DISPUTATIO JURIDICA Continens EXPLICATIONEM l. Princeps 31. ff. de Legib. QVAM Permissu amplissimi JCtorum ordinis in Academia Francofurtana Sub PRAESIDIO Clariss. atq[ue] Consultiss. Viri DN.CYRIACI HERDESIANI JCti eximii & P. P. Publico examini subijcit CHRISTOPHORUS BEINDORFIUS Ad diem 18. Decembr. Anni CI[...]. I[...]. CXIX. In Acroaterio JCtorum horis consuetis. Literis Vidu[ae] Voltzian[ae] per Michaelem Coquum exsciripta. VV. MAGNIFICIS, NOBILISSIMIS, Amplissimis, Consultissimis, DN. MATTHAEO CU- NONI, SERENISSIMI ELE- CTORIS BRANDEBURGICI CONSILIA-rio dignissimo, Facultatis Juridicae in incluta Francofurtana Ordinario, & p. t. De-cano spectabili. DN. MARTINO BENEKEN- DORFIO, EJUSDEM FACULTA-tis Seniori. DN. MAXIMILIANO DE STRASSEN, in Manschnaw Haere-ditario. DN. MATTHIAE POLENIO, Potentissimi Electoris Brandeburgici Consiliario. DN. MATTHAEO COLDE- B A C I O, Jurisconsultis & Antecessoribus in illustri Academia Viadrina dignissimis, Praeceptoribus, Promotori-bus & Fautoribus aetatem colendis Hanc disputationem in signum observanti[ae] [et] gratitu-dinis, ut [et] ulterioris favoris [et] promotionis demerend[ae] ergo officioss. offero A. [et] R. THESIS 1. Actures interpretationem l. princeps 31. ff. de Leg. operae pretium duxi eandem in duo secare mem-bra, & unumquodq; breviter perlustrare, ut non solum ejus intellectus, verum etiam ratio, ob quam lata est, fiat evidens & manifesta. 2. Primum legis membrum hanc continet pro-positionem: Princeps est. solutus legibus. Est aute haec propositio indefinita, quia ejus subjectum est terminus:comm-nis nullo signo adfectus: Quia vero praedicatum omni competit sub-jecto, ideo aequipollet huic universali, Omnis Princeps (Romanus) est solutus omnibus legibus, uti ex resolutione ejusdem constabit. 3. Subjectum diximus esse Principem Romanum moti rationi-bus duabus. Primo quia lex nostra Augustae, hoc est, conjugis Impe-ratoris-Romani mentionem facit, & illum Principem legibus solu-tum afferit, cujus Augusta legibus soluta non est. Jam vero Augusta est uxor Imperatoris Romani, non enim, quod sciam, compertum est, aliorum Principum Reginas Augustas fuisse vocatas, utcunque hodie assentatione quadam ita nuncupentur. Ergo non de alio Prin-cipe quam Romano Ulpianus intelligendus erit. 4. Deinde manifestum est, quod Ulpianus loquatur de illo Prin-cipe, cui & in quem populus Romanus omne suum imperium & po-testatem contulit, eamq; ob causam illum legibus solutum voluit. Atqui in Principem Romanum populus Romanus imperium suum & potestatem contulit l.1. ff. de constit. princip. Ergo Principem Ro-manum legibus solvit. 5. Esse solutum legibus, quod de Principe Romano praedicatur, est legibus non teneri seu obstringi, propter supremam potestatem legib[us] non subesse, extra omnem superioris potestatem positum esse, praeter DEUM immortalem nullum recognoscere superiorem. 6. Sed quibusnam est solutus legibus Princeps Romanus quaerat aliquis? Respondemus, omnibus, quarum respectu superior est, hoc est, civilibus, quod probamus sequentibus argumentis. 7. Primo. Quicunq; neq; antecessoris, neque propriis obligatur legibus, ille omnibus est solutus legibus, praeter illas enim leges, quas antecessor Imperatoris vel ipse Imperator tulit, nullas alias in impe- A 2 F rio Romano agnoscimus, uti infra demonstrabimus. Atqui Princeps neq; antecessoris, neq; propriis obligatur legibus. E. 8. Quod antecessoris legibus non obligetur inde patet, quod par in parcm non habeat impertum, & nullus successor suo antecessore inferior sit, ideoq; ipsi leges, quibus teneatur, praescribere non possit. 9. Propriis, quod non sit obstrictus legibus ex l. si quis 22. ff. de Legat.3. l. ille a quo 13. §.4. l.51. ff. de Recept. qui arbitr. ad oculum demonstrari potest. 10. Secundo ita concludo. Quicunq; habet majestatem, ille o-mnibus est solutus legibus, est enim majestas legibus soluta potestas, Bodin.1. de Repub. c.8. imo contradictionem implicat habere maje-statem, & legibus non esse solutum. Atqui Princeps Romanus habet majestatem, l.1. ff. de constitut. princip. E. 11. Huic sententiae Tobias Paurmeisterus 1. de Jurisdict. Imper. Rom. c.8. graviter contradicit, eamq; ut iniquissimam profligare tentat, sed infelici, ut mihi videtur, pugnat Marte. 12. Quod enim primo nostram propositionem indefinitam esse dicit, in eo quidem recte sentit, interim tamen decipitur, quod inde-finitam ex praedicato contra commune Logicorum schola aestimat. 13. Secundo varias adducit rationes, quibus suam opinionem stabilire nititur, ex quibus praecipuas breviter examinabimus. 14. Argumentum ipsius, quod primo videbimus, poterit esse ta-le. Quicunq; quibusdam est solutus legibus, ille quibusdam obliga-tus est, est enim exceptionis, inquit Paurmeisterus, ea vis & effectus, ut cum ex universo partem eximit, contrarias in sejunctis partibus conditiones demonstret. Atqui Princeps quibusdam est solutus legi-bus. Ergo quibusdam erit obligatus, & p. c. non omnibus est solutus. 15. Minorem aliquot legibus probat, ad quas breviter responde-bimus explicata prius majore, in qua dicimus esse aequivocationem in phrasi, legibus solutum esse: primo enim legibus solutus est, qui nullum recognoscit superiorem supra th.1., & in hac acceptione re-cte de Principe dico, quod sit legibus solutus, sed nullis obligatus. Deinde legibus est solutus, qui a superiore immunitates quasdam ac-cepit, & de hoc recte pronuncio, quod sit legibus obligatus. Ut ita major vera sit de illis, qui Principem recognoscunt superiorem, illi enim illis obstringuntur legibus, quibus non sunt soluti, non vero de Prin- de Principe, ille enim est super omnes leges. Nego itaque minorem, & respondeo, quamvis quaedam leges de immunitate Principis lo-quantur: nihilominus tamen illae Principem legibus non solvunt ita, quasi non esse solutus, si istae latae non fuissent, sed leges illae potius Principis voluntatem populo declarant, quod scilicet contra aequita-tem res subditorum sibi acquirere, aut contra honestatem quicquam facere nolit. 16. Quod jam attinet l.4. C. ad L. Falcid. in qua Imperator A-lexander rescripsit, Legem Falcidiam in legatis Principi datis locum habere, dicendum est, nullam esse consequentiam: Lex Falcidia in le-gato Principi dato locum habet. E. Princeps non est omnibus solu-tus, sed quibusdam subest, nam Imperator dicit, Legem Falcidiam ideo in legatis principi datis locum habere, quia primum Hadriano, & postea Alexandro ita placuit, intellige ex honestate, non ex necessi-tat, ne Principem sibi leges dare posse statuamus. Idem fere respon-deri potest ad l.8. §.2 ff. de inoff. testam. 17. Pergit Paurmeisterus suam probare sententiam, hoc, ut mi-hi videtur, argumento. Quicunque alicujus legis veniam a senatu petit, ille non omnibus est solutus legibus, frustra enim precibus im-petro, quod alias jure mihi competit. Atqui Augustus alicujus legis nempe Voconiae, a Senatu veniam petijt, ut Cujacius lib.15. observat. 30. ex Dione probat. Ergo Augustus non omnibus fuit solutus, & per c. nec ipsius successores. Resp. Majorem non esse universali-ter veram, nam possum alicujus rei, quae mihi jure competit, si-mulate veniam petere, exinde tamen non sequitur, me illis superio-rem non esse, a quibus veniam peto. Et hoc historiae Augusto te-stantur, quod ab initio multa simulaverit, ne S.P.Q.R. putaret, ipsum. propria autoritate imperium occupare voluisse, praefertim in Principatu nondum bene firmato ac stabilito, in quo caute agen-dum erat. 18. Porro jejunum est argumentum, quod desumit a formula loquendi in Republ. Romana, quae vult, legibus solutum esse idem quod lege solutum, nam a statu aristocratico & democratico ad mo-narchicum non valet consequentia. A 3 19. Egregie 19. Egregi quoque n.20. se implicat, quando dicit, Principem per privilegium legibus ab ipso enumeratis solutum esse. Sed quaeso a quo illud privilegium accepit Princeps? Est enim privilegium jus, quod solus Princeps, & is, cui Princeps regalem dignitatem ac pote-statem exercendi jura principalia dedit, subditis in suo territorio concedit. Si dependet a Senatu, non est princeps, hoc est, summus, nam a superiori privilegium acccpit. Si a seipso, absurde sibi ipsi le-gem dedit. 20. Adducunt etiam multi faciles illos textus, qui habentur in l.4. C. de LL. §. ult.1. quib. mod. testam. infirm. l.3. C. de testam. l.23. ff. de Legat.3. ijsq; Principem legibus subesse probare nituntur. Sed parum animadvertunt, aliud. esse legibus vivere, aliud legibus obli-gatum esse. Legibus vivit, qui sponte & ultro facit, quod leges re-quirunt, a nulla potestate superiori coactus. Legibus autem obliga-tum esse, est ad id, quod legibus expressum est, exsequendum obli-gatione teneri, Bodin. d. l. c.8. Vivunt itaq; Imperatores legibus, sed illis non sunt obligati. 21. Ex his in propatulo est, legem nostram tantummodo de legi-bus civilibus seu Romanis, quae ab Imperatoribus Romanis latae & confirmatae sunt, intelligendam esse, non vero de legibus naturali-bus, divinis & fundamentalibus. 22. Legibus naturalibus (quae melius jura dicuntur, quam le-ges, quia sine jussu, leges autem cum jussu superioris constituuntur) non est solutus Princeps, quia illas cum divina providentia §. pen. 1. de I: N. G. [et] C. ipsa rerum natura produxit §.11. I. de R. D. & ad has collatus Princeps reliquis hominibus non praestat, proptereaque ipsis suberit. Unde eleganter Bald. in l.2. C. de servit. [et] aqu. quan-tumvis, inquit, Princeps se legibus dicat solutum, rationis tamen dictamine tenetur & obstringitur, cum jus naturale potentius sit, quam principatus & imperium, referente Corasio 2. miscell.25. 23. Non est solutus legibus divinis; quarum tespectu haud ma-jor est quolibet privato, Deut. 17. v. 18. usq[ue]. ad fin. Nam non licet, ait Symmachus Papa c.2. distinct.10. Imperatori vel cuiquam pieta-tem custodienti aliquid contra divina mandata praesumere, nec quic quam, quod Evangelicis, Propheticis & Apostolicis regulis obviet, agere, agere. Unde recte dicit Bodinus 1. de Republ. 8. qui leges naturales & divinas perrumpere aut infirmare tentabunt, divinae majestatis ju-dicia non effugient. 24. Legibus tandem fundamentalibus cujusmodi sicut in Gal-lia est lex Salica, ita in Germania aurea bulla Caroli IV. Imper. non est solutus, quia illae naturam pacti habent, quod est Jurisgent., ideoque Princeps aequeillis ut caeteri obligantur. Quando itaque Princeps in eas promittit, servare illas necesse habet, non quod a su-perioribus ipso latae sint, sed quod cum primoribus imperij, dum illud adsumsit, pactus fuerit, cujusmodi pactiones vulgo capitulati-ones dicuntur. 25. Ex his, quae hactenus disputata a nobis sunt, decidere quoq; controversiam illam possumus, an Imperator Germanorum sit solut-tus legibus? Certum est Imperatorem Germanorum esse Principem Romanum. Si igitur ille est solutus legibus, sequitur quod hic eo-dem jure gaudeat. 26. Caeterum Adversarij (e quibus antesignanus est Bodinus) nobis tale opponunt argumentum. Quicunq; judicem perferre, e-jusq; judicio acquiescere cogitur, de illo non potest praedicari, quod sit solutus legibus. Atqui Imperator Germanorum judicem perferre nempe Comitem Palatinum c.5. A. B. ejusq; judicio acquiescere co-gitur. E. Resp. major est particularis, quia ex voluntate ac utilita-tis publicae respectu potest se superior inferioris jurisdictioni subijce-re, nec tamen judex eo, qui judicatur, superior est. Exempla idem-Bodinus [1.] de Republ. c.6. affert. 27. Pergunt ulterius Adversarij & ita argumentantur; Quicun-que solus non potest condere leges, bellum & tributum indicere, ille non omnibus est solutus legibus. Atqui Imperator Germanorum hoc solus non potest. Ergo Resp. concedo totum sylogismum. quia loquitur de legibus fundamentalibus, quibus ex pacto Imperatorem obstrietum esse nos quoq; diximus. 28. Tandem Imperatorem Germanorum ideo legibus obstrictu esse volunt, quod status Imperij quoq; jura majestatis habeant, ideoq; soli Imperatori majestas non competat, ob quam alias legibus solu-tus est. Quidam distinguunt inter ipsam majestatem & exercitium majestatis, & illam Imperatori, hoc vero statibus tribuunt, sed male, quia quia ponunt actum primum absq; actu secundo, quod absurdum est. Melius itaq; nos distinguimus inter ipsam majestatem, & inter jura majestatis particularia seu regalia. Ista habent imperij status, sed ipsam majestatem Imperator sibi soli reservavit tanquam incommu-nicabilem [et]c. 29. Et tantum de primo nostrae legis membro: sequitur alterum, quod ita habet: Augusta licet legibus soluta non est, Principes tamen eadem illi privilegia tribuunt, quae ipsi habent. 30. Augustam Principis Romani conjugem esse supra th.3. dixi-mus. Quod autem illa legibus non sit soluta inde colligi potest, quod in illa cessent rationes, quae Principem legibus solvunt, non enim po-pulus Romanus ei & in eam suum imperium & potestatem contulit, sed in solum Principem d. l.1. ff. de constit. Princip. 31. Concedit itaq; Princeps Augustae eadem privilegia, quae ipse habet, hoc est, omnia jura, quae ex ipsius majestate fluunt sine alterius superioris concessione, illa enim hic privilegia dicuntur, cum alias privilegium proprie sit jus, quod a superiori conceditur inferiori, cu-jus th. 19. mentionem fecimus, quale in Imperatorem non cadit. 32. Propterea Augusta inter creditores fisci privilegium habet si-cut Augustus & fiscus. l.6. §. fin. ff. de jur. fisc. Fiscus quidem ob favo-rem, Augustus ob majestatem, Augusta vero ob Augustum. 33. Alia quoq; privilegia Augusta habet, quae enumerare angu-stia chartae non patitur, quorum tamen omnium ratio haec esse pote-rit, quod faeminae radijs maritorum coruscent l. faeminae 8. ff. de Se-nator. l. mulieres 13. C. de dignitat. Et cum duo sint in carne una, verba sunt Corasij 2. miscell. ult. socijq; divinat & humanae domus di-cantur l.1. ff. de R. N. l. adversus.4. C. de crimin. expilat. haeredit. in-dignum lex existimavit mariti in altissimo honoris gradu colloca-ti, dignitatem uxori paritcr non adcrescere. Quid enim tam huma-num est, quam fortuitis casibus, prosperis & adversis conjugis par- ticipem fieri l. si cum dotem.22. §. si maritus.7. ff. solut. ma-trimon. Hactenus Corasius, cum quo & nos finem imponimus nostrae explicationi.