I. N. J. DISQVISITIONIS THEOLOGICAE DE RECHABITIS, EX IEREM. XXXV. SEGMENTUM PRIMUM, QVOD P R AE S I D E SAMUELE SCHELGUIGIO, SS. THEOL. PROF. PUBL. EXTRAORD. ET PHILOS. ORDINARIO, itemque BIBLIOTHECARIO, IN ATHENAEO GEDANENSI, Solenniori Disputationi subjicit, N A T H A N A E L Bottcher/ G E D A N E N S I S, D. XIV. Decembr. M. DC. LXXIX. HORIS ANTEMERIDIANIS, IN AUDITORIO MAXIMO. G E D A N I P R AE L O R H E T I A N O. V I R I S ILLUSTRI, GENEROSO, perquam MAGNIFICO, maximeq[ue] STRENUO DN. ADRIANO de LINDA, Gubernatori Mirachoviensi eminentissimo, inclutae Reip. Ged. Prae-Consuli Seniori & Proto-Scholarchae longe meritissimo, h.t. Burggrabio Regio; NOBILISSIMO, AMPLISSIMO, CONSULTISSIMOq[ue] DN. ARNOLDO EHLERT. In eadem Republica Scabinalis Collegii Assessori Gravissimo; Nec non Plurimum REVERENDIS, CLARISSIMIS DOCTISSIMISQVE DN. ABRAHAMO HEYSEO, Ad AEdem D. Mariae Pastori merentissimo; DN. M. SALOMONI MOLLERO, Ad AEdem SS. Trinitatis Ecclesiastae vigilantissimo; Ut & NOBILISSIMO, AMPLISSIMO, SPECTATISSIMOq[ue] DN. JOHANNI RUTGERO zur HORST, Centum-viro dignissimo; Dominis Patronis, Evergetis, M[ae]cenatibus at[que] Promotoribus suis, omni Studio, cultu [et] observantia prosequendis, Hocce, de Rechabitis, Studii Theologici Specimen, submississima mente consecrat R E S P O N D E N S. COROLLARIA a Respondente adjecta. I. Ater, Filius [et] Spiritus S. Virtute una, indivisa [et] in-Pfinita, universum hoc crearunt: at q[ue] ideo non sunt multi Creatores; nec tres Person[ae] se habent, ut caus[ae] Soci[ae] in cre-atione; neq[ue] etiam inter Personas illas potenti[ae], in[ae]qualitas, qualem videlicet inter causam principalem [et] instrumentalem deprehendimus, datur. II. DEus intra Sextiduum proprie sic dictum, omnia ex nihilo creavit, [et] consequenter nec materia, neq[ue] ullum Ens aliud, pr[ae]ter Deum, ab [ae]terno extitit. III. Angelos intra Hexaemeron Mosaicum conditos esse, exScriptura demonstrari potest: quin imo de eo etiam certiores reddtmur, quod eorum creatio in primum diem inciderit. Ad PRAESTANTISSIMUM RESPONDENTEM, Philos. & SS. Theol. Studiosissimum, AUDITOREM meum Charissimum. PRimus in hoc Stadio curris feliciter; in Te Quod laudent alti, quodq[ue] sequantur habent. In Stadio hoc, imo in Studto, quod volvitis, omni, Ut Tibi, sic Reliquis, Christus adesto comes. PRAESES. QVi sistis Rechabitas, grati abstemia Vini Pectora, lege sui, quem coluere, Patris: Siccine Lesboi vis tollere munera Bacchi, Et dulce exhilarans tristia corda merum? Res salva est. Gentis Pietas laudanda, ciente Laetitiam cunctis abstinuisse Bono. Alite jam dextro succedant cuncta, recedas Palladis ut lauro dignus, AMICE, domum, JOH. NATHAN. FERBER. [. . .] [. . .] [. . .] [. . .] [...] QVi nostro Primus nunc vivis in ordine, pulchro Conatu reliquis, DULCIS AMICE, pr[ae]is, O tua si legerent omnes vestigia, doctis Patria floreret Terra profecto Viris. Pauca haec in houorem Praest. Dn. Respondentis adjicere debebat CONSTANT. BEREND, Ged. [. . .] [. . .] [. . .] [. . .] [. . .] [. . .] [...] VIta carens Studiis, mors est, bominisq[ue] sepulchrum Vivi, quod Senecae Litera docta docet. * Obscure vivens quoque mortuus esse videtur, Quod non ostendat Sedulitatis opus. Haec bene perspendens, BOTTCHERUS, amare Ca-Mox statuit, secum constituitq; simul, (moenas Quo Studii specimen praeberet, scandere nostra Pulpita; cur? quod non mortuus esse velit. PRAESIDIS hoc Meletema facit te vivere, cura Propria te faciet virere, vive diu! *Seneca Epist. LXXXIII O-tium sine Literis mors est & vivi hommis sepul-tura. Domino Respondenti, Contubernali svavissimo, Amico [ae]stimatissimo l. mq[ue] scribebat EPHRAIM TORSCHIER, Ged. ILLos dum Veneris malesvada Cupido titillat, Atq[ue] his dum Bacchi pocula amara placent: Tu vitam a vitits hominumq[ue] a fece remotam Eligis, [et] Phoebi digna brabea vehis. Haec Fratri sine fuco, fraterne scr. PETRUS Fensken/ Dant. Bor. David Schmidt/ Ged. I. Omparationum in Scriptura sacra oc-currentium, quaedam ad Locum Dispari-um, ut vocant, & quidem Minorum per-tinent, in quo, ab eo quod minus est verisi-mile, ad id quod magis est verisimile, ar-gumenta procedunt. Sic Moses ratioci- NATHA- NAEL BOETT-CHER. Gedan. 1. Spiritus S. s[ae]pe ex Loco Minorum argumentatur, 2. quod etiam facit Jerem. XXXV. 3. Originem Rechabitarum investiga- re licet. 4. Descendunt autem a Jonadabo, 5. hujusdemq[ue] Patre Rechabo. 6. Jonadabi nostri fit mentio 2. Reg. X. 7. Objectiones disolvuntur. r e c h a b i t i s, disqvisitio theologica. C A P U T. I. DE ORIGINE RECHABITARUM A jonadabo & rechabo. Argumentum. I. N. J. DE (1) natur Deut. XXXI. 27. Adhuc vivente me [et] ingredien-te vobiscum, semper contentiose egistis, coram Domino: quanto magis cum mortuus fuero: Et Paulus Gal.III,15. Meri hominis, testamentum nemo spernit: Multo igitur mi-nus sperni debet testamentum Christi, DEi & Hominis: A item C Resp. 2 DE RECHABITIS item DEus apud Esaiam c. I. 3. Cognovit bos possessorem suum, [et] asinus pr[ae]sepe Domini sui: Israel autem me non co-gnovit, [et] populus meus me non intelligit: qvibus evinci-tur, ab Israelitis qvam maxime reqviri, ut cognoscant Dominum suum. Inprimis apud Jeremiam, freqventia hujusmodi argumentationis exempla inveniuntur, ut c. II. 10. 11. Transite ad insulas Chitim [et] videte, [et] in Ce-dar mittite, [et] considerate vehementer, [et] videte, si factum est hujusmodi. Si mutavit gensDEos suos, [et] certe ipsi non sunt Dii. Populus vero meus mutavit gloriam suam in idolum. Et post pauca v. 32. Nunquid obliviscitur virgo orna-menti sui, aut sponsa fasci[ae] pectoralis su[ae]? Topulus vero meus oblitus est mei, diebus innumeris: nec non c. VIII. 7. Milvus in coelo cognovit tempus suum: Turtur [et] hirundo [et] ciconia custodierunt tempus adventus sui: Populus autem meus non cognovit judicium Domini. Ubi Propheta per id, qvod populum facere conqveritur, perpetuo indi-cat, contrarium ejus fieri debuisse, II. Taleqvoq; argumentum gignit, luculenta illa comparatio Judaeorum cum Rechabitis Jerem. XXXV. descripta; cujus [...] seu Propositio ita se habet: Rechabitae non bibunt vinum, propter interdictum Pa-tris sui: [...] autem seu Redditio statim subjici-tur: Ergo multo magis Judaeis abstinendum est a peccatis, propter interdictum DEi sui. Conf. v. 14. Ut vis illius argumenti, penitius se animis: Judaeo-rum insinuaret, Jeremias [...] non tantum verbis proferebat, sed etiam adductis in medium Rechabitis, de qvibus sermo erat, & propinato vino, qvod ab his con- CAP. I. 3 constantissime recusabatur, in ipso templo, confirma-bat. Verissimum qvippe est illud Poetae, qvamvis profani : Segnius irritant animos, demissa per aures, Quam qu[ae] sunt oculis subjecta fidelibus. Occasione demonstrationis hujusce realis a v. I. usqve ad II. enarratae, adhibitis etiam iis, qvaeseqvuntur v. 18. 19. de RECHABITIS disserere constituimus, rem o-mnem ad tria generalia capita revocaturi, ita, ut initio Originem famili[ae], deinde Institutum gentilitium, atq; ulti-mo Judicium DEi de obsequio RECHABITARUM Majo-ribus suis praestito, cum aliqva accuratione perseqva-mur. Quod ut feliciter succedat, a DEo Patre, gratiam Spiritus S. per Jesum Christum, Dominum nostrum, hu-militer expetimus. III. Origo Rechabitarum multis nodosisq; invol-vitur difficultatibus, qvas ne aggrediamur, monere vi-detur gentium Doctor, a genealogiarum studio suos haud perfunctiorie avocans I. Tim. I. 4. Tit. III 9. Enim- vero distingvimus inter Genealogias [...] seu in Scriptura exhibitas, & [...], seu extra Scripturam contextas. Ab hisce Christianos retrahit Apostolus, nec tamen simpliciter, sed tantum, qvatenus illae partem doctrinae coelestis, atq; ad salutem necessa-riae, olim absolvere credebantur, cujusmodi ex Genti-lium opinione erant, qvae in Orpheo, Hesiodo, aliisque, de propagatione DEorum, extabant: nec non apud Hae-reticos, qvae Basilides & Valentinus cum seqvacibus, de Syzygiis & AEonibus nugabantur: tum qvoq; inter Ju- A 2 daeos 4 DE RECHABITIS daeos superstitiosi eorum conatus, qvi gentem suam, et-iam post Messiae adventum, a reliqvis Gentibus, perpe-tuo secernere moliebantur, atq; in eum finem libros controversiarum genealogicarum, qvos eorum Majo-res, post captivitatem Babylonicam, teste Ludov. de I)ieu, conscripserant, perpetuo volvebant & supple-bant; non recipientes illud Pauli: qvod Christus sit pax nostra, qui ex Jud[ae]is [et] Gentibus unum fecerit, [et] medium parietem maceri[ae] solverit, inimicitiam tollens in carne. Eph. II. 14. adeo, ut jam non amplius sit Jud[ae]us, neq[ue] Gr[ae]-cus, non servus neq[ue] liber, non masculus neq[ue] foemina; sed o-mnes unum simus in Christo Jesu. Gal. III. 28. Qvod ve-ro ad Genealogias in Scriptura propositas attinet, ab il-larum cognitione, nemo jubetur abhorrere: Quae enim Spiritus S. proponere nobis dignatur, ea homo nec excipere, aut ulterius perpendere dedignetur; praeser-tim qvia novimus, omnem Scripturam divnitus inspira-tam, utilem esse ad docendum, ad arguendum, ad corripien-dum, ad erudiendum in justitia II. Tim. III. 16. Certe si nullum alium praestarent usum, quae de origine Recha-bitarum commentabimur, sufficeret, quod inde disca-mus, DEum non esse personarum acceptorem, sed in omni gen-te, qu[ae] timet eum, [et] operatur justitiam, acceptum esse illi. Act. X. 34.35. Ostendemus enim, Rechabitas fuisse alienigenas, quorum adoptatio in civitatem Israelis, vo-cationem gentium in N. T. adumbrabat. IV. Idcirco absq; haesitatione rem ipsam aggredi-mur, ORIGINEM Rechabitarum pervestigaturi, in qvo negotio ita versabimur, ut in arbore eorum gentilitia, ab inserioribus ramis, ad superiores pedetentim ascen- damus, CAP. I. 5 damus. Principio quidem extra controversiam est, Re-chabitas ortum duxisse a Jonadabo; qvippe, qui Pa-ter eorum nominatur Jerem. XXXV. 6.8.18. de qvo in-super Filiorum appellatio, propter reciprocam Relatorum naturam, testatur v. 14.16. Neq; obstat, qvod v. 3. praecipuae familiae Rechabitarum tum viventium Pater legacur fuisse Jezonia, avus autem Jeremia & proavus Habsania; a quo demum, post ingens interstitium, de quo postea dicemus, ad Jonadabum pervenitur. Nam in Scriptura vocabulum Patris de qvolibet, inprimis ce-lebriori, gentis autore, qvamvis remoto, usurpatur, ut Gen. X. 21. Matth. III. 9 Luc. I. 32. Conf. Fesselii Advers. L. 4. c. 6. §. 7. p. 3. 71. V. Jonadabo autem Pater assignatur Rechabus Jerem. XXXV. 6.14.16.19. Ubi mirari possis, cur non posteri, acceptis a Jonadabo novis legibus, Jonadabitae potius, quam Rechabitae vocentur. Nobis probabile videtur, Rechabo non nisi unicum fuisse filium, Jona-dabum. Hoc si verum, non opus fuit a filio no-vum familiae nomen accersere, per quod ab aliis famili-is, ejusdem, qua avum, originis, discerneretur; qvod quidem reqvirebatur, si Rechab plures genuisset filios, qvorum non nisi unicus peculiarium legum sanctione, posteros suos ab aliis, ipsisq; consobrinis secernere vo-luisset. VI. Altioris indaginis est qvaestio ista, an Jona-dabus filius Rechabi, eujus hic fit mentio, sit idem ille qui II. Reg. X. 15.23. a Jehu, Rege Samariae. in cur-rum levatus esse, & postea caedem sacrificulorum Baa-lis spectasse legitur, Pierique Interpretes tam Ebraei, A 3 qvam 6 DE RECHABITIS qvam Latini, id affirmant; quibus Munsterus dubitan-ter accedit, nos autem intrepide subscribimus. Namq; idem utrobiq; tam filii, quam Patris nomen extat, neq; alicubi distincta avorum nomina, ad tollendam aeqvi-vocationem, adjiciuntur; qvod Ebraei in casu tali facere solent, cum videlicet & personis ipsis & Patribus earum, commune nomen competit: Tum enim diversitas no-minis in avo, confusionem, quae metuitur, avertit. Ac-cedit, quod Propheta de Jonadabo, filio Rechabi, tan-quam de viro inter Israelitas pridem celebri loquatur, nullo plane addito signo, quo; ab illo, cujus memoria in libro Regum asservatur, possit discerni. Porro etiam-si praecipua familia Rechabitarum tunc viventium, a Propheta v. 3. usque a proavo derivetur; proa-vus tamen cum Jonadabo nondum immediate conjun-gitur: ex quo divinare licet, intervallo aliquo proavum, ab autore generis Jonadabo, discriminari. Atq; eo e-tiam collimat DEus ipse v. 14. laudans abstinentiam a Rechabitis continuatam, usq[ue] ad diem hanc: qva for-mula Spiritus S. utitur, in describendis rebus, qvarum initia longissime a praesentibus temporibus distant. Nec illud est de nihilo, qvod Judaei & Rechabitae in eo com-parantur, qvia ad Judaeos verbum DEi factum est con-tinue; cum e contrario ad Rechabitas verbum Jonada-bi factum sit jam dudum v. 15.16. unde Spiritus S. osten-dit, Israelitis facilius fuisse obseqvi DEo, qvam Recha-bitis erat, obseqvi Patri. Tandem circumstantia loci, in qvo Jehu Jonadabum suum offendebat, vitae a Jona-dabo nostro electae apprime convenit. Accidebat e-nim occursus non procul a Pastorum [...] id est domo CAP. 1. 7 domo ligationis. 2. Reg. X. 12. ubi nimirum oveston-dendae ligabantur; nisi forte nomen proprium vici cu-jusdam pastoritii fuerit, ab eadem causa sic dicti: Ne- mo autem, ut opinor, aegre feret, qvod per Ebraicum [...] in genere locum intelligamus, & non specialiter do-mum; qvalem videlicet Jonadab, propter Legem fami lise suae latam, incolere non poterat: Passim enim in Sa-cris ita vox accipitur Exod. XXV. 27. II. Sam. XV. 17. I. Reg, XIIX. 32. VII. Scriptoribus aliis, sed oppido paucis, haec no-stra minus arrident. Sanctius enim comment. in Jerem. ad h. l. postqvam ex Hobabo Rechabum fecisset, (qvem errorem in terrio capite perstringemus) hunc in mo-dum pergit: Qvod si iste, nempe Hobab, fuit Rechab, a qvo Rechabitarum nomen & genus, non potuit illius esse filius Jonadab ille, de qvo Lib. IV. Reg. (juxta vul-gatam) c. 10 atque iterum: Fortasse alius fuit Ionadab (a-pud Ieremiam) de quo nihil habemus in Scriptura. Vehe-mentior in oppugnanda nostra sententia est Iosephus Scaliger, in Elencho Trihaeresii c. 24. qvi ostensurus haud diu floruisse Rechabitas, verum, quae ejus verba sunt, eodem tempore coepisse [et] desiisse, id sibi negotii datum sentit, ut vi, qvanta possit, eos adoriatur, qui Ionadabum nostrum, Regi Iehu supparem faciunt. Proinde seqven-tibus argumentis stipatus in aciem procedit I. quod Recha-bit[ae] diserte, de Jonadabo, tanquam de Patre, qui pr[ae]sens pr[ae]sentibus austeram, nuperam, [et] novitiam victus Regu-lam pr[ae]ceperit, loquantur. II. Quod Jonadab, qui II. Reg X. occurrit Regi, non habitaverit in tentorivs; quum obviam venerit Regi. III. Quod idem Jonadab non videatur homo quieti 8 DE RECHABITIS. quieti instituti fuisse; cum Rex ab eo qu[ae]rat, an ejus cor sit rectum [et] pacificum erga se? ut homo militaris sine dubio fuerit, [et] ideo, propter ejus dignitatem, collocaverit eum in curru suo. IV. Quod ineadem gente multi ejusdem nomi-nis fuerint apud Hebr[ae]os, ut apud Gr[ae]cos [et] Romanos: Sic nepos Aaronis est Phinees: in ejus posteritate est alius Phinees filius Eli I Sam. I. 3. Hactenus Scaliger: cui ad PRIMUM respondemus, in textu quidem reperiri, Rechabitas de Jonadabo loqui, tanquam de Patre; non vero tanquam de Patre, qui pr[ae]sens pr[ae]sentibus austeram, nuperam [et] no-vitiam regulam pr[ae]ceperit. De hisce in Jeremia nec vo-la, nec vestigium cernitur. Quin imo paulo ante con- trarium ex textu, a nobis eruebatur. Nunc illud anne-ctimus, quod v. 3. pr[ae]sentium Rechabitarum familia, usque ad Proavum extendatur, quo antiquiorem fuisse oportet Jonadabum. Etiamsi ergo Jonadab non vi-xisset tempore Jehu, vix tamen fidem mereretur, de eo, tanquam de Patre praesenti disseri; cum illis tem-poribus brevior fuerit hominum aetas, quam ut aba-vum cum abnepotibus conjungere liceat. Conf. Ps. XC, II. SECUNDO argumento nullum plane os, nullum robur inest: Quae enim consequentia: Jonadab occurrit Regi: Ergo non habitavit in tentoriis? Certe ex tentoriis non minus atque ex domibus, alteri occurrere possumus. In TERTIA objectione, si. hypothesin admittamus, quod Jonadabus ille non fuerit Homo quietus, prosternitur quidem Serarius, contra quem Scaliger agere decreve-rat: Namque hic ex Rechabitis, & Rechabitarum Pa-tre, Monachos sculpit; quamvis admodum infeliciter, ut suo loco ostendemus: At nobis nihil per id decedet, qvi CAP. I. 9 qui militarem vitam, cum Rechabitarum instituto nul-latenus pugnasse censemus. Neque ab ingenio eorum temporum locorumque, alienum erat, honorare eos, qui cum liberis vitam pastoritiam in tentoriis agebant; utpote quam adhuc in Arabia & Lybia multi, etiam Principes Viri, amplectuntur. Denique nec QVARTO loco, a Scaligero allata, ullius momenti sunt: Nam etsi in eadem gente multi ejusdem nominis sint, ra-ro tamen, imo fortasse nunquam, eveniet, ut & Pa-tres eorum, & avi ejusdem nominis fuerint. Jam cum in Scriptura S. & filii Jonadabi, & Patris Rechabi no-mina exprimantur: qvod ad evitandam confusionem, cum aliis personis ejusdem nominis, fieri, nemo am-bigit: certum utique est, Spiritum S. fine suo non excidisse; qui alioqvi diversorum avorum nomen potuisset adjicere, nisi conjunctio Patris & Filii, ad-versus dubitationem aut errorem omnem, satis praesi-dii attulisset. In exemplis a Scaligero allegatis, filii eqvidem idem nomen gerunt: sed Patres eorum no-minibus discrepant: Nam prioris Phineae Pater voca-batur Eleasar Exod. VI. 25. posterioris, Eli; secus at-que hic fit. ubi ex identitate cum proprii, tum paterni nominis, ad identitatem personae, argumentamur. CAPUT II. DE ORIGINE RECHABITARUM AB HAMMATHO. Argumentum. 1. Locus 1. Paral. 11,55. proponitur, 2 agens de Familiis Scribarum, B 3. nimi- I. AJonadabo & Rechabo altius ascendentibus, in genethliaco Rechabitarum stemmate, primus o-mnium obvenit HAMMATHUS, de quo I. Pa-ral. II. 55. legimus: [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...]: In quo textu tot fere dubia, quot verbase offerunt, ex qvibus ut eluctemur, operae pretium erit, initio considerare, quid per [...] [...] deinde quid per [...] [...] [...] tum qvid per [...] deniq; qvid per [...] [...] intelligatur. II. Ut ab eo, qvod primum est, incipiamus, vocem [...] nominis proprii naturam induere, credidit Autor versionis, LXX. Interpretibus vulgo assignatae, qvam codex Regius nobis exhibet; unde vocem leviter inflexam retinens, versiculum sic orditur: [...] [...] [...] i. e. Et populi Sophir[ae]i. Sixtina autem e-ditio, Anno MD LXXXVII. Romae adornata, voces pla-ne alias substituit, nimirum istas: [...] [...]-[...] i. e, famili[ae] seu tribus Scribarum. Et hoc qvi-dem recte: qvia Ebraicum nomen semper appellativum est, nec unqvam, in tota Scriptura, ut proprium adhibe- tur 3. nimirum de Thirhataeis, Schim- hataeis & Suchathaeis, 4. in urbe Jabes, 5. descendentius, ab Hammatho Patre Rechabitarum. 6. An Hammathus sit ipse Rechabus? 7. An Hammathus sit proximus Pa- ter Rechabi? 8. An Rechabit[ae] ex aliqua dictarum Familiarum proveniant? 10 DE RECHABITIS CAP. II. 11 tur. [...] igitur Scribae sunt, vel Viri Sapientes, qvi olim res notatu dignas, vel voce enarrabant, vel li-teris complectebantur: Dividi autem solent, in Ecclesia-sticos, qvi legem publice privatimve docebant Esr. VII. 6. Matth. VII. 29. XIII. 52. XVII. 10. XXIII. 2. 13. & Politicos, qvi Regi consilia suggerebant, aliisve pu-blicis negotiis praeerant, vel privatorum etiam contra-ctus atq; instrumenta forensia, ut Notarii, consignabant II. Sam. IIX. 17. I. Reg. IV. 3. Esr. IV. 8. Esth. III. 12. Vid. plura apud Spsanhemium Dub. Evang. P. 2. Dub. 38. p. 393. seqq. Specialiter huc referuntur Scribae illi, qvo-rum duo in singulis Synedriis, tam magno, qvam mino-ribus, adhibebantur, juxta rationem & ordinem a Sel-deno exhibitum, de Synedr. L. 2. c. 6. n. 1. [et] 2. Qvod vero idem Autor L. I. c. 15. p.621. cumper [...] qvorum Deut. I. 15. mentio fit, lictores, apparitores, ac reliqvos judiciorum execurores indicari scripsisset; postea subjicit, eosdem qvoq; [...] seu Scribas ap-pellari, nobis, propter Dignitatem tanti nominis, verisi-mile non est, nec a Seldeno, idoneis Magistrorum Ebrae-orum testimoniis, comprobatur. Nam qvod versiones Syriacam & Arabicam concernit, in qvibus [...] transferuntur Scrib[ae], ab earum Autoribus procul dubio vox Ebraea aliter, atq; a Seldeno, accipiebatur; nempe pro Pr[ae]fectis [et] Moderatoribus populi honoratis, qvos non incommode Scribas salutari, ultro fatemur. Qvin imo vehementer metuimus, ne Seldenus, in interpretatione vocis [...] aliqvid humani passus sit, etiam si ab e-jus partibus stet Maimonides, ab illo non allegatus, qvi in princ. Sanhedr. inqvit: Schophetim sunt judices fixi in do- B 2 mo 12 DE RECHABITIS. mo judicii: Schoterim sunt gestantes virgam [et] lorum, stan-tes coram judicibus, circumeuntes per urbem, omnia ordi-nantes, juxta decretum judicum. Certe radix [...] a qva nomen descendit, Dominium notat, atq; ita etiam ad Dan: VII. 5. [et] alibi a Rabbinis explicari, autor est Buxtorff. in Lex. Rabb. Sic quoque Prov. VI. 7. [...] medio po-nitur loco, inter [...] gubernatorem & [...] dominum: ex qvo clare patet, officium aliqvod splendidum indi-cari. Sed his immorari non placet. At Scribas rede-undum est, qvibus attribuuntur [...] id est Fami- liae; qvod natorum nati & qvi nascebantur ab illis, legi cognoscendae, & sicubi requirebantur, etiam docen-dae, atqve in Republica applicandae, operam darent: Quasdam enim familias integras, idem vitae genus ele- gisse, Scriptura aperte testatur. Sic Jabal posteros ad rem pecuariam, Jubal vero ad instrumentalem Musi-cam, exemplo suo pellexit. Gen. IV, 20,21. Ut familias Textorum & Figulorum I Paral IV, 21,23. itemque Fa-brorum c. IV, 14. sicco pede praetereamus. Nec igno-tum est, ad hunc usque diem, in Oriente, passim filios ad amplectendum genus vitae paternum adigi. Quid er-go mirum, in Israelitarum civitate, tres familias nume-rosae gentis Cinaeorum, se unanimi sententia, legis stu-dio consecrasse? III. Istae autem Familiae vocabantur [...] [...] [...] id est Thirhath[ae]i, Schimhath[ae]i [et] Suchath[ae]i: quod etiam LXX. Interpretes agnoverunt: Nam in editione regia legentibus offeruntur [...]- [...], [...], [...]; in Sixtina autem: [...]- CAP. II. 13 [...] [...] [...] [...] [...]. At Vulgata ex propriis nominibus appellativa cudit, sistens nobis Canentes atq[ue] Resonantes, [et] in tabernaculis commo-rantes: quemadmodum & Hieronymus facit Qu[ae]st. seu Tradit. Hebraic. in Paral. Op. T. 3. Canere vero & reso-nare, juxta Abulensem, in I Paral. II: Qv. 19. est studere in lege, qu[ae] per modum cantus legitur, quantum ad accentus suos: de qua videlicet cantillandi consuetudine, Rabbi-norum proverbium circumfertur: Quicunq[ue] legit Scri-pturam sine svavi modulatione, [et] Mischnam sine cantu, de eo Scriptura dicit: Ecce dedi ipsis statuta non bona, Ezech. XX, 25. Conf. plura apud Buxtorf. de Punctor. Antiq. [et] Orig. P. 1. p. 259. Verum enim vero linguae Ebraeae ana-logia, tali expositioni omnino adversatur. Nam, quo minus [...] a Rad. [...] cecinit deducas, obstat diversitas Radicalium Literarum; eademque etiam im-pedit, quo minus [...] a Radice [...] texit, pullulare queat: Neque a verbo [...] audivit, partici-pium plurale significans, audire facientes, seu resonantes, in Hiphil foret [...] sed [...] cujus for-mationis exempla reperiuntur I Paral. XV, 16, 28. XVI, 42. Haec procul dubio Scaligerum impulerunt, ut in Elen-cho Trih[ae]res. c. 23. Serarium Asinitatis (verbo ejus utimur) incusaret, quod in interpretatione hujus loci, vulgatam fuisset secutus. IV. [...] est nomen Urbis, quam enumeratae Scri-barum Familiae incoluerunt, diversa ab Urbe [...] Jud. XXI.8 quae. & [...] scribitur I Sam. XI. 1. [et] I Paral. XI. 11 Nam etsi utraque promiscue a Latinis Jabes dicatur, in originali tamen lingua, discrimenliterarum manifestum B 3 oculis 14 DE RECHABITIS oculis se oggerit. Tum situ insuper differunt: Nostra enim Urbs, ad tribum Iudae pertinet; cum altera trans Jordanem, in Gilead, ad dimidiam tribum Manasse re feratur. Errant proinde Judaei, & Judaeis nimium ad-dicti, quotquot [...] in praesenti versu, cognomen Viri esse contendunt, cujus mentio fiat I Paral. IV. 9.10. quique paulo post Othoniel v. 13. appelletur. Hunc ajunt insignem fuisse scribam, ad quem se Cinaei, Rechabita-rum Majores, deserta habitatione lautiori, contulerint, ut ab eo, in Lege Domini, informarentur; in qua tan-tos fecerint progressus, ut locus, ubi cum Othoniele vi-vebant, nomen Civitatis Scribarum reportaverit. Ita Tudsei, quorum tibias ex Pontificiis inflant Lyra, Sera-rius, Castrius, & plerique alii; ex Reformatis Hospini-anus, Histor. Monach. L1. c. 7. ex nostris quoque non ne-mo magni nominis. Utrum Hieronymus calculum opi-nioni illi adjecerit, an ex mente Iudaeorum, quae in Tra-ditionibus Hebraicis super Paral. 1. op. T. 3. habentur, pro-posuerit, in medio relinquimus. Placet tamen audire verba ejus: Jabeth filius Zobeba — fuit doctor, in cujus conspectu sedebant Cin[ae]i — qui scrib[ae] vocantur. Canentes atq[ue] resonantes, ideo scribuntur, eo quod as sidue in Lege DEI [et] Prophetis ver sabantur. Merito haec ab Hieronymo inter Traditiones Ebraeorum referuntur; intelligimus vero illas, in quibus nihil sani: Argumentis enim tam elum-bibus utuntur, ut singula, nullo licet ariete admoto, cor-ruant. Ne quid fingere videamur, accedamus propius, consideraturi, quomodo Iudaei quatuor assertiones suas adstruant, nimirum quod Jabes hic sit nomen Viri: quod Vir ille sit ipse Othoniel; quod Othoniel cognomento Iabes, fuerit Scriba CAP. II. 15 Scriba magnus; denique quod Cin[ae]i legis discend[ae] gratia ad cum concesserint. Primum ex perfecta nommis conve-nientia probant, quod eodem modo [...] I Paral II.55 [et] IV.9.10. scribatur. Unde concludunt: Vox haec in posteriori loco, nomen viri est: Ergo & in priori, At quis ignorat, ex nudo nomine, infirmum nasci argu-mentum, maxime cum verba adjecta, diversitatem re-rum, communi nomine gaudentium, produnt: nempe I.Paral. II.scribae memorantur incoluisse Iabes; quod de viro accipi nequit: Nam cum viro locum aliquem inco-limus: Virum ipsum nemo incolit, Dantur vero & alia exempla Urbium, quae cum Hominibus idem nomen gesserunt, de quibus evolvantur Gen. IV.17. Jud. XIIX.29. [et] novem capita initti lib. I. Paralip. Alterum, quod ni-mirum Jabes sit Othoniel, ex eo colligunt, quoniam O-thoniel habuit civitatem Ciriathsepher, id est Urbem scribarum Iud. I.12.13. quae ex eorum opinione, ipsissi-mus ille locus est, in quo Scribae cum Iabes habitarunt I Paral. II.55. Enimvero jam ostendimus, Scribas noti legi habitasse eum Jabes viro; sed in Iabes urbe: sub-ducto igitur hoc fulcro, tota moles corruit, a Iudaeis superstructa. Neque Ciria thsepher ex eventu sic appel-lata est, quod videlicet Othoniel scribarum collegia ibi instituisset; Verum jam Cananaeorum tempore eodem nomine gaudebat, quod deinde mutatum, novo nomini Dabir cessit Iud. XV.15. In tertio controversiae mem-bro roborando, Iudaei admodum ineptiunt. Nam, quod Othonieli elogium Scribae magni competat, inde accer-sunt, quia I Paral. IV.9.10. Iabes dicitur fuisse inclytus pr[ae] fratribus Juis, [et] invocasse nomen Domini. Sed quid haec ad 16 DE RECHABITIS. ad Othonielem, qui idem esse cum Iabes, a nullo mor-talium ostendi potest? Demus tamen, fuisse eundem: quae consequentia: Othoniel fuit inclytus prae fratribus, & invocavit nomen Domini: Ergo fuit scriba magnus? Cur non ita potius: Ergo fuit bellicosus, dives, in splen-dido officio constitutus &c: Sane quod de militari glo-ria ibi agatur, preces ad DEum fusae indicant, in quibus dilatatio terminorum, & debellatio hostium expetitur. Pro ultimo [et] pr[ae]cipuo asserto, quod Cinaei legis discen-dae gratia ad Othonielem accesserint, adducitur Iud. I. 16. ex qua quidem historia intelligimus, Cinaeos, qui hactenus in tribu Benjamin, loco satis commodo, ut Hospites, habitaverant, ad fortem suam, in tribu Iudae eis assignatam, pervenisse: verum de studio Legis & Doctore Othoniele, ibidem nihil plane habetur. Quae igitur Iudaei hactenus protulerunt. Sunt Apinse Tricaeque & siquid vilius istis. V. Superest, ut excutiamus extrema textus con-troversi verba de [...] [...] [...]: quorum occa-sione, in vulgata nobis Calor Domus Rechab propinatur. Hi sunt Cin[ae]i, inquit Interpres, qui venerunt de calore Pa-tris domus Rechab: ubi negari nequit, a Rad. [...] ca-luit descendere nomen [...], quod juxta status con-structi leges, [...] foeminini generis in [...] & Kametz sub altera litera in Patach transeunte, mutatur in [...]. Quis vero ille calor Patris domus Rechab, & quomodo de eo Cinaei venerunt? Liceat aliquantulum cum To-stato loqui, in I Paral. c. 2, qu. 20. scribente: Respondent Hebr[ae]i [et] Nicolaus (Lyra) - quod Cin[ae]i vacaverunt nimis circa studium legis - [et] tum dicunt, quod isti descenderint de CAP. II. 17 de calore domus Rechab, id est, quod sicut Rechabit[ae] erant Viri devoti, ita isti Cin[ae]i acceperunt studium legis [et] devotionem per imitationem illorum. Sed ista positio non multum conve-nit liter[ae] - nam est allegorica. Scriptura tamen nunquam intali sensu loquitur. Sed historice intelligenda est; potis-sime cum hic nihil fiat, nisi desoribi generationes; quod ad puram historiam pertinet. - Dicendum igitur, quod vene-runt de calore Patris domus Rechab i. e. de semine Jonadab: nam derivatio seminalis fit per calorem descendentem in se-men, [et] causantem Spiritum, inflantem organa genitalia: [et] est modus loquendi Scriptur[ae] literalis: Nam quando animalia sunt in coitu, dicuntur esse in calore Gen. XXX,39. Res eo recidit, describi Cinaeorum originem, a calore Patris Re-chabitarum; per calorem vero aut informationem in lege, aut generationem intelligi. Omnia vero haec quid sunt, nisi nebulae in pariete? Primo enim Rechabitarum origo rectius a Cinaeis, quam Cinaeorum a Rechabitis duci-tur; cum hi exigua illorum portio fuerint, ut ramus pa-tulae cujus dam arboris. Deinde Cinaei, quorum hic as- servatur memoria, nec moraliter, nec naturaliter a Pa-tre Rechabitarum provenerunt, utpote Urbem incoletes, quod a Patre Rechabitarum genitis vel institutis, facere non licebat. Porro modus ille loquendi, quod Discipuli de calore Prseceptoris, aut liberi de calore Patris veniant, Scripturae ignotus est: Quod ad locum Gen. XXX. attinet, oves Jacobi coeuntes leguntur incaiuisse; quia actus ille non poterat honestiori vocabulo exprimi: at liberi minus verecunde dicerentur esse a calore Patris: cum non opus sit in calore renovare coitus memoriam, sed sufficiat posuisse, quod sint a Patre. Accedit, quod C ex 18 DE RECHABITIS. ex usu linguae Ebraeae [...] tam in Scriptura, quam apud Rabbinos, non nisi calorem lucemque solarem denotet Conf. Job. XXX,28. Ps. XIX.7. [et] Buxtorf Lexicon Rabb. ad verbum [...]: Contractioris ergo significa-tionis est, qvam vocabula alia ejusdem originis, nempe [...] [...] [...], quae promiscue quemcunq; ca-lorem vel aestum significant, etiamex venereo congres-su natum. Idcirco satius est, nomen [...] hoc in lo-co agnoscere proprium; uti LXX faciunt, sequentibus verbis: [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...] [...]: id est: Hi sunt Cinai, venientes ex H[ae]matho (vel Hammatho) Patre domus Rechab: quam interpretationem etiam Arias, Malvenda, [et] reliquiPon-tificii, a suis per contemptum, Ebraizantes dicti, am-plectuntur. Nimirum Spiritus Sanctus in Historia Ci-naeorum, qui cum Israelitis terram promissionis oc-cuparunt, duo familiarum capita sistit, Hammathum & Heberum: Ab illo proveniunt, qui in tribu Judae per-manserunt, de quibus I Par. II.55. Jud. I,16. Hic vero re-liquos in tribum Nephthali abduxit, de quibus Jud.IV,11. VI. Quod Hammath ille, de quo agimus, ipse Rechab fuerit, opinatur Serarius Trih[ae]resii L.3, c.9. n.4. Nam ad quaestionem: Quis iste Chammath? respondet: Hierem. XXXV. domus seu familia [et] coetus. Rechabitarum aliquoties dicitur, cujus Pater proximus sit Jonadab, remotus Rechab, qui Jonadabi Pater. Et vero, quia non Jonadabit[ae], sed Re-chabit[ae] vocantur, videtur Chammathesse ipse Rechab. At no-bis id nondum videtur. Nam qui Rechabum agnosce-bant Patrem familiae suae propinquiorem, eorum nihil-ominus Pater, sed remotior poterat esse Hammath, diver- sus CAP. II. 19 sus a Rechabo: quandoquidem ex Linguae Ebraeae ge-nio, omnes Majores, communi Patrum nomine compre-henduntut. Vid. c.I, §.4. Quid quod I Paral. II,45. Maon vocatur Pater domus Sur; ex quo tamen minime sequitur Maonem esse eundem cum Sure. In nostro autem exemplo accedit, quod praeter Rechabitas, ab Hamma-tho, tres familiae urbem incolentes descendant; cum Re-chabi posteritas, ex praecepto Jonadabi, perpetuo in tentoriis vivere jubeatur. Enimvero si praeter eos, qui-bus in tentoriis vivendum erat, alii etiam, quibus in op-pidis vivere licebat, a Rechabo provenissent, illi pro-cul dubio ab his, novo nomine, a Legislatore & Patre petito, discriminarentur. Conf. c.I, §.5. VII Nunquid tamen, si Hammath non est ipse Re-chab, saltem erit proximus Rechabi Pater? Patrem Re-chabi eum vocat Rivetus Cathol. Orthod. Tr.2. Qu.II, §.2. Utrum vero nomine illo patrem immediatum, an ex more Ebraeorum, quemcunque generis autorem indica-verit, incertum. Nosquaestionem negamus. Nam ut tempus, quo vixerit Hamathus, in Scriptura expres-se non definitur; ita nihilominus verisimile est, ante Davi-dem, cuj[us] stemma I Par.III. delineatur, familias ab Hamma-tho ortas, non minus ac reliquas, quae I Par.II. describuntur, floruisse. Imo si con jecturis locus est, propter ea, quae circ[ae] finem §.5. proposuimus, Hammathus Hebero, Judicum aeta-te viventi, aut suppar, aut antiquior fuit: Quo admisso, Hammathus nequit esse proximus Rechabi Pater. Nam Rechabus demum sub Assa & Baesa Regibus, hormve immediatis antecessoribus vivere potuit; quia filius ejus Jonadab tempora Regis Jehu attigit, quem amicum ex-periebatur 2 Reg. X. conf. c.1. §.6,7. C 2 III.Cu. 20 DE RECHABITIS. IIX. Curiosius quaeritur, an Rechabitae ex aliqua familiarum enumeratarum, nempe vel a Thirhathaeis, vel a Schimhathseis, vel a Suchathaeis originem ducant, nec ne? Historia S. hic iterum nos deserit, sine qua temerarium foret, indubii quicquam polliceri. Conjectamus tamen ex textu, praeter filios Hammathi, seu immediatos seu mediatos, a quibus familiae distinctis nominibus expres-sae descendunt, saltem unum adhuc, ab iis diversum, ex-titisse, Rechabiticae domus autorem, cujus nomen non minus atque nomina eorum, qui reliquis familiis origi-nem dederunt, Spiritus S. reticuit. Nam Domus Re-chabitica, nulli familiarum enumeratarum subordinatur, sed omnibus quodammodo opponitur, in verbis illis I Paral.II,55. quorum nunc, sublatis difficultatibus, Lati-nam versionem subjicimus: Et familiae scribarum, incolentes Jabes, Thirhathaei, Schimhathaei, Sucha-thaei. Ipsi sunt Cinaei, venientes ab Hammath, Patre domus Rechab. Ubi Hammath primo Scri-barum, quae Urbem incolebant, Pater esse fertur; deinde etiam Rechabitarum, qui ab Urbibus abhorruisse, alibi traduntur. CAPUT III. DE ORIGINE RECHABITARUM ab HOBABO. Argumentum. 1. De nomine Hobabi. in Pal[ae]stina viventium; 2. Hobabus est Pater Cin[ae]orum 3. nec tamen recte primus autor Recha- CAP. III. 21 Rechabitarum dicitur. 5. Quantum. Hobabus distet ab 4. Hobabus non est ipse Rechab. Hammatho? I. SUpra Hammathum, ex Majoribus Rechabitarum, qvi in Scriptura memorantur, primus se offert Ho-babus, Ebraice [...] qui a Theodoreto in Lib. Jud. qu.4. Op. T.1. itemq; a LXX. Interpretibus, in Complu- tensi exemplari, corrupte [...] vocatur. Sixtina etiam, editio Jud. IV. II. [...] retinet, pro quo antea Num. X. 29. paulo rectius posuerat [...]: Quod in Regia in- vertitur: Haec enim Num. X. 29. habet [...], at Jud. IV. II. [...]. Debuisset vero utrinque scribi [...], quod subtiliter monet Drusius Comment in Judic. ad c.1. v. 16. p. 163. II. Loca Scripturae, in quibus memoria Hobabi con-servatur, jam adduximus, nimirum Num. X 26. & Jud. IV. II. quibus si addatur Jud. I.16. luculentissime pa-tebit, Cinaeos in terra Promissionis habitantes, ab Ho-babo originem duxisse. Hic enim Vir ille est, qui vix tandem Mosis precibus adductus, relicta Patria Madian, cum Israelitis, ad occupandam Palaestinam proficisceba-tur; cujus filii fuerunt Cinaei, primo in civitate Palmarum ut hospites, deinde in tribu Judae, ad meridiem Arad, tanquam in loco per fortem sibi assignato, habitantes, a quibus Heber discedere & in tribu Nephthali considere maluit. Cum vero ex Cinaeis per Hammathum Recha-bitae descenderint, quod in capite praecedenti demon- stravimus, 22 DE RECHABITIS. stravimus, nullum dubium est, quin inter autores familiae hujus, Hobabus merito referatur: Nam qui est Pater Ci-naeorum, in Civitatem Israelitarum receptorum, & con-sequenter etiam Hammathi, Patris Rechabitarum, idem est Pater ipsorum quoq; Rechabitarum: Juxta illud Phi-losophorum: Causa caus[ae], est etiam causa causati. III. Minus tamen accurate Hobab a Calvino, in Ie-rem. ad c. XXXV. primus familiae hujus autor vocatur: Nam Iethro, ut Pater Hobabi, atque adeo prior eo, in Scriptura memoratur; quem cum Hobabo perperam confundi, in capite sequenti ostendemus. Sed & Iethro-nem praecessit Cain sive Cinaeus, a quo Cinaei nomen ac-ceperunt, in quibus describendis cap. V. occupabimur. IV. Illud pene ridiculum, quod Sanctius in Jerem. ad c. XXXV. scribit: Hobab, (cujus mentio fit Num X. juxta marginalem ipsius alegationem) videtur fuisse Rechab ille, qui Rechabitarum generi nomen dedit: quia Pater fuit [et] autor ejus famili[ae], qu[ae] ex Madianitico sangive, inisr[ae]lis nomen [et] coetum ad scrtpta est. Nam ur nunc omittamus, quae de Ma-dianitica origine Rechabitarum ad feruntur, inferius di-luenda, quis defaecati judicii consequentiam illam admit-tet: Hobab fuit Pater & autor. familiae, ex qua Recha-bitae proveniunt: Ergo fuit ipse Rechab? Atqui & Abra-ham erat Pater & autor Ephraemitarum, Rubenitarum, Benjamitarum [et]c. Iosuae temporibus viventium, & in comitiis Sichemiticis congregatorum Ios. XXIV. Neque imen propterea Abraham fuit Ephraim, aut Ruben, ut Benjamin. Similiter & Hobabus, autor quidem fuit, echabitarum, sed remotior Rechabo; quod ipse San- ctius in antecedentibus jam admisit, cum abstinentiam Recha- CAPUT III. 23 Rechabitarum, a tempore Iehu, per CCC. circiter an-nos, continuatam esse, scriberet At Hobabus multo est antiquior Rege Iehu, quippe cum Mose per Petraeam Arabiam profectus Num. X.29. Nec credibile est, eum qui aliquoties a Mose Hobab vocatur, novo Rechabi nomine, nulla interpolationis caussa apparente, subito & improviso a solo Jeremia compellari. V. Quot ramis, in arbore gentilitia Rechabitarum, Hobabus distet ab Hammatho, certo determinare non audemus; quia tempus fixum Hammathi ignoratur. Quod si vero Hammathum, prouti in antecedentibus fa-ctum cap.II, §.3,7. dicamus coaevum, aut non multo priorem esse Hebero, qui a consanguineis suis, ante Ja-bini Cananaeorum Regis Tyrannidem, fortassis circa extrema Ehud Judicis, atque adeo circa annum Mundi 2638, intribum Nephthali discessit, (Jud.IV,II.) seque-tur, ab Hobabi conatu abeundi, qui in Annum 2454. incidit, (Num X.29.) usque ad initium novae coloniae, ab Hebero orte, juxta Calvisiani calculi fundamenta, efflu-xisse annos 184. Atque tot etiam annos, aut non mul-to pauciores, verisimile est intercipi, inter Hobabum & Hammathum. Hobabus ergo avus Hammathi esse potuit, quemadmodum Abrahamus erat avus Jacobi: Nam inter annum Abrahami 57. qui fuit A. M. 2005 & inter annum Jacobi:79. qui fuit A.M. 2187, anni 181 tot fere numero, quot inter Hobabum & Hammathum, praeterierunt. Quod si exemplum hoc, propter sera Patriarcharum matrimonia, minus videatur conveniens, ecce alterum! Nahasson praeerat tribui Judae, cum Ho-bab domuitionem pararet. A. M. 2454. (Num. X.14.) Davi- 24 DE RECHABITIS. David vero vicennis in Regem ungebatur. A. M. 2880. (ISam.XVI.) Intervallum est annorum 426. talem succes-sionem complectens: Nahasson Atavus | Salma Abavus | Boas Proavus | Obed Avus | Isai Pater | David Filius. Nahasson igitur Davidis atavus fuit & intra medieta- tem temporis h. e. intra annos 213 Boasi avus. Quanto igitur probabilius est, Hobabum Hammathi, tantum 184. annis a ipso distantis, avum existere potuisse. De po-tentia loquimur; non de actu: Nam qui poterat esse Avus, potuisset etiam esse Proavus; quemadmodum se habuit David ad Asam, quorum ille, ut diximus, in Re-gem ungebatur A. M. 2880. Hic vero, in regno jam con-stitutus, ex pedibus laborare incipiebat A. M. 3026. (2. Chron.XVI. 12.) Ubi discrimen tantummodo est an-norum 146 intra quos David Salomonem, Salomon Roboamum, Roboamus Assam genuit. Prouti enim ma-trimonia serius aut ocyus coalescunt: ita etiam generationes, maturantur aut protrahuntur.