Disputatio Tertia, exhibens THESES EX INSTITUTION. LIB. II. TIT. VII. seqq. EXCER-PTAS, Quas Annuente Divino Numine MAGNIFICI JURISCONSULTORUM ORDINIS CONSENSU, P R Æ S I D E J O H A N N E Stein / U. J. D. & Profess. Ord. Tertio, h. t. Decano, publice defendet Johannes Dietericus Schaukirch / Palæo - Stetinensis Pom. Die Septembr. Anno M. DC. XCVII. REGIOMONTI, Typis FRIDERICI REUSNERI, SEREN. ELECT. BRAND. ET ACADEM. TYPOGR. HÆREDUM. MAGNIFICO, PRÆ-NOBILISSIMO, ATQUE CONSULTISSIMO DOMINO, DN.GOTHOFREDO Schmidten / Serenissimi, ac Potentissimi Electoris Brandenburgici [etc]. [etc]. [etc]. Consiliario Aulico gra-vissimo, ut & Supremo intimorum Status Consiliorum, Re-rumque Feudalium in Prussia Secretario longe meritissimo, Domino Patrono, ac Benefactori suo in multis Officiorum generibus Magno, Parentis nomine, ea, qua par est reverentia, ac submissione ultimos ad cineres devenerando, Ut & PRÆ-NOBILISSIMO, AMPLISSIMO, AC PRUDENTISSIMO DOMINO, DN. ANTHONIO FRIEDERICO Wernecken / Serenissimi ac Potentissimi Electoris Brandenburgici [etc]. [etc]. [etc]. per Borussiam Cameræ Præfecto vigilantissimo, Domino Hospiti, ac Fautori suo in [æ]ternum colendo, Hasce Juris Theses in ulteriorem sui ac conatuum suorum commendationem, cum voto omnigenæ pro-speritatis, offertac consecrat subjectissimus Cliens JOHANNES DIETERICUS Schaukirch. I. N. D. N. J. C. Tit. VII. THESIS I. Onatio est actus, quo donum in aliquem con-fertur. Non autem per pactum vel contra-ctum definienda ob L. 14. ff. de precario L. 20. §.1. ff. Locati. Hahn. ad Wes. de donat. N. 2. ad veria: Ut sit contractus. THES. II. Donatio est vel mortis causa, quæ propter mortis fit suspicionem i. e. quæ mortis intuitu & cogitatione fit §.1. J. de Donat. Schnob. Disp.19. th.32. Donatio inter vivos est, qua ex mera liberalitate ita quid datur, ut donans illud nunquam ad se reverti velit. L. l. pr. ff. de donat. THES. III. Quamvis donatio mortis causa nuda donantis poeni-tentia tollatur §.2. ibi vel si eum donationis poenituisset J. d. t. Donatio inter vivos autcm sola voluntatis declaratione nu-doque consensu ad instar emptionis perfici plenissimumq; robur habere dicatur §.2. J. d. t. Non tamen hæc sed illa est modus acquirendi dominium. Ludw. ad pr. J. de donat. THES. IV. Si donatio summam quingentorum solidorum exce- A 2 dens D dens insinuata actis intervenientibus non fuerit, non in totum sed quoad summam excedentem tantum vitiatur. L.34. pr. ibi: hoc quod superfluum est, tantummodo non valere. L.36. §.3. ibi: usq[ue] ad quingentos solidos valituris C. de donat. THES. V. Insinuatione non indiget (1) donatio Principi a pri-vatis vel contra facta L.34. pr. [et] auth. item C. de donat. (2) Donatio a Duce in milites collata L.36. §.1. C.d.t. (3) Pro redemptione captivorum facta L.36. pr. C.d.t. (4) Ad re-parationem ædium collapsarum aut exustarum destinata L.36. §.2. C.d.t. Aliæ donationes ad pias causas factæ, ex ceptis his duabus, actis sunt insinuandæ L.36. §. fin. ibi: ho[c] etenim tantummodo C. d. t. Ludw. ad §.2. J. de donat. Vinn. ad d. §. verb. qu[æ] insinuationem minime desiderant. THES. VI. Etiamsi donationes inter vivos non sint temere revo-candæ, ob justas tamen causas revocatio conceditur: ut (1) ob ingratitudinem donatarii L. ult. C. de revoc. donat. (2) Si legitima liberis vel parentibus debita per donationem immodicam diminuta L.1. [et] t.t.C. de inoff. donat. (3) Si post donatione[m] perfecta[m] donanti liberi sint nati L.8. C. de re-vocand. donat. jus Pr. lib. 4. Tit. 14. A. 3. §.2. Schnob. Disp. 19. th.29.30.31. Frantzk. ad §.2. J. de donat. N. 6. [et] 7. THES. VII. Sicut dos marito ab uxore ad onera matrimon[is] sustinenda datur: ita donatio propter nuptias uxori a ma- rito rito in securitatem & remunerationem dotis conceditur. Non obstat t.t. ff. de donat. inter. vir. [et] uxor. Uxor ta-men per hanc donationem dominium non acquirit ob Nov. 119. pr. licet dotis dominium in maritum transfera- tur. L. 13. §.2 ff. de fund dot. L.7. §.3. ff. de jure dot. L. 23. C.d.t. Ludw. [et] Vinn. ad §.3. J. de donat. Tit. VIII. THES. VIII. Maritus rem immobilem inæstimato dotis causa da-tam alienare nequit, etiamsi uxor consentiat. pr. J. Quib. alien, licet. Quod etiam tunc procedit, si æstimatio taxa-tionis gratia i. e. eo fine adjecta, ut cognoscatur, quanta sit mulieris dos, quantumque soluto matrimonio mulieri restituendum sit. L.69. §.7. ff. de jur. dot. L. 21. C. de jur. dot. Si autem venditionis causa fundus dotalis æstimatus, alienari a marito potest. L.5. L.10. C. de jur. dot. L.10. §.4. ff. d. t. L. un. §.15. C. de R. ll. A. Lauterb. in comp. jur. de fund. dot. THES. IX. Si pactum de distrahendo pignore in casum non soluti æris alieni initum, illud servandum, pignusque sine præ-via denunciatione distrahere permissum, cum dies pro ho-mine interpellet L. 12. C. de contrab. [et] committ. stipul. Si hujusmodi pactum non est adjectum, unica denunciatio præcedat necesse est, ut in mora constituatur debitor. Po-stea biennio elapso pignus vendere licet L. fin. §.1. C. de jur. Domin. impetr. Si pactum de non distrahendo inter- cestit, trina requiritur denunciatio per arbitraria inter- valla. L. 4. in fin. ff. de pignorat. act. Hoc casu tamen A 3 bien- biennium non est expectandum, nam L. fin. §.1. C. de jur. Domin. impetr. hac de re silet. Lauterb. in compend. jur. de distrah. pign. Stryk. ad §.1. J. Quib. alien. lic. THES. X. Si pupillus sine tutoris auctoritate nummos mutuo de-derit, ipsi si adhuc extant, vindicari, si bona fide consum-pti, condici, si mala fide, actio ad exhibendum eo no-mine intentari potest. §.2. J. Quib. alien. lic. Tit. IX. THES. XI. Liberi patriæ potestati subjecti omnia, quæ acquirunt patri acquirunt, observata tamen peculiorum varia distin-ctione. §.1. J. per quas pers. cuiq[ue] acquir. THES. XII. Quamvis extraneæ personæ ministerio in rebus acqui-rendis uti nequeamus: per procuratorem tamen nobis etiam ignorantibus possessio acquiritur. §.5. J.d.t. Licet obstare videatur L.53. in fin. ff. de A. R. D. Tit. X. THES. XIII. Testamentu[m] est voluntatis nostræ justa sententia de eo quod quis post mortem suam fieri vult. L.1. ff. Qui testam. fac. poss. Illud quivis Dominus, qui libera rerum suarum administrandarum potestate gaudet, vi dominii condere potest: est enim testandi facultas juris naturalis, licet so-lennitates a jure Civili accesserint. THES. THES. XIV. Testamento solenni septem testes idonei, rogati vel ad minimum de actu testamentario certiorati L.21. §.2. ff. Qui testam. fac. poss. corpore & animo præsentes L.9. C. de testam. interesse, & donec totus actus testamentarius abso-lutus, congregati in loco manere debent. L.20. §.8. ff. Qui testam. fac. poss. THES. XV. Contractus durante testamenti factione celebrari ne-quit, Cum quivis actus extraneus testamentum vitiet. L.21. §. fin. ff. d.t. nisi eum testatoris vel testis necessitas flagitet. L.28. pr. C. de testam. THES. XVI. Ex imperfecto testamento, in quo solennitas a Jure re-quisita omissa, hæres ad voluntatem defuncti implendam ne naturaliter quidem obligatur. Lauterb. in comp. jur. Qui testam. fac. poss. Harpr. ad §.4. J. de testam. N.29. seq. THES. XVII. Testes & proprio & alieno annulo §.5. J. de testam. ord. quin & alio instrumento signatorio testamentum signare possunt. Recess. Imper. de anno 1512 tit. Von Testamenten ibi: mit ihren gemohnlichen Signeten. Jus Prut. L.5. tit. 1. A.2. §.6. vers. an dem. Quod etiam juri civili Romano conforme est. arg. L.1. §. fin. L.4. ff. testam quemadm. aper. Non obstat L.22. §.5. ff. Qui testam. fac. poss. THES. XVIII. Ex §.7. J. de testam. ordin. minus recte colligitur, quod error jusfaciat. THES. THES. XIX. Filius patrocinium causæ alienæ coram patre Judice suscipere non prohibetur. arg. §.8. J. d. t. THES. XX. Is qui in testamento heres instituitur, testis munere ibidem fungi nequit §.10. J. de testam. ordin. Legatarii & fideicommissarii autem, qui lucrum particulare ex testa-mento sperant, a testimonio non repelluntur. §.11. J.d.t. Tit. XI. THES. XXI. Testamentum militare est, quod a milite in expedi-tione degente sine solennitate factum. Unde nec testes nec subscriptionem multo minus subsignationem miles adhibere tenetur: quin & liberos in testamento præterire §.6. J. de exhered. liber. & pro parte testatus, pro parte in-testatus decedere potest. §.5. J. de hered. instit. Si igitur te-stamentum scriptum reliquit, valet, modo per scripturam testatoris probari possit L.40. pr. ff. de testam. milit. Si au-tem nuncupativum, duorum testimonium probationis causa exigitur. §.1. J. de milit. testam. L.24. ibi: convocatis ad hoc hominibus ff. d.t. Hodie distingvendum, utrum milces in acie, an in castris, an vero in stativis vel præsidiis degat. Primo casu quovis modo testari potest, modo de voluntate ipsius constet; secundo duos ad minimum testes, sive testamentum scriptum sive nuncupativum formet, adhibere; tertio, more paganorum testari tenetur. Rec. Im-per. de anno 1512. tit. Von Testamenten §.2. vers oder von Rittern Philipp. in usu pract. instit. lib.2. ecclog.49. THES. XXII. Ut testamentum ante militiam non jure factum postea jure militari valeat, verbis vel facto militis, quo confir- metur metur opus est. L.20. in fin. L.25. ff. de testam. milit. Non obstat L.15. §.2. ff. d.t. Tit. XII. THES. XXIII. Filiusfamilias ne patre quidem permittente testamen-tum condere potest, nisi de peculio castrensi vel quasi. pr. J. Quib. non est permiss fac. testam. Quod ad peculium ad-ventitium extraordinarium non est extendendum. L. pen. C. Qui testam. fac. poss. Nec refragatur L. ult. §.5. C. de bon. qu[æ] liber. Stryk. ad pr. J. Quib. non est perm. fac. test. Harpr. ad d.pr. N.29. seqq. THES. XXIV. Filiusfamilias permittente patre mortis causa donare non prohibetur. L.25. §.1. ff. de mort. caus. donat. THES. XXV. Testamentum rite conditum per furorem vel prodi-galitatem testatoris subsecutam non infirmatur. §.1. [et] 2. J. Quib. non est permiss. fac. testam. Tit. XIII. THES. XXVI. Testamentum patris, qui liberos suos in potestate exi-stentes præterit, ipso jure nullum est, adeo ut nec legata nec fideicommissa nec reliqua ejusdem capitula valeant L.17. ff. de injust. rupt. irrit. pr. ibi: inutiliter testabitur. J. de exhered. liber. Quod hodie correctum non reperitur Schnob. Disp. 16.th. 12. Licet Gailius lib.2. obs.113. N.1. con-trarium probare conetur per auth. Ex causa C. de liber. præter. vel exhered. Jure prætorio tamen hoc testamentum B susti- sustinetur: quando enim liberi præteriti hereditate absti-nent, heredes instituti secundum testamenti tabulas adbo-norum possessionem admittuntur. L.2. pr. ff. de bonor. pos-sess. sec. tab. L.12. pr. L.17. in fin. ff. de injust. rupt. [et] irrit. fact. test. Schnob. Disp. 16. th. 14. THES. XXVII. In §.5. J. de exhered. liber. differentia suorum & eman-cipatorum quoad successionem testamentariam non est sublata, sed si sui a patre præteriti, testamentu[m] ipso jure nul-lum est: ab emancipatis autem præteritis testamentum non potest nullum dici. Vinn. [et] Frantzk. ad §.5. J. d. t. In successione ab intestato emancipati suis heredibus in eo sunt exæquati, ut cum illis æqualiter hereditatem parentum capiant. Nov.118. cap.1. ita tamen ut sui se im-miscendo, emancipati hereditatem adeundo heredes fiant. THES. XXVIII. Præteritio materna loco exheredationis est §. fin. J. de exhered. liber. Quod per Nov.115. cap.3. pr. non est corre- ctum. Lauterb. in comp. jur. de inoff. test. Tit. XIV. THES. XXIX. Heredis institutio est futuri heredis denominatio di-rectis verbis facta. THES. XXX. Hereditas jacens defuncti personam sustinet in illis quæ juris sunt §.2. J. de hered. instit. in illis autem quæ facti, heredis personam repræsentare censetur L.24. in fin. ff. de novat. L.28. §.4. ff. de stipul. serv. THES. THES. XXXI. Paganus pro parte testatus & pro parte intestatus de-cedere nequit. §.5. J. de hered. instit. L.7. ff. de R. J. THES. XXXII. Extraneus heres & pure & sub conditione eaque vel pura vel casuali vel mixta institui potest. §.9. J. de hered. instit. liberis autem sub casuali conditione hereditas a pa-tre relinqui nequit. L.4. pr. ff. de hered. instit. THES. XXXIII. Conditio impossibilis ultimæ voluntati adjecta pro non scripta habetur. §.10. J. d.t. Secus in conventionibus obtinet, quæ per conditionem impossibilem adjectam vi-tiantur. §.10. J. de inutil. stipul. L.35. pr. [et] §.1. ff. de V. O. Tit. XV. & XVI. THES. XXXIV. Substitutio est secundi heredis institutio in locum defi-cientis facta. Est vel vulgaris vel pupillaris: Illa fit a quo-cunque testatore cuicunq; heredi eum in casum, si primo loco institutus heres non fuerit. Hæc fit a parentibus li-beris impuberibus in potestate existentibus, in eum casum, si heredes fuerint & ante pubertatem decesserint. THES. XXXV. Mater ob patriæ potestatis defectum liberis suis pupil- B 2 lariter lariter substituere nequit: uti nec pater emancipatis. pr. ibi: quos in potestate quis habet. J. de pupill. substit. Non obstat L.33. ff. de vulg. [et] pupill. substit. THES. XXXVI. Pupillariter substitutus pupilli matrem excludit, quæ testamentum utpote a patre, non ab impubere factum in-officiosum dicere nequit. L.8. §.5. ff. de inoff. test. Nec movet L.32. C. de inoff. testam. THES. XXXVII. Liberis mente captis pater & mater quasi pupillariter substituere valent L.9. ibi: parenti qui vel qu[æ] testatur: Item testatori vel testatrici. C. de impuber. [et] al. substit. mu-tis & surdis non aliter quam prævia Principis permis-sione. L.43. pr. ff. de vulg. [et] pupill. substit. THES. XXXVIII. Exheredato pupillariter substitui potest. §.4. J. de pu-pill. substit. patria potestas enim per exheredationem non tollitur. L.20. pr. ff. de bonor. poss. contr. tab. THES. XXXIX. Substitutio pupillaris ultra filii pubertatem non ex-tenditur, licet longius temporis spatium sit adjectum. L.7. L.14. ff. de vulg. [et] pup. substit. Nisi substitutio verbis pre-cariis tacta, tunc enim in vim fideicommissi valet. arg. d. L.7. ibi: verbis civilibus. THES. Tit. XVII. THES. XL. Testamentum prius per posterius rumpitur, etiamsi testator illud nominatim non revocaverit L.27. C. de te-stam. modo posterius æque perfectum sit ac prius d. L.27. §.7. J. Quib. mod. testam. infirm. THES. XLI. Princeps superiorem non recognoscens legum Civi-lium vinculo solutus est. §. fin. J. d.t. L.31. ff. de legib. Tit. XVIII. THES. XLII. Exheredatio liberorum aliter non valet, quam si ingra-titudinis causa in testamento expressa Nov.115. c.3. pr. eaq; ab herede probata fuerit. auth. Non licet. C. de liber. præter. d. Nov.115. c.3. pr. ibi: nisi forsan probabuntur ingrati. Te-stamentum tamen ipso jure nullum non est dicendum, si exheredationi nulla vel non justa causa adjecta. Nov.115. cap.3. §.14. ibi testamento evacuato [et] cap.4. §.9. ibi: testa-mento resci[ss]o. Schnob. Disp.5. th.15. THES. XLIII. Quamvis 14. exheredationis causae in Nov.115. cap.3. recenseantur, similes tamen vel graviores non excluduntur. Ha[h]n. ad Wes. de liber. [et] posib. N.5. verb. sed an præter illas. THES. XLIV. Testamento ut inofficioso rescisso institutio heredis corruit, legatis, fideicommissis & reliquis testamenti capi- B 3 tulis tulis manentibus salvis. Nov.115. cap.3. in fin. Philippi in usu pract. inst. lib. 2. ecclog. 55. THES. XLV. Jure novissimo quoque posthumus inique exhereda-tus querela inofficiosi indiget, nec ipsi testamentum patris nullum dicere permittitur. Vinn. ad §.2. J. dc inoff. test. verb. posthumi quoque. THES. XLVI. Legitima liberis debita in totum statutis tolli nequit. arg. L.7. ff. de bon. damnat. L.7. in fin. ff. Si tab. test. null. ex tab. unde liber. Grot. de J. B. [et] P. lib.2. cap.7. §.4. N.3. THES. XLVII. Ultimum patris elogium agnoscens v. g. legatum ex ro petendo, non potest testamentum tanquam inofficio-sum impugnare, nisi ratio officii eundem excuset. §.4. J. de inoff. testam. THES. XLVIII. JureCivili novissimo legitima pro numero liberorum in triente vel semisse Nov.18. cap.1. Jure Pruten. in do-drante consistit, quem parentes liberis & hi illis relinquere coguntur, de quadrante seu tribus unciis autem testandi licentia ipsis est permissa. lib.5. tit.3. THES. XLIX. Supplementum legitimæ condictione ex lege peten-dum. L.30. C. de inoff, testam junct. L. un. ff. de condict. ex lege. THES. THES. L. Sumptus studiorum causa in filium collati legitimæ non imputantur, modo (1) patrimonium non sit adeo ex-haustum, ut reliquis liberis legitima non sit salva (2) pa-rens penes se non habeat bona filii propria, ex quibus sumptus fecisse censeatur. (3) Nec animo credendi sum-ptus fecerit, nec eosdem eo fine ut repeteret, consignave-rit. Philipp. in us. pract. Instit. lib.2. Eccl.72. Tit. XIX. THES. LI. Heres est successor in universum jus, quod defunctus habuit. L.62. ff. de R. J. Succedit enim heres in commoda & onera, & quodammodo in virtutes & vitia defuncti. L.11. ff. de divers. [et] tempor. præscript. THES. LII. Sui heredes sunt, qui in potestate morientis proxima fuerunt §.2. J. de hered. qualit. [et] differ. L.7. pr. ff. Unde liber. Dicuntur sui quasi domestici, vivis enim parentibus Domini rerum paternarum existimantur. d. §.2. Unde se immiscere saltem hereditati vel eadem abstinere dicuntur. §.5. J. de hered. qual. [et] differ. THES. LIII. Liberi respectu matris ut & emancipati respectu patris extranei heredes sunt. §.3. J. de hered. qual. [et] differ. THES. THES. LIV. Ut extraneus heres existere possit, tribus temporibus cum ipso testamenti factio sit, necesse est, scilicet testa-menti conditi, mortis testatoris & hereditatis adeundæ. §.4. J. de hered. qual [et] dister. In suo herede capacitas tem-pore mortis consideratur. L.18. ff. de injust. rupt. [et] irrit. THES. LV. Heres quidem continuat dominium rerum heredita- riarum non etiam possessionem, quippe quæ facti est, & apprehensionem desiderat. L.23. pr. de acquir. vel amitt. possess. THES. LVI. Inventarium est rerum hereditariarum annotatio. Ejusdem beneficio utentes ultra hereditatis vires non te-nentur. L. fin. §.4. C. de jur. deliber. Jus Prut. lib.5. T.7. A.2. §.4. THES. LVII. Aditio est declaratio voluntatis de hereditate sibi de-lata suscipienda. Declaratur voluntas heredis vel verbis vel factis. Si verbis, in specie aditio, si factis, pro herede ge-stio appellatur. L.25. §.7. L.69. ff. de acquir. vel omitt. hered. Frantzk. ad §.6. J. de hered. qualit. [et] differ. N.2. [et] 3. THES. LVIII. Infans hereditatem non adit, sed ejus nomine tutor, si pupillus est, fin minus pater. L.18. pr. [et] §.2. C. de jur. deliber.