa naukowa

:

Opis zjawiska astronomicznego, nazwanego przez autora „kometą bez ogona”, jakie miało miejsce w październiku i listopadzie 1604 r. Prawdopodobnie chodzi o wybuch supernowej w gwiazdozbiorze Wężownika, które to zjawisko w połączeniu z Wężownikiem, utożsamianym z mitologicznym Asklepiosem, pozbawionym przez bogów życia, lecz przeniesionym na firmament, stanowiło w oczach współczesnych zapowiedź Bożego gniewu i wielkich nieszczęść. Oprócz przyczyn pojawiania się komet, autor omawia ich rodzaje, a także znaczenie komet - „ogólne” jako zapowiedzi wojen, nieszczęść etc., „duchowe” jako oznaki gniewu i przestrogi Bożej (w tym wypadku przed „kacerstwem”), jako wróżby ważnych wydarzeń politycznych i zapowiedź niecodziennych zjawisk przyrodniczych (np. silnych wiatrów, następujących rzekomo po pojawieniu się komety oraz suszy i nieurodzaju, wywoływanych jak twierdzi autor przez popiół spalonej i wygasłej komety). Druk zawiera kilka rycin, m. in. wizerunek uosobionego gwiazdozbioru Wężownika oraz (za stroną tytułową) portret autora z atrybutami uczonego (astrolabium, rylec, książka), widniejącym w lewym górnym rogu mottem „spes mea Christus” (Chrystus, moja nadzieja) i goździkami – symbolami mękiPańskiej. Dawid Herlitz (1557-1636) był medykiem miejskim w Stargardzie i uczonym uniwersalnym – lekarzem (jako jeden z pierwszych zajmował się ginekologią), matematykiem, astronomem, astrologiem, a także twórcą pisanych po łacinie wierszy. Dawne sygnatury druku : Q.3, Q.2, Um 49. Typ oprawy (materiał) – półskórek; obleczenie – biała skóra, zielony pergamin; okładzina – tektura; zdobienia oprawy - tłoczenia ślepe; pęknięcie zwięzów między blokiem a oprawą, poluzowanie oprawy, uszkodzenie przegubów; niewielkie deformacje/zabrudzenia; niewielki stopień zainfekowania mikroorganizmami; niewielkie ubytki spowodowane przez owady. W 2010 r. druk poddano konserwacji zachowawczej w ramach projektu „Konserwacja zachowawcza druków XV-XVII w. Biblioteki Elbląskiej”. Druk współoprawny (klocek introligatorski), sygn. Pol.7.II.2419- Pol.7.II.2426.

:

1605

:

durch Joachim Rheten

Place_of_issue:

Alten Stettin

:

stary druk

:

image/x.djvu

:

Pol.7.II.2425

:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)