Metadata language
Nachricht über die königl. preussische Besitznahme der Stadt Elbing 1772 den. 13. Sept., zur Erinnerung nach 50 Jahren
Fuchs Michael Gottlieb
Elbląg - historia ; Fuchs, Michael Gottlieb (1758-1835)
Wspomnienia M.G. Fuchs'a z perspektywy czasu - po 50 latach od wydarzeń z 1772 r. Broszura napisana przez M. G. Fuchsa powstała w związku z 50 rocznicą włączenia miasta Elbląga do Prus (1772-1822). Przynosi ona zarówno sam opis wydarzeń 1772-1773 r., jak też ich ocenę z perspektywy półwiecza. Pogłoski o możliwości zajęcia miasta przez Prusy zaczęły się rozchodzić na początku 1772 r. Zdawał się je potwierdzać list kanclerza wielkiego koronnego do miasta z 25 IV, wzywający radę do wytrwania przy Polsce. W odpowiedzi z 15 V zapewniła ona o swojej wierności królowi Polski. Jednak wezwania do wzmocnienia fortyfikacji miasta nie zostały przez władze miejskie zrealizowane. M. G. Fuchs zamieścił też w pracy informacje o rozmowach rady miejskiej z prymasem Gabrielem Podoskim, w czasie jego pobytu w Elblągu. W broszurze znalazł się także dokładny opis zajęcia miasta przez komisarzy pruskich 13 IX 1772 r., którzy m.in. po sprawdzeniu zawartości opieczętowali i zamknęli oba ratusze (staromiejski i nowomiejski). Hołd królowi Prus miasto, reprezentowane przez burmistrza-prezydenta, burmistrza-wiceprezydenta i sędziego miejskiego, wraz z innymi miastami Prus Królewskich, złożyło 27 IX na zamku w Malborku. Z tej okazji w Elblągu ukazał się wiersz Johanna Samuela Froma, profesora Gimnazjum, który Fuchs przedrukował. Fuchs wylicza również zmiany, które w tym czasie zaszły w mieście: wprowadzono akcyzę, pocztę, bieżącą numerację nieruchomości (od nr 1 do 1875). Ratusz otwarto na nowo 21 XI 1772 r., odbierając przysięgę od urzędników. Wprowadzono ważne zmiany ustrojowe. Dnia 10 IX 1772 r. wprowadzono magistrat kombinowany dla Starego i Nowego Miasta Elbląga, a dnia 3 II 1773 r. na polecenia króla Fryderyka II połączono je w jeden organizm miejski, znosząc wszystkie dotychczasowe odrębności. Autor wspomniał również o pobycie Fryderyka II w Elblągu 6 VI 1772 r. Zacytował nawet słowa króla skierowane do witających go przedstawicieli władz: „Dziękuję. Panowie będą pod moimi rządami mieć lepiej”. Król obiecał wówczas władzom miejskim pomoc, także finansową, w rozwoju handlu elbląskiego. Jednak Fuchs już nie dodał, że zamiar aktywizacji ekonomicznej Elbląga związany był z planami Prus skierowanymi przeciwko Gdańskowi, który pozostał w Rzeczpospolitej. Chodziło o skierowanie handlu wiślanego do Elbląga. Fuchs nie kryje, że w 1772 r. mieszkańcy Elbląga mieli wiele wątpliwości związanych z przejściem pod panowaniemPrus. Ustrój Elbląga do tego czasu nazywa republikańskim (Staatsverfassung (sic), die republikanisch war). Wypowiedzenie posłuszeństwa zakonowi krzyżackiemu w 1454 r. usprawiedliwia łamaniem przez niego przywilejów miasta. Królów polskich nazywa „opiekunami” (Schutzherren). Ten pogląd na sytuację prawną Elbląga utrzymał się w późniejszych opracowaniach (E. Carstenn). W konkluzji jednak stwierdził, że miasto po zmianie przynależności państwowej zyskało. Podał dwa wskaźniki: w latach 1772-1822 liczba mieszkańców zwiększyła się z 10733 do 19450, a liczba budynków prywatnych z 1552 do 2088.
1822
Elbing
książka
image/x.djvu
87139
ger
Domena publiczna (public domain)
This publication is unavailable to your account. If you have more privileged account please try to use it or contact with the institution connected to this digital library.
Citation style: Chicago ISO690
HTML5 (Canvas API) is not supported!
HTML5 support detected.