Disputatio Septima, exhibens THESES EX INSTITUTION. LIB. IV. TIT. I. seqq. EXCER-PTAS, Quas Annuente Divino Numine MAGNIFICI JCTORUM ORDINIS CONSENSU, P R AE S I D E J O H A N N E Stein/ U. J. D. & Prof. Ord. Tert. h. t. Decano, publice defendet Gebhardus Fridericus Gensichen/ Tapiaviensis. Die Novembr. Anno M. DC. XCVII. REGIOMONTI, Typis FRIDERICI REUSNERI, SEREN. ELECT. BRAND. ET ACADEM. TYPOGR. HAEREDUM. Amplissimi Nominis V I R O PRAE-NOBILISSIMO AT QVE CONSULTISSIMO DOMINO, DOMINO CHRISTIANO ERASMI, Sereniff. Elector. Brandenburg. Rerum bellicarum per Prussiam Commissario Gravissimo, PATRONO ET FAUTORI SUO MAGNO, Hoc quicquid est Speciminis pro innumeris exhibitis beneficiis in debitae observantiae tesseram, & grati animi testimonium cum ulteriori studiorum suorum com- mendatione ea, qua decet reverentia, Offert humillimus cliens GEBHARDUS FRIDERICUS Gensichen/ Tapiaviensis. tendit & publice in exemplum vindicatur; vel privatum, quod privati laesionem immediate respicit, & actione pri-vata laeso competente vindicatur. Lauterb. in compend. jur. de privat. delict. THES. II. Omnes quidem obligationes ex maleficio descenden-tes in pr. J. de oblig. qu[ae] ex del. nasc. ex re nasci dicuntur, consensus tamen eo ipso non excluditur. arg. l.12. ff. Ad. l. Cornel. de sicar. l.34. ibi: ipse te huic poen[ae] subdidisti ff. de jur. fisc. THES. III. Furtum est contrectatio fraudulosa, lucri faciendi gratia, vel ipsius rei, vel etiam usus ejus, possessionisve, quod lege naturali prohibitum est admittere. §.1. j. de oblig. qu[ae] ex del. nasc. THES. IV. Esculenta & potulenta urgente famis necessitate au-ferens furtum quidem committit, cum rem alienam in-vito Domino eripiat: poena tamen vel nulla vel extra-ordinaria pro qualitate circumstantiarum afficiendus. C. C. C. art.166. jus Prut. lib. 6. Tit.7. A.3. A 2 THES. I. N. D. N. J. C. Libr. IV. Tit. I. THESIS I. Elictum est turpe factum contra leges admis-sum. Est vel verum, quod dolo, vel quasi de-lictum, quod culpa committitur. Verum est vel publicum, quod directe ad Reip. laesionem D THES. V. Jure civili actio furti non tantum civiliter ad poenam dupli vel quadrupli §.5. J. de oblig. qu[ae] ex del. nasc. sed eti-am criminaliter Lult. ff. de furt. non tamen ad membri abscissionem multo minus ad mortem intentari poterat. Nov.134. §. ult. Auth. sed novo jure C. de serv. fugit. Per constitutionem Friderici quinque solidos auferenti poena laquei dictatur. 2.F.27. §.8. Idem obtinet ex C.C.C. in furto violento art.159. & non violento tertia vice com-misso art.162. Jure Prut. quoque furtum cum effractione, ascensione vel armis patratum capitalem meretur poenam lib.6. Tit.7. A.1. §.5. autem non violentum, tertia licet vice admissum, fustigatione & relegatione vel fortalitio coercetur. d. A.1. §.4. THES. VI. Poena suspendii in casibus a lege vel statuto expressis juste furi irrogatur. Stryk. ad §.5. j. de obligat. qu[ae] ex del. nasc. THES. VII. Non solum is qui furatus est, sed & is, qui opem tulit, vel consilium furem inatruens dedit, furti tenetur, modo hoc casu furtum secutum, l.53. in fin. ff. de V. S. & consili-um praebens lucrum inde senserit. arg. §.1. j. de oblig. qu[ae] ex del. nasc. Huic jus Prutenicum fustigationem & relegationem infligi jubet lib.6. Tit.7. A.5. §.2. THES. VIII. Actio furti tantum ab illo, cujus interest rcm salvam esse, institui potest §.13. j. de obl. qu[ae] ex del. nasc. modo interesse ex honesta causa l.11. l.12. §.1. l.14. §.3. [et] 4. ff. de furt. & jure in re descendat l.49. ff. d. t. arg. §.3. in fin. j. de empt. [et] vendit. THES. THES. IX. Actio furti mere poenalis est & cum rei vindicatione vel condictione furtiva cumulative concurrit §. fin. j. de obligat. qu[ae] ex del. nasc. nec ad haeredes descendit §.1. j. de perpet. [et] temp. act. nisi lis cum defuncto contestata, vel ex defuncti delicto ad heredem quid pervenerit. l. un. C. Ex delict. defunct. in quant. hered. conven. THES. X. Per furis suspendium dominus a rei suae persecutione non excluditur: per ultimum supplicium enim Reip. per rei restitutionem domino laeso satisfaciendum. Stryk. [et] Vinn, ad §. ult. j. de obl. qu[ae] ex del. nasc. Tit. II. THES. XI. Rapina est delictum privatum, quo res aliena, mobi-lis, dolo malo, vi, lucri cause rapitur. Actio inde de-scendens appellatur vi bonorum raptorum, quae ad qua-druplum tendit, cui rei persecutio inest. pr. j. de vi bon. rapt. Cum illa actio furti elective concurrit d. pr. [et] l.52. §. fin. junct. l.80. §.3. ff. de furt. Hodie raptores ad capita-le supplicium abstrahuntur. C. C. C. A.126. THES. XII. Qui rem alienam, quam suam esse existimat, propria auctoritate occupat, eandem restituere & simul aestima-tionem pro illa praestare tenetur; Si autem rem propriam ab alio possessam rapit, dominio ejus privatur. §.1. j. de vi bon. rapt. l.7. C. unde vi. Quemadmodum is, qui quod A 3 debe- deberi sibi putat, non per judicem reposcit, sed sibi ipsi jus dicit, creditum amittit. l.13. ff. Quod met. caus. Tit. III. THES. XIII. Damnum est delictum privatum quo quis dold vel culpa corpus alienum interimit vel rem corrumpit. Illud lege Aquilia vindicatur; in cujus primo capite cavetur, ut alienum servum vel quadrupedem, quae pecudum nume-ro est, interficiens tantum domino dare damnetur, quan-ti ea res in isto anno plurimi fuit. pr. j. de l. Aquil. In ter-tio capite, quo reliquum damnum vindicatur, quanti in triginta diebus proximis res plurimi fuit, is qui damnum intulit obligatur. §.14. j. d. t. Idem obtinet jure Prut. lib.6. Tit.10. A.1. §.5. THES. XIV. Damnum levissima quoque culpa datum lege Aquilia vindicatur. l.44. pr. ff. Ad l. Aquil. Hinc & sutor in casti-gatione modum excedens & calcei forma pueri cervicem ita percutiens, ut oculus effodiatur, ex lege Aquilia te-netur. l.5. §. fin. ff. d. t. THES. XV. Si rusticus Titium clava petit, hic gladio se defendere non prohibetur, si aliter periculum effugere non potest: nam armorum paritas ad defensionem jure naturali per-missam non requiritur. l.52. §.1. ff. Ad l. Aquil. arg. l.3. C. Ad l. Cornel. de sicar. §.2. j. de l. Aquil. Berlich. part.4. concl. 13. N.56. Treutler. vol.1. Disp.18. Thes.7. lit. E. Stryk. ad d. §.2. j. de l. Aquil. THES. THES. XVI. Propter servum alienum occisum non solum actio le-gis Aquiliae ad damnum resarciendum, sed & publicum judicium legis Corneliae de sicariis ad ultimum supplicium institui potest. §.11. J. de leg. Aquil. l.23. §.9. ff. [et] l.3. C. de leg. Aquil. arg. l. un. C. Quand. civ. act. Crimin. pr[ae]jud. mo-do homicidium dolo patratum sit d. l.23. §.9. ff. Ad l. Aquil. Ratio est in l.7. ff. Ad l. Cornel. de sicar. Non obstat l.4. ff. de publ. judic. Ludw. ad §.11. j. de l. Aquil. Tit. IV. THES. XVII. Injuria est delictum privatum, dolo malo, in contu-meliam alterius admissum. Furiosus igitur & infans inju-riam non inferunt. l.3. §.1. ff. de injur. idem de extreme ebrio judicium ferendum ob l.11. §.2. ff. de poenit. THES. XVIII. Differt pasquillus a libello famoso. Ille est, cum mo-res & actiones alicujus sine certi criminis objectione sa-tyricis verbis in scripturam redactis traducuntur. Hic vero, quo dissimulato auctoris nomine crimen certum in scriptis objicitur. l.5. §.9. ibi: alterius nomine ediderit vel sine nomine ff. de injuriis. C.C.C. Art.110. ibi: und sich nach Ordnung der Rechte mit seinem rechten Tauff-und zu-nahm en nicht unterschreibet. Landr. lib.6. T.9. A.3. §.1. Non obstat Rec. imper. de Anno 1577. Tit.35. §.3. ibi: E[g] habe der Auctor seinen Nahmen darunter gefe[ss]et oder nicht. Respondetur, quod in alleg. text. non solum de famoso li-bello sed quavis injuria scripta agatur. THES. THES. XIX. Liberi injuria affecti injuriarum actionem non insti-tuunt, sed pater ipsorum nomine, nisi pater absens vel furiosus vel vilis persona sit. l.17. §.10.11.12.13. ff. de injur. Quod de actione injuriarum praetoria intelligendum, ex lege Cornelia enim soli filio agere permissum est. l.5. §.6. [et] 7. ff. de injur. THES. XX. Actio ad palinodiam est actio civilis, rei persecutoria, qua agunt injuriam verbalem passi ad injuriae illatae recan-tationem. Haec cum aestimatoria, quae mere poenalis est, concurrit. Schnob. Disp. 24. th. 10. THES. XXI. Retorsio est rejectio injuriarum verbalium in ipsum injuriantem ab injuriato privata auctoritate in continenti facfta. Haec si legitimos defensionis terminos non excedit, licita est. arg. Johann 8. vers.44.49.55. l.3. ff. de just. [et] jur. l.14. §.6. ff. de bon. libert. rubr. ff. Quod quisque juris in alterum statuerit, ut ipse eodem jure utatur. Eaque appro-batur a jure Prut. lib.6. tit.9. A.1. §.6. Tit. V. THES. XXII. Judex si per imperitiam male judicat, ex quasi delicto ad poenam arbitrariam; pr. j. de oblig. qu[ae] quas. ex del. nasc. si dolo malo, ex vero delicto ad totam litis aestimationem praestandam obligatur. l.15. §.1. ff. de judic. THES. THES. XXIII. Si e coenaculo filii familias seorsim habitantis quid de-jectum vel effusum, ipse solus, non pater ne quidem actio-ne de peculio convenitur §.2. j. de oblig. qu[ae] quas. ex del. Ratio est in l.58. ff. de R. J. THES. XXIV. Exercitor navis, cauponae vel stabuli ob furtum a mi-nistris perpetratum quasi ex delicto §.3. j. de obl. qu[ae] quas. ex del. si autem ipse furatus est, vel damnum hospitibus dedit, ex vero delicto tenetur. arg. d. §. ibi: si modo ipsius nullum est maleficium. Tit. VI. THES. XXV. Actio tertium juris objectum constituit Vinn. ad pr. j. de action. verb. superest. estque jus persequendi in judicio quod sibi debetur. pr. j. de act. THES. XXVI. Actionis summa divisio est in realem & personalem. §.1. j. de act. Illa est, quae ex jure in re oritur, per quam rem nostram a quovis possessore repetimus: haec, quae ex jure ad rem oritur, & adversus eum datur, qui nobis obli-gatus est ad aliquid dandum, faciendum vel praestandum. l.25. pr. ff. de obl. [et] act. THES. XXVII. Jus aedes suas altius tollendi servitutibus merito an-numeratur in §.2. j. de act. Non obstat l.8. [et] 9. C. de ser-vit. [et] aqua. B THES. THES. XXVIII. In rebus incorporalibus possessori quidem actio pro-dita est, non etiam in corporalibus, excepto uno casu, §.2. j. de act. qui in l.9. ff. de R. V. reperitur, ubi varia ejus-dem praebentur exempla. Ludw. ad §.2. j. de act. verb. sane uno casu. THES. XXIX. In publiciana actione, quae etiam vero rei Domino sub qualitate bonae fidei possessoris datur, bona fides ab initio sufficit, eamque mala fides superveniens non impe-dit. l.7. §.12. [et] 14. ff. de public. in rem act. Quod jure Canonico non est mutatum, licet obstare videantur cap. fin. X. de pr[ae]script. [et] cap. 2. de R. J. in sexto. THES. XXX. Non datur duplex remedium rescindens & rescisso-rium, sed eodem judicio, quo impedimentum tollitur, res ipsa etiam petitur. Nec contrarium probatur §.5. ibi: re-scissa usucapione eam petere j. de act. Hopp. ad d. §.5. verb. rescissa usucapione Schnob. Disp. 4. Tb.5. Franzk. in comment. ad ff. de in integr. restitut. N.16. seqq. THES. XXXI. Ex capite ignorantiae restitutio in integrum non con-ceditur. L. fin. verb. nulla scientia vel ignorantia expectan-da C. de pr[ae]script. long. temp.10. l.20. ann. Schnob. Disp.4. Thes.25. Contrarium tamen in praxi Gail. libr.2. obs.19. N.18. [et] 19. [et] obs.48. N.13. & jure Prut. servatur. libr.3. Tit.4. A.2. §.9. THES. THES. XXXII. Actio pauliana personalis est, si bona ante missionem in possessionem bonorum alienata revocantur, tunc enim ex fraude velut delicto oritur. l.9. l.10. pr. §.1.2.3.4. ff. Qu[ae] in fraud. credit. Si post missionem alienatio bono-rum facta, realis est, cum ex pignore oriatur. l.27. pr. [et] §.1. ff. de pignorat. act. ideoque realibus actionibus annu-meratur in §.6. j. de act. Hahn. ad Wes. Qu[ae] in fraud. cre-dit. N.6. verb. Et quidem personali. THES. XXXIII. Invecta & illata in praedium urbanum tacite pro mer-cede fundi oppignorata esse censentur: in praedium ru-sticum illata non aliter, quam si expresse pignoris loco supposita sint. l.4. ff. in quib. caus. pign. vel hypoth. tac. contr. Fructus autem, qui in praedio rustico nascuntur, tacite pi-gnori esse intelliguntur l.7. pr. ff. d. t. THES. XXXIV. In re mobili hypotheca, & in immobili pignus consti-tui potest, si illa nuda conventione supponitur, haec simul creditori traditur §.7. vers. Nam pignoris appellatione j. de action. Obstat l.1. pr. [et] §.1. ff. de pignorat. act. THES. XXXV. Actio de constituta pecunia adversus eum datur, qui pacto pro se vel pro alio se soluturum promittit. §.9. j. de act. modo verum subsit debitum l.2. pr. C. de constit. pe-cun. civile aut naturale l.1. §.7. ff. d. t. non tamen mere civile l.3. §.1. ff. d. t. B 2 THES THES. XXXVL Causa jurejurando voluntario vel judiciali finita per-jurii praetextu retractari nequit l.1. C. de reb. cred. quia hoc juramentum vim transactionis & rei judicatae obtinet. l.2. ff. de jurejur. l.8. C. de reb. cred. Adversus necessarium praestitum probatio perjurii admittitur l.31. ff. de jurejur. Hopp. in Comment. ad §.11. j. de act. verb. An juraverit. Zoes. in comment. ad ff. de jurejur. N.48. [et] 52. THES. XXXVII. Actio de albo corrupto non aliter locum habet, quam si album praetoris perpetuae jurisdictionis causa proposi-tum dolo malo corruptum: l.7. pr. ff. de jurisdict. tendit ad poenam quingentorum aureorum d. l.7. pr. actori ap-plicandam ob l.12. pr. ff. de V. S. THES. XXXVIII. Ex edicto de vi exempto reus actori tenetur, quanti ea res, de qua controversia est, ab actore licet per calum-niam aestimata fuerit. l.5. §.1. ff. Ne quis eum qui in jus vo-cab. vi exim. Haec igitur aestimatio non jurejurando in li-tem, sed simplici in libello petitione facienda: non e-nim jusactoris sed factum eximentis praetor respicit. We-senb. in paratit. d. t. N.3. Ludw. ad §.12. j. de act. verb. Qui vi exemerit.