Tytuł:

Ansprache bei der Saecular=Feier des Rathhauses zu Elbing

Słowa kluczowe:

Elbląg - historia ; Rada Miasta

Opis:

Dnia 23 maja 1882 r. obchodzono w Elblągu stulecie wybudowania nowego ratusza miejskiego. Z tej okazji na posiedzeniu rady miejskiej mowę wygłosił nadburmistrz Wilhelm Thomale (1827-1887). Sprawował on ten urząd od 1875 r., wcześniej zaś był syndykiem miejskim. Wśród współczesnych znany był z talentu oratorskiego. Stary ratusz spłonął w 1777 r. Nowy budynek wzniesiono już na Placu Fryderyka Wilhelma (Plac Słowiański) w 1782 r. Uroczystość ta stała się dla nadburmistrza Thomale asumptem do krótkiej charakterystyki i oceny swoich dziewięciu poprzedników, następnie zaś do przedstawienia dziejów Elbląga w okresie ich rządów. Nie różniło się ono od funkcjonujących wówczas poglądów: po krótkim okresie intensywnego rozwoju w związku z włączeniem do Prus i udziałem w handlu wiślanym kosztem Gdańska, nastąpił kryzys finansów miasta związany z jego zajęciem przez Napoleona, kontrybucjami nałożonymi wówczas na Prusy i kosztami pobytu wojsk francuskich w mieście. Elbląg nie odzyskał także swoich posiadłości ziemskich, które zostały zajęte przez Prusy w 1703 r. (zostały one wraz z miastem przekazane Prusom na mocy traktatu między Polską a Brandenburgią zawartego w Bydgoszczy w 1657 r., ale z możliwością wykupu przez stronę polską, ponownie w 1698 r., ostatecznie w 1703 r. zastawione za 300000 talarów ). W przemówieniu nadburmistrza dźwięczy także wyraźnie poczucie krzywdy. Podejmowane od 1810 r. starania u władz w Berlinie o odzyskanie posiadłości ziemskich nie przyniosły skutku, a układ odszkodowawczy z 1826 r., który miał zrekompensować jego stratę uważa za niesprawiedliwy. Gdy w 1834 r. okazało się, że Elbląg ma dokumenty potwierdzające spłatę sumy zastawu, miasto wystąpiło na drogę sądową o zwrot dawnych posiadłości, ale bez powodzenia. Uzyskano tylko zmniejszenie oprocentowania długu z czasów napoleońskich i przejęcie niektórych wydatków (np. koszt utrzymania gimnazjum) przez państwo. Na koniec nadburmistrz ocenił pozytywnie ewolucję świadomości mieszkańców Elbląga. Przed aneksją przez Prusy miasto było niemieckie, ale brak było sympatii dla Prus. Nie było także poczucia związków z Polską. Teraz nie tylko mówi się po niemiecku, ale też po niemiecku czuje i po niemiecku myśli. Podkreślił też demokratyzację ustroju samorządowego, wzrost demograficzny, rozwój przemysłu, wzrost poziomu życia klasy średniej, w końcu zaś patriotyczne oddanie cesarzowi i Rzeszy. Przemówienie nadburmistrza W. Thomale zapewne dobrze oddaje atmosferę społeczno-polityczną w Elblągu. Książka współoprawna (klocek) zawierająca druki okolicznościowe ( W : „Historisch-Topographische Beschreibung der Stadt und Gegend von Elbing…IV.9 Elbląg ).

Data wydania:

1882

Wydawca:

Riedel A.

Miejsce wydania:

Elbing

Rodzaj dokumentu:

książka współoprawna (klocek)

Format:

image/x.djvu

Sygnatura:

IV.9 Elbląg – druk VI

Język:

ger

Prawa:

Domena publiczna (public domain)