D.O.M.A. Gymnasii Logici DIATRIBE XV. SYLLOGISMO ELENCHTICO SIVE FALLACE. Disputationis loco Ad sententiarum collationem in Gymnasio Gedanensi proposita Praeside HENRICO NICOLAI Phil. Ma. & Professore Ordinario Respondentis partes expediente ANDREA HENSELIO Corona Transylvano. Ad diem 19. Maji. S. N. In Auditorio Philosophico Horis destinatis. DANTISCI, Typis Georgi Rheti, Anno 1634 VI R I S Excellentissimis, Graviss: Clariss: Reverendissimis, Amplissimo, Consultissimo, ac Integerrimis, Dn: Simom Albelio, Pastori Ecclesiae Pa- triae Coronensis & Adjunctarum Praeposito, ac Inspectori vigi- lantissimo, Clarissimo: Patrono suo perpetuum observando. Dn: Paulo Speckelio, Ecclesiae Cziednensis Pastori dignissimo, doctissimo: Favitori suo aetatem colendo. Dn: Michaeli Schmidt, Senatori Civitatis Coronensis Primario, nec non Quaestori dignissimo ; Amico suo summa observantia prosequendo. Dn: Johanni Pellionio, Pastori Ecclesiae Ho- nigbergensis fidelissimo ; Promotori suo majorem in modum dilecto. U T E T Natalium Virtutumq ; ornamentis Nobilissimis VIRIS- JUVENIBUS Dn: Johanni Gotzmeistero, Cihiniensi, Praestantis- simo, Literatissimoq ; Dn: Paulo Christiani, Coronensi, Modestissimo, Ex- perientissimoq ; NEC NON Dn: Johanni Diecmanno, Civi Reipub: Dantiscanae Integerrimo, & Mercatori solertissimo ; Hospiti suo Faventissimo- Dnn. Patronis, Moecenatibus, Fautoribus & Amicis suis plurimum colendis suspiciendisque Litterarium hoc [...] ex debito devotionis affectu sacrum dicatumq ; esse vult Andreas Henselius. Respondens. Non summis tantum Numinibus sacra olim facie-bat superstiosa genticae vanitatis temeritas, ut Jovi, Junoni, Dianae: sed & minoribus: Vnde di- visio manavit Veterum in Deos majorum gen-tium & minorum, quam memorant Comes l. 7. myth. c. 16. Lips. I. 2. ant. lect. c. 18. Taubma. in Pl. Epid. a. 5. s. I. Imo unum Deum quandque aliquis seligebat, Cui sacra ex destinato offerret. Quomodo solam Junonem adoras-se Artaxerxem refert Plutarchus in Artax. & Neronem Soli Deae Syriae sacra fecisse narrat Suet. in Ner. c. 56. Ita non primario tantum Syllogismo, ut proposito scopoque Logico convenientiori Logicus operam aliquam addicit, sed & secun-dario: non utendi quidem, sed resutvendi gratia. Atque est in-ter Sophistas, qui mero Syllogismo Elenchtico & fallace non sa-tis versatum imbecillioris Logici judicium subruere de indu-stria annititur. Ejus ergo natura qui noscenda, ostendenda, re-solvenda, specialius inter ultima opera Logica est pertractan-dum. Quod haec Diatribe perficiet. 2. Syll. Logicus materialis s. objectivus vel verus est, qui vel necessarius, vel contingens: de quibus d. 13. 14. a-ctum: vel falsus & apparens. Is vulgo dicitur Elenchticus. Ejus cognitio vel praecognitionis est, vel cognitionis. Illa tri-ptex: An specialiter in Logicis tradendus ? Quo loco expli-candus ? An adaequatum Elenchorum Soph. Arist. objectum ? 3. Qua primum : Ramei in totum negant, eum in Logicis docendum. Quod nulla disciplina debeat proponere falsa: Et verum sit index sui & obliqni, atque ita cognito vero facile facile cognoscatur ejusdem oppositum ; falsum, cum opposito-rum eadem sit cognitio. Sic in Grammaticis proponi tantum constructiones veras, nihil de falsis agi. Et falsa sint in finita, quae ad certam cognitionem reduci nequeant. Et Scheckius ex Topica doctrina fallacias satis cognosci dicat. Ram. I. 2. Sch. Log. c. 3. & I. 9. c. 2. comp. 15. c. Schec. Beurh. p. 2. paed. Log. Snell. prol. dialo. Log. p. 29. 31 & alij. Sagitta. C. I. ax. Lo. d. I. t. 6. Senec. I. 6. ep. 49. in sectatur fallaciarum doctrinam, sed in ijs, qui nimium tempus, quod serijs impendendum erat, in istis ab sumunt. Quidam in-ter mistos praecipiunt quidem de Syll. fallace, sed non seorsim & ordine a coeteris separato, sed in ipsis locis Topicis, quorum singulis suas fallacias s. Elenchos subjungunt. Dusa. 1. 2. Log. c. I. 3. 4. seq. Alfted. l. 24. Encycl. p. I. 5. 6 - seq. quamvis c. 3. aliquas fallacias conjunctim distincteque propo-nat, & 1. 9. Log. har. ordine & distincte fallaciarum mate-riem persequatur. Alii ultimo in Logicis loco eum habent. Vt Peripaterici. Et bene hoc. De quo distincte dicendum: I. Lo-gica Syll. Elenchtici index & vindex, deprae hensiva & repraehensiva esse debet. Index & depraehenstiva, i.e. Logica, quia disciplina instrumentalis est, cognoscendo vero in-serviens. V. d. I. t. 32. debet instrumenta suppeditare, qui-bus Syllogismus fallax & apparens a solido in materia distin- guatur, & distincte agnosci possit. Nam hoc ad veritatem eru-endam necessario facit. Non enim verum perfecte agnosces, nisi fucatum ab eo distinguere noris. Itae Aurifaber, si perfecte artis gnarus esse velit, debet fucatum aurum ab veronosste di-stinguere. At haec distincta agnitio in Syll. Elencht. a Logica proponitur. Vnde breviter: Om: instrumentum rectificans o-perationem intellectus ad cognoscendam veritatem per se est Logicum, & in Log. distincte tractandum. Syll. Elenchticus prout hic docetur, ut nempe vitetur, est tale quid. Ergo. Vindex & dex & repraehensiva : i.e. Logica, ut disciplina instrumen-talis debet instrumenta discincta suppeditare, quibus apertissi-me solvatur & ostendatur vititium materiale Syllogissmi falsi, adeoque doceatur repraehendi & caveri tale vitium. Secus care-bit organo, quo fucatos quosdam Syllog. resolvere possit: Quod erit ineptisimum pro solido Logico. At talia organa hic pro-ponuntur. Non enim utendi & usurpandi, sed agnoscendi, sol-vendi & vitadi gratia hic docetur Elech: non exercite sed signate & dijudicative: Vt bene in hac materia CL.VVeg. in I. Soph. q. 5. n. 2. Non artificiosas imposturas cuiqtiam mor-talium suggerimus: sed ostendimus, quomodo prompte & so-lerter in fraudulentas argumentationes animadvertere par sit. Vt loq. Dn. Nihus. d. Log. II. t. 4. 4. 2. Syll. falsus in actu signato & formaliter, non in actu exercito & materialiter hic est tractand, nisi sub materia generali. In actu signato : id est, debent generales modi & velut formae proponi, ad quas ferme sophista-rum argutiae omnes velut ad exemplaria reduci possunt: Et de-finiri, quid falsum sit, quotuplex, qui sub larua veri a deceptore proponatur. Non in actu exercito, id est, hic non specia-liter omnis materia Syll: vitiosi, s. in Theologia S. Jurispruden-tia, s. Philosophia, &c. est adducenda, ex qua vitiosus Syllogis-mus specialoter exstrui possit. Nam sic omnes materia speciales in Logi. inferendae, quod non. V. d. 13. t. 4. Et materiae spe-ctales sunt infinitae. At generalis materia ad certos modos re-vocari potest, ex quibus ostendi potest, Syll. Sophistici conseque-tiam materialem esse vitiosam. Conf. Dn. Weg. c. I. & q: 5. in I. post. n. 4. 5. 3. Doctrina haec non tantum ad bene esse, sed simpliciter ad esse Logices spectat. Nam I. continet directione mentis, ne falsas rationes excogitet & assumat pro ve-ris: & rectificatone operationisinte ellectus in resolvdeo Syll: fal- lace, & sic ad veritatis acquisitione coducit. At quod tale per se ad Logica pertinet, & Logico esse simpliciter subjacet, ut quod o-mnia instrumeta acquirenda veritatis, s. per costructione, s. re-solutionem, plene pertractare debet. Est enim & Genesi & Analysi utilis. Logica. Illa in veris, haec in veru mentientib. 2. Contraria ad eandem disciplinam necessario pertinent, non ob utilitatem solum. Sic Theologus de salute & peccato, ictus de servitute & libertate, Physicus de motu & quiete, Ethicus de servitute & vitio, Medicus de sanitate & morbo, Politicus de pace & bello necessario tractant, si perfecte tractate velint suas disciplinas. Ita & Logica de Syll: vero & fallace. Conf. Dn. Weg. c. I. Keck. e. I. d. fallac. Fabr.q : 2. proe. in l. 1. Elench. Timpl. l. 4. Log. c. 7.q. I. Dissentit Dn. Schei. d. Syll. c. 14. n. 7. Goclen. I. 2. part. Dial. p. 208. Quod ex regulis consequentiae Syll. cognitis facile noscatur, tan-quam inconsequentia quaedam. Et rectum sit sui & obliqui in-dex. Et in Grammaticis non ponatur anomalia regulae, Vt tua pater curris ; Sed tantum analogia. Sed haec rem non conficiut. Nam Regulae consequenttaru in conseq: Syllo. facile notificant sed formalem, quam ista regulae proponunt, ut exemplum Dn. Schei. de. I. fig. ostendit, non materialem, de qua So-phistica tradit. Ad eam ordinate agnoscendam peculiari hac doctrina opus est. Ad coetera Vid. t. seq. 6. Rameorum argumentis facile respondetur. I. Nulla disciplina agit de falso, ut falsum est, sed ut speciem ve-rimentitur: Nulla compositive & exercitative tantum: be-ne resolutive & evitative. Ipsi Ramistaede axiomate falso agut inter axiomata. 2. Rectu est index sui & obliqui, ut obliquu in genere est, non ut specie recti fucatu, aut tale vel tale obliquu in specie est. Sic ex linea recta facile agnoscitur curva, ut curva generaliter est, non ut rotunda serpentina, angulata, specialiter. Sic cognito vero cognoscitur falsum, ut non verum: non autem ut ut refutandum, expugnandum, resolvendum. At plena & distincta tractatio non salte veri cognitione, sed & falsi distin-cta refutatione & resolutione suppeditare debet. Vt ita cotraria juxta se posita clarissime elucescant. 3. Grammatica non pro-ponit exempla falsa : Sic nec Logica falsa proponit: sed modos quosdam docet, quibus fucatum a vero distingui, falsum a vero ostendi & resolvi possit. In Logicis praeceptorum verorum ad eliciendum falsum abusus esse potest: In Grammaticis non, cu-jus praecepta sermoni for mando tantum inserviunt, non vero e-ruendo. Sic dtversitas est similium. Et Grammatica anoma-lias quasdam tractat, si spectes syntaxin figuratam, qua ab ana-logia deviat. 4. Falsa materialiter sumpta sunt infinita: for-maliter ad certas formas & modos velut ideas redigi possunt. Et sic in Logicis V. t. 4. 5. Scheck. ex Topic: fallacias cogno-sci ait, sed imperfecte, notitia confusa : non perfecte, distincte & explicate. Ad quod peculiari doctrina opus est. Con: Cl. I. M.l. I. disc. c. 2. q: 7. C. 5. qu: ill. d. 8. q: I. 2. Alfred. I. 9. Lo. harm. c. 1. Timpl. 1. 4. Lo. c. 7. q. I. Fabr. q, 1. proem. in L. I. Elench. 7. Qua secundum : Ratione doctrinae Recte ultimo in Log. loco proponitur Syll. Elenchticus: Nam & ignobilior est Syll. vero: & absque vero solvia. aqnosci non potest, & vero ut aefectus quidam & vittositas accidit. At accidens posterius subjecto. Co. d. 13. t. 10. Nec potest cognosci obliquum nisi cognitione recti, cujus est deviatio: Ratione usus toti Logicae praeponi posse putant quidam, ut meminit. Faber. in I. I. E-lench: q: proem. Vt ita removeantur ea, quae scopo Logico, veritatit, obstaculum ponere posse videntur. Sed & hoc modo no incommode ultimo loco ponetur. Vsus enim confirmandi ve-rum, prior est usu refutandi falsum. Qua tertium: Adaequa-tum librorum Elencthticorum Arist. objectum est Syll. Sophisti-cus generalis, s. Elenchticus, compraehendens & apparenter de- monstra- monstrativum, & Topicum. Nam horum & constructio & de-structio duobus illis libris Elenchorum ab Arist. pertractatur ; Constructio in primo, destructio in secundo libro. V. Conimb. & Moris. praef. li. Elench. Peirastici & Eristici Syll. sub eo-dem compraehenduntur, qui finis & intentionis gratia saltem i-ta dicuntur, revera Flencthici sunt. V. t. 8. Co. D. Schei. c. l. n. 9. Fabr.c. l. q. 3. 8. Fuit praecognitio. Cognitio est nominalis & rea-lis. Nominalis I. homonymica. De voce Syllogismi V.d. 10. t. 7. De voce Elencthici nota, sumi I gentraliter pro omni ar-gumento s. vero s. falso. Sic dicimus Elenchum Philosophicum, Logicum, Sophisticum. Sic fides dicitur [...] Heb. II. V. I. 2. pro indicerei. Sic librorum indices Elenchos voca-mus. Sic Catalogum librorum dicimus Elenchum authorum. 3. pro radurgutione s. repraehensione. Est enim [...] idem ac redarguere. Sic in Rhetoricis signa Elencthtica dicuntur Phi-losopho, quae facile redargui possunt : Et opponuutur iliis, quae dicutur [...]. Et sic sumi potest vel active, cum alium ve-re redarguimus: vel passive, cum alius videtur nos redargue-re, nec facit. Quod Sophistae est proprium. 4. pro. omni Syll. falso in genere, s. peccet in materia, s. forma, s. in necessario s. in contingenti formetur. s. Specialiter pro Syll.falso in materia necessaria vel probabili, qui communiter Sophistic dicitur. Sic hic sumitur. 5. Specialissime pro certa vitiosi syll. specie, quae vulgo ignoratio Elenchi diciur. Hinc Elenchum Arist. I. Ele. definit Syllog. cum contradictione Conclusionis. Ea cum non legitime se habet, dicitur ignoratio, Elenchi. 2. Etymologi-ca. Elencthticu dicitur ab Elencho qui hic apparens est redar-gutio, speciem argumentationis habens, non veritatem. 3. Sy-nonymica: Dicitur etiam Syll: vitiosus, fallax, apparens, fal-sus, captiosus, Sophisticus, (qui interdum specialiter dicitur pro isto falso, qui in probabili materia versatur, & contradistin- guitur guitur Pseudographo) Eristicus, contentiosus & ligitiosus, qui i-ta ex fine dicitur, cum Sophista intendit victoriam ob asten-tationem a. quaestum. V. Arist. l. EIenc. c. 10, preiasti-cus & tentatitvus, cum profertur animo tentandi aliquem. V. D. Weg. c. l. q. 3. n. 6. &c: fallacia, Sophisma, (Quae vox interdum generaliter quamvis perversione notat, etiam quae extra argumentationem aut responsionem committitur in ex-plicatione, applicatione, &c. Et hic us freques est Theologis. Exa-gitat eu Smalc c. Ravensp. p. 3. Sed contra usum Authoru. Frequenter enim Sophisma quodlibet in ventum fraudulentum appellant. Cicero cavillationem dixit. V. Senec. I. 19. ep. 112. Et Sophistam quemlibet impostorem, & vafris verbis cir-cum venientem. Vt notat H. Steph. T. 3. th. Gr. Li. voce Sophista. Vnde Sophisticari dicimus, qut quacunque ratione detorquet sententiam. Et ipse Smal. praef. praef. Socini Paret Sophisma vocat, quod ex Socino respondente perpetuo fe-cerit argumentantem. Conf. Dn. Kesl. Lo. Phot. s. 4. pr. 1O &c. captio, captiosa Conclusio. Con. Dn. Scheib. c. 17. d. Syll. n. 9. Nonnullis [...] quasi extra Ele-chi leges. V. Alfted. L. 9. Lo. har. c. I. 9. Fuit Nominalis Cognitio Realis est de finitiva divisiva, & affectiva. Definitio sit : Syll. Elenechtic est Syll. materialis, ex praemissis falsis & apparentibus erronee concludens. 10. Dicitur I. Syllogismus, id est, argumentatio a-lud ex alio concludens. V. d. 10. t. 10. 2. materialis, id est, certae & determinatae materriae Logicae applicatus. V. d. 13. t. 2. 3. Ex praemissis faIsis apparentibus. Apparentia & falsitas est vel in forma, quando violatur consequentia Syllo-gismi formalis, ut cum ex puris particularibus a. negatis conclu-ditur, aut plus est in Conctusione quam praemissae permittunt: quae huc non pertinet, sed ad doctrinam de Syll. formali spectat: Vel Vel in materia, cum forma est legitima, sed materia est fal- sa : Sive ea necessaria s. probabilis sit, Adeoque cum vel materia necessaria est apparens, vel probabilis: Vel in utra ,cum for-ma & materia est apparens. Dicuntur praemissa falsa & ap-parentes pluraliter, permussive: Fieri potest, ut utraque praemis-sa sit apparens: non semper necessario id contingit. Fieri eni potest, ut una praemissa falsa sit & apparens: Sic & Syllogismus falsus esse poterit. Vt : Quod ego sum, id tu non es. Ego sum homo. E.tu non es. Hic Major tantum apparens. 4. Erro-nee concludens: Conctusio semper debet esse falsa forma-liter & ut Conclusio, quatenus ex incompetentibus praemis-sis educitur, e quibus vere educi nequit: esti non semper sit fal-sa materialiter, & ut propositio. Sic enim materia ejus vera esse potest. Sic O. homo est corpus. Lapis est homo. E. est corpus. Conclusio per se & ut propositio, est vera materiali-ter: Sed non est vera formaliter, & ut Conclusio ; id est, ut edu-citur ex istis praemissis. Nam falso exillis educitur: Minor enim ut falsa, per accidens veram suggerit Conclusionem, Et sic est iste Syll: Elenchticus s. falsus. Caeterum nota : l. Syll. E-lenchticus & eronee procedit ipse, & ex errore proficisci po-test, & errorem gignit. Erronee procedit, ratione Con-clusionis, quae semper erronea: Ex errore proficisci potest ratione ejusdem, quae ut effectus praemissarum ex erroneis prae-missis gignitur: Errorem gignit ratione praemissarum fal-sarum & erronearum, quae sunt causae erronea Conclusionis. V. Dn. VVeg. c. I. q. 2. n. 6. 2. Syll. Elenchticus proce-dit exignorantia non purae negationis, sed pravae dispositionis, & hac vel simplici, quae ex prava sensus apprahensione exurgit: vel complexa, quae ex falsi medij adhibitione. Haec ignor antia & causa Syll. Soph: esse potest, cum ex ea fal-sum medium assumitur, & ex hoc falsa illatio consequitur: & effectus, cum falsa illatio porro decipit vel authorem ipsum vel auditorem. V. Cl. I. M. c. Kec. I. 3. s. 3. c. I. 3. Syll. Syll. materialism est genus analogum ad verum & elenchti-cum: primo vero competens: secudo & indirecte Elenchtico, Materia vera directum Logici Syll. est objectum & operationis: apparens indirectum & rejectionis. Conim. in. I. Top. c. I. q. I. 2. 2. 11. Fuit definitio: Sequitur divisio. Syll. Elench-ticus est vel Pseudographus, vel Sophisticus. Pseudograph. est Syll. ex materia necessaria appatenti procedens. Dicitur etiam Syll. Apateticus deceptivus. ap. Dn. VVeg: q. 3. c. I. n. 4. & D. Gutk. p. 621. Syn: falsigraphus, Pseudographema, & Paralogismus absolute. I. Top. c. I. Adeoque est oppositus Syll. Apodictico. Et committitur tum, cum ex falsis hypothesib apparenter necessariis proceditur. Quae hypotheses ab ipsis disciplinis sunt petendae, & ex istis solvendae, e quibus contrariae hypotheses sumuntur. Sic si quis ex falsa ista hypothesi, somnum esse passionem cordis, concluderet, cor in somno ab operationibus vitalibus cessare, quod est contra expe-rientiam. Ostendendum esset ex disciplina propria, Physica, hypothesin illam falsam esse, & Anatomiae tontrariam. Sic si ita arguas: O.linea ab eodem ad idem punctum ductae sunt ae-quales. Linea recta & curva ducuntur ab eodem ad idem. E. sunt aequales. Ostendendum ex Mathematicis, majorem de li-neis rectis esse veram. V. Hunnae. p. 2 8 3. Log. Dn. FIac. 1. 4. Apod. c. 12. Sophistic est SylIogism Elench ticus e materia probabili apparente procedens. Hic est Syll. Topico oppositus, & de hoc cumprimis hic tradi solet. Divisio haec est sufficiens, nec tertium membrum admittit. Na Syll. ex probabiIibus, creditis ut necessariis, procedensrecte refertur ad Pseudographum: ex necessariis creditis ut probabilibus ad Dialecticum: tentativus vel Pseudographus, vel Sophisticus, vel etiam verus esse potest. V. Conibmr. c. I. 12. Syll: 12. Syll. Sophistici subdivisio varia est. Quidam dividunt in Sophist. formae, cum consequentia formalis est mala, & matetiae, cum materia est prava. Keck. c. c. I. Zanack. c. Cl. M. s. 3. c. 3. p. I . c. I. Dn. Schei. c. 17. d. Syll. n. 10. D. VVeg. c. l. q. 3. Timpl. I. 4. Lo. c. 7. q. 5. Alfted. I. Lo. ha. c. 12. Libau. p. 593. Log. Phi. Ram. Bersman. L. 4. Erotem. Leg. p. 637. Hunaeus L. 5. Log. p. 282. & alij. Alij Syll. vitriosis in forma potius [...] & scopas dissolutas vocant, nec dice-dos Syllogismos, nec peculiari doctrina tradendos, cum eorum solutio ex generali Syll. doctrina facite pateat. Cl. I. M. c. Kec. c. Dn. Flac. L. 6. Log. gen. c. 7. D. Gutk. c. L. p. 622: Conimbr. c. l. Faber. in Elench. c. 2. q. 3. Et vere hoc. Syll. Sophisticus si generaliter pro omni vitioso sumatur, qualecunque, id sit vitium. s. Syllogisitcum, s asyllogi-ston, ita Sophismata in forma addipossunt: Sic Arist. ea addit in definitione Elenchi Sophistici. V. I. Top. c. I. Et sic po-test hic vitiositas ratione forma obiter considerari : Quod re-gerit Zanack. c. L. uberioris doctrina gratia, non illuus hic re-cipiendi causa: Vt loquntur Conimbr. c. I. Et sic th.10. apparentia aliqua informadicta est: Si specialiter pro vitio-so materiali, quomodo hic in materialibus Syllogismis vel veris Vel apparentibus versamur. V. t. 2. Ita sola Sophismata in materia hic sunt tractanda : Et quae dicuntur in forma esse, tanquam non Syllogismi, reijcienda potius ad regulas conseque-tia syllogistica, quam hic peculiariter tractanda. Nam quod formam & consequentiam syllogismi non habet, id nec syllogis-mus dici meretur. Et sic Arist. C.I. expresse reijcit tales argu-mentationes & potius non ratiocinationes dicendas ait. Et solent earum exempla in regulis consequentiae syllogistica sat multa proponi. Conf. Dn. Cor. Mart. 1. I. anal. Log. c. 5.6. Alij fallacias in noeticas, & has vel terminorum vel axio- axiomatu, & dianoeticas, & has vel Syllogisticas vel metho-dicas, dividunt. Alfed. c. I. c. 2. &. 12. Sed hae temerariae Entium citra necessitatem sunt multiplicationes. Fallacias haectenus argumentationu esse credidimus, non terminorum a. axiomatum : Aliene thema insulsum dicitur fallacia the-matis, cum potius thema impertinens dicendum. Falaciae the-matis verbalis sunt fallaciae dictionum, quae in syll: Sophistico generaliter traduntur, nec contra legem methodi, ut ipse vult: Fallaciae subjectorum, adjunctorum, Antecedentium, conse-quentium, connexorum, effectorum, diversorum, oppositorum, &c. temere multiplicatur, cum omnes ad fall: causea, cosequettae, accidetis, ut simile referri possit, Vt exeplis Alstedij doceri potest 13. Ergo commodissime Syll. Sophisticus vel no-minalis s. dictionis, vel realis s. rei dicetur. Nominalis qui ex vitio nominis vel dictionis concludit. Estque sextuptex: vel homonymiae, cum vitium ex una voce ambigua est: vel amphiboliae, ( Quidam amphibologia vocant. Titel. I. 6. Lo. c. 3. Faber c. L. c. 3. sed recte annotat Kec. noster hac voce nec Latinis nec Graecis aliquid significare. Coiu. ad l. 3. s. 3. c. 4.) cum ex integra phrasi ambigua est: vel compo-sitionis, cum voces dividendae componutur : vel divisio-nis, cum voces componendae dividuntur : vel accentus, cum vocis enunciatio vel quantitas mutatur : vel sigurae di-cfrionis, cum dtverfitoquendiejr intelligendi modi confundu-tur. Exempla passim apud Authores prostant. 14. Syll. Sophisticus realis vel rei est, qui ex vi-tio ipsius rei vel materiae proposita concludit. Estque septupl ex: Accidentis, cum ea quae per se sunt, cum ijs quae per accidens, confunduntur. Vt: Animal est generis neutri : E. & homo. Vel: Aninal non est generis masculini. E. nec homo. Mo-dos ejus diversos vid. ap. D. Schei. c. l. n. 40. Keck. c. L. c. 13. eandem cum fall. a dicto secundum quid dicit. Falso. Nam Nam in ista vere alicui assignatum praedicatum inest, sed secu-dum quid: hic non inest, sed inesse falsoper accidens dicitur. V. Cl. I. I. M. c. Keck. c. 1. c. 3. Nec sussicienter contra pugnat Zanack. c. I. c. 3. A dicto quadantenus ad di-ctum simpliciter, cum restricte positum pro absoluto assumi-tur. Vt, Polygamia non fuit punita in V. T. Ergo no est peccatu. Ignoratio Elenchi, cum abluditur a scopo oppositionis. Sic si probare jussus, animam hominis esse mortalem, probes anima brutiesse mortalem. Peritio principij, cum pro probatione adfertur id, quod quaeritur. Vt: Infantes non hdbent fidem. E. non baptisandi. Aeque antecedens est dubium ac consequens. Fallacia consequentis, cum putatur sequi, quod non sequi-tur, Vt: si ante pluit, terra est madefacta. E. si terra est made fa-cta, ante pluit. 15. Fall. non Causae ut Causae, cum adfertur pro-causa, quae non est. Vt: per Philosophiam possum homines deci-pere & de praedari. E. non est permittenda in Repub. Solet etiam dici fallacia causae. Exagitat eam appellationem & defini-tionem Smalc. c. Graver. d. perf. Christ. p. 19. ut non Aristotelicam: Quod nec ita dicatur Aristoteli, nec is ex uno termino fall: causae definiat, sed integra propositione, quae non sit causa illationis. Sed usus hodiernus utrumque probat: nec neces-se est, in his & fimilibus praecise ad Aristotelem nos astringi. I-ta Elenchum secundum accidens accidentis, & secundum plures interrogationes plurium interrogationum dicimus. Cur non secundum Causam Causa ? Et hodie Elenchum Causae dicimus, cum in genere falsa causa sustbituitur pro vera: Sive ea sit in in-tegra propositione, sive in atiquo Termino. V. Cl. I. M. 17. inst. c. 5. & 1.1 misc. d. 13. t. 33. Dn. Scheib. c. I. n. 61. Reg. p. 913. Log. Nihus. d. Log. II. t. 28. Gut. p. 655. Syn. Dn. Kesl. Log. Pht. s. 4. pri, 11. Alsted. L. 9. Log. ha.c. 3. Casum de fallac. c 16. Scharf. l. 6. Lo. c. 3. c.3. Etsi alij, ut Hunae Titelm. FIa. Keck. Morisa. Co-nimbr. Bertius, Fonseca, ad propositiones eum restrin-gant. Quod nimis frigide sumi ait Casus c. I. Keck. c.I. c. 3. eam ex fallaciis omittit, quod semper sit vitium in forma. Sed sic nec fallacia consequentiae distincla esset, quam tamen tractat Keck. Et licet vitium formae semper hic sit, ut & Fon-sec. 1. 8. dial. c. 15. adducit: potest tamen simul esse vittum materiae, quod distincte hic est advertendum. Nam vitium formae mirifice interdum occultari potest. Vt bene Cl.I.M. c. K. c. l. c. 3. FalI. plurium interrogationum est, cum multae interrogationes in unam confunduntur ? Vt : Traditio-nes vel sunt retinendae vel abolendae ? Amisistione 1000. lmpe-riales ? Desistine furari ? Plura circa haec ab authoribus petatur. 16. Fuerunt Divisiones Syll. Elenchtici: sequuntur affectiones. Eae sunt I. Vtilitas. Syll. Elenchticus vtilis est ad acuendum ingenium, clarius agnoscendum verum, di-rigendam & rectificandam mentem in rationalibus operatio-nibus. V. t. 5. 2. Ordo: Qui is, ut Syll. vero postpo-natur in tractatione. 3. Finis. Syll. falsus finem habet aequi-vocum ex parte sophistae: verum ex parte Resoluentis. Ae-qui vocum : Nam malorum non proprie est finis, sed [...] s. extremum: Vnde Scaliger repraehendit Ciceronem, quod li-bros de finibus bonorum & malorum inscripserit, cum finis tan-tum sit boni & in bono. ex. 250. s. I. Et bonum & finis inter se converti dicuntur. V. Alfted.l.5. Ency. p. l.c. 8. Dn. Scheib. c. 6. Top. n. 25. Verum : Nam nosse fucatum a vero secernere, perfectionem animo scientis infundit, quae verus finis esse potest. Sophistarum fines in specie deducit Arist.l.I. Elench. c. 3. & ex eo Cl. I. M. 1. 7. inst. c. 3. Faber. in 1. I. Elenc. c. 3. Et dicuntur, Elenchus, qui est verae these-os apparens contradictio & refutatio: falsum : Quod est e-jus, quo cum disseras, ad statuendum manifeste falsum adactio parado- Paradoxum, Qvod est collocutoris ad improbabile statutum probandum deductio : Soloecum, quod est collocutoris ad insulsum loquendi modum abductio : Et nugamentum, quod est disputatoris ad nugatorias repetitiones aut vanas bat-tologias reductio. Et speciales hi sophistarum fines ad duos ge-nerales referri possunt, qui sunt gloriolae ex apparenti sapientia affectatio, & lucelli reportandi desideratio. &c. Conf. amplius Conimb. q. i. d. fal. a. I. Moris. I. I. EL. c. 2. Dn. VVeg. q. 4. d: Soph: Timpl. : c. 1. q. 3. De Sophistarum ingeniis haebendum istud Scaligeric. l. Sunt & laruata in-genia quaedam, sibi ignava, alijs maligna: quaejussu D E I venena serpentibus comparata profiteantur, ut ea sint calca-ria nobis, ad fortitudinem, patientiam, temperantiam. A D D I T A M E N T A. Pejus est mori in peccato, quam proptet, peccatum. Potest aliquis diligi a D E O, ut tamen ipsi non placeat. Dari hominem, qui nec alter nec albus sic, ab- surdum non est. Caufa nihil dat effecto, quod ipsa no habet vel formaliter, sic pater dat filio caput, quod ipse actu habet: vel virtualiter, sic silex dat ignem, quem virtute in se habet: materia & forma conjunctae dant esse compositum, quod potentia in se habent: vel eminenter, sic DEVS dat aures, corpus, quod eminenti formandipotestate in se habet: vel naturaliter, sic Judaeus ut filio praeputium, etsi ipse eo careat, quia per naturam habuit aliquando. Adeoque caute illud Scaligeri ex : 307. s. 20. accipiendum: Nihil est in re, quod non actu fue- rit in suis principiis.