IMMOLATIO ISAAC, Genes. 22. Salutiserae Mediatoris nostri Oblationis, in odorem bonae fragrantiae, Evidens Figura, Carmine exornata publice in Gymnasio ELBINGENSI ad Cal. Apr. a M. M Y LI O, R ECTO RE. DANTISCI, Typis RHETIANIS, Anno M.DC.xxxII. Optimae Indolis ac Spei Adolescentibus, SAMUELI JUNGSCHULTZ HENRICO TRESCHENBERG JACOBO WILMSON GEORGIO BRAUN Salutaria studiorum incrementa prec. on aliam in finem hos edidi Ele- gos, qvam ut Juventutem nostram exem-plo meo stimulatam, ad edenda conatuum specimina excitarem: imprimis cum super- stitiosa qvodam curiositate id plerumq; imitentur Di- scentes, qvod agitari a Docentibus vident. Hinc in materia tam sublimi, pro grandi cothurno, usus sum socco facili & molli, hoc est, stylo simpliciore, ut sim-plicioribus Tyronum dico, studiis servirem. Cum vero vestra, Discipuli Optimi, in coepto studioru cur-riculo industria non mediocriter mihi hactenus satis-fecerit; Vobis haec offero, velut mei in vos affectus argumentum, vestraeq; solertiae praemium Pergite, ut coespistis, feliciter; & Laudatissimorum Parentum vestigiis insistentes, ad secretiora Eruditae Virtutis Adyta adspirate, meamq; in promovendis studiis o-peram vobis pollicemini. Scrib. Elbingae 22.Mart. Anno Christiano 1632. N M. Mylius Gymn. Patr. Rector. Elbingi Empus adest, Christus puri quo corporis artus Obtulit offenso grata holocau-sta Patri: Solvit & immundi perfecte cri-mina Mundi, In Cruce dum mortem, dum tulit omne probrum. Nunc age, si quid habes, si quid mea Venula polles, (Vt decet,) in laudes exere promta Dei. Ille suis cum nos ejectos sedibus Vltor Ad stygios posset pr[ae]cipitare lacus: Nos tamen, o pietas, o non effabilis ardor, O bonitas nullo sat celebranda die, Supplicio dignos, flammis, [et] sulphure dignos, AEterna dignos sub styge nocte premi: Morte sua, Mortis Dominus, (mirabile dictu) Liberat invis[ae] mortis ab imperio: Donat [et] [ae]terna prosuso sanguine vita, Spem vit[ae] in fuso sanguine quotquot habent. Ergo age, si quid habes, si quid mea Venula polles, (Nam decet,) in laudes exere promta Dei. Plurima divinis inscripta oracula Libris, Extant histori[ae], conspicuiq[ue] typi: MESSIAE tectis qui monstravere figuris Adventum, officium, verbera, flagra, necem. Vix tamen est Christi mortem patientis imago Clarior in sacris ulla notata libris: Quam T Quam velut ante oculos nobis qu[ae] ponit Abramum, Magnanimum factis magnanimumq[ue] fide. Prognatum propria qui, jussus Numine, dextra Ausus erat c[ae]sum velle sacrare Deo. Et facturus erat, sed celsi Rector Olympi Non tulit, ac ausis restitit ipse Viri. H[ae]c ut collaiis possimus discere signis, Ordiar, afflatume rege, CHRISTE, tuo Jam bene Tbariades rerum successibus auctus Incola Bersabes, pace quietus, erat: Non pecudes illi non magni jugera ruris, Non aurum deerat, non spaciosa domus : Et jam finitimi compostis otia, bellis Mollia tranquill[ae] commoda pacis amant. Ipse Palestin[ae] Rex isto foedere, [et] Abram Pacem componunt inter utramq[ue] domum. Non quicquam alterius contra jus appetat alter, Contentus proprii quilibet esto bonis: Quisq[ue] suum teneat, distinctaq[ue] singula sunto, Distinct[ae] pecudes, pascua, rura, lares: Tantum distinct[ae] non sint pietasq[ue] fidesq[ue], Esto communis cum pietate fides. H[ae]c rata sint cunctis, nulli violanda, diebus, H[ae]c rata sint coram, qui videt illa, Deo. Ergo satis felix, omniq[ue] a parte beatus Vivebat l[ae]tos l[ae]tior ipse dies. Hisce voluptatis multum superaddidit Isac, S[ae]pe senem ludens parvulus ante Patrem. Nam quad mista cibis, sunt condimenta palato; Divtiis fuit hoc Natus, Abrame, tuis: Quod requies fessis, gelid[ae] sitientibus und[ae]; Hoc senio fuerat Filius ille Patris. Ast Ast hominum solus qui justo examine fata Nunc premit, attollit rursus [et] illa, DEVS. Exploraturus rebus sit quanta secundis Ejus, in adversis s[ae]pe probata fides: Serve mei nunquam non servantissime Verbi, Ad mea nunc, dixit, jussa vocatus ades. Nulla mora elt: operis, [et] qu[ae] sunt chara, relictis, Ad Domini servus jussa vocatus adest. Quare coelesti Dominus prior ore locutus, Vocibus ad servum talibus usus erat. Est locus in Montis Mori[ae] radicibus, illuc Ipse profecturus, sacra parato mihi. Non ego, qui cornu petat, [et] qui spargat arenam Calce, bovis celsi pinguia terga volo: Filius at nostram tuus unicus imbuat aram, Hunc macta, Sacris sit sacer ille meis. Finierat Dominus, mandata capessere servus Non quicquam, tristi plena timore, timet. Quid non firma fides, mens imperterrita quid non Audet? an hac quicquam firmius esse putem? Firma fides homini non expugnabile vallum, AEneus afflicto murus [et] esse solet: Hanc frustra feriunt Euri, Boreaq[ue] procaces, Et Mundi, [et] Sathan[ae] despicit illa minas: H[ae]c quantum premitur, tantum consurgit in altum, Et recipit vires pondere pressa suas. Postera vix summos spargebat lumine montes. Eo[ae] gremio Tethyos orta dies; Jumenti imponit cerealia munera tergo, Delectamentum, subsidiumq[ue] vi[ae]: Eq[ue] suis binos, quos vult, jubet ire, ministris Ituro comites per juga longa sibi; Nec Nec non [et] lateri Patris se jungit Isacus, Audaces, jussus, fertq[ue] per arva pedes Iamq[ue] dies, alterq[ue] dies se condidit, atq[ue] Tertia lux roseis orta recurrit equis: Cum procul apparet sublimi vertice collis, Ebr[ae]o Mori[ae] nomine nomen habens. Constitit hic Senior, simul [et] subsistite, dixit, Hic famuli, hic vestr[ae] meta peracta vi[ae]: Hic volo tantisper vos in statione morari, Nec quoquam injussos inde movere pedes, Dum redeam jusso perfectis ordine votis, Qu[ae] mihi sunt isto perficienda loco. Inde, quibus DOMINO debent holocausta cremari, Isaco imponit ligna ferenda suo : Ipse ignem gladiumq[ue] gerit. Verum inter eundum Sic Puer ad Patrem forte locutus, ait: Mi Pater, en humeris egoporto ligna, sed ignem Tu geris, at DOMNO victima danda ubi est? Ille premens altum m[ae]sto sub corde dolorem, Dum reputat sortis turbida fata su[ae]: Dumq[ue] graves nunc huc, nunc illuc pectore curas Dividit, ac inter spem tremit atq[ue] metum: Vix potuit pleno singultibus ore locutus Dicere, curabit qui jubet illa, DEVS. Scilicet admonitu, Pater o fortissime, Nati Jam jam mactandi, cor tibi molle fuit. Cor patrium Nati vitam defendere fvadet. Hanc te Supremi fundere jussa jubent. Et jam planicies superato in culmine Montis Designata sacris, facta propinqua fuit. Protinus injuctos instauraturus honores, Erondibus, [et] sueta construit arterogum. Per- Perpetuis lauris [et] funerea Cupresso, Nec non [et] ramis Citrus odora tuis. Imponit trepidis manibus subnexa retractis Vincula, Spem, Natum, Deliciumq[ue] suum. Vtq[ue] Puer, qu[ae] sit Summi sententia Patris, Cui fieri debet victima sacra, sciat: Ter conatus erat Genitor narrare, repressa Ter nimium tristi lingua dolore fuit. At postquam tandem vix vi via facta loquela est, Talia suffuso fletibus ore dedit: Nate, mes vires, tremuliq[ue] columna Parentis, O [et] spes Matris curaq[ue] sola tu[ae]: Te fore, te rebar generis, carissime, nostri Auctorem, fess[ae] fidaq[ue] fulcra domus: Te patre sperabam quondam, o dulcissime, Reges, Qui populo DOMIN1 jura verenda darent: Dejectis caperent amplas qui moenibus urbes, Qvas premit heu foedo turba profana jugo: Ante tubam quorum, nunc frendens, degener hostis Turpia converso corpore terga daret: Qui mihi promissas ingressi milite terras, Hostiles agerent vincla sub arcta manus: Et quae lacte fluunt, qu[ae] stillant roscida mella, Imperio premerent regna beata suo: Vt debellato mea sic dominetur in orbe Nunc angusta quidem, multiplicata domus. Ergo senex, dixi, numerosa prole beatus Gaudia de sera posteritate feram: L[ae]tior his oculis neptes spectabo nepotum, Non potis ipse meum dinumerare genus. Talia, ceu fumum, tenues dilapsaper auras Fingebam, pondus non habitura suum. Nescia Nescia mens hominis, divini nescia fati Errat, [et] Augurio fallitur ipsa suo: Nam te delicias senii columenq[ue], tueri Par fuerat vitam qua, mea Vita, tuam; Hac te nunc jubeor (Magni sunt jussa Tonantis) H[ae]redem Genitor nunc jugulare manu: Et tua, qu[ae] propriis mage sunt mihi chara medullis, Post super ardentem membra cremare rogum. H[ae]ccine conabor manibus tam s[ae]ava paternis? Ah quanto melius non habuisse manus. H[ae]ccine conabor? quo pectore? quo, precor, ausu? In requiem vit[ae] blanditiasq[ue] me[ae]! Ast instant, instant urgentia jussa supremi Numinis, haud ulli transgredienda viro. O dolor, o quo jam, quo jam nitetnr alumno Nostra domus? qu[ae] te sospite fulta fuit. Siccine juste DEVS, sic nos in sceptra reponis? H[ae]c in te mea (pes? hic pietatis honos? Hunc fore pollicitus certo es, quo Patre viderem Invictos Reges magnanimosq[ue] Duces: Imperio Oceanum, qui nomine sidera tangent, Sub quibus Occasus, sub quibus Ortus erunt. Sic mea littoreas domus, an sic [ae]qvat arenas? Quaeq[ue] micant gemino sidera multa polo? Siccine firma manent? sic stant immota meorum Fata mihi? Reges sic sumus atq[ue] Duces? Qu[ae]nam diversum, qu[ae] te sententia vertit? Dissimilis cur nunc esse videre tut? Justus at es, justum neq[ue] te sententia vertit. Et fraus in Numen non caditulla tuum. Et mihi, firma manent, [et] sunt immota meorum Fata mihi, Reges nos sumus atq[ue] Duces: Et Et pritu h[ae]c moles telluris nescia jusso Stare loco, [et] coeli machina fracta ruet; Vnica quam nostri pereat vel litera pacti, Et sint promissi non rata cuncta tui. Sed tu care puer, quondam mea magna voluptas, Nunc dolor, [et] senii sors miseranda mei: Te quoniam sacras holocaujstum poscit in aras Ille, suo qui te poscere jure potest: Ne dubites ejus mortem pro laude pacisci, Quaq[ue] dedit, DOMINO reddere velle tuo. Quam cuperem pro te (sineret Deus) ista parari Sacra mihi, [et] nostrum poscere fata caput. Plura locuturo mediis vox faucibus h[ae]sit, Officium lingua jam renuente suum. Filius h[ae]c contra paucis pro tempore verbis, Corporis exuvias ponere promtus, ait: Ne miserande Pater, faciunt quem cara disertum Damna, nec in tristi clade tacere sinunt: Ne tantum s[ae]vo, Pater, indulgeto dolori, Ad cineres luctus nil facit ille meos. Non ego ferre Dei, mortem, pro taude recuso, Laude Dei potior non mihi vita mea est: Non ego perdidero vitam, si fudero vitam Illi, cui vit[ae] debeo cuncta me[ae]. Effoect[ae] sterili qui me formavit in alvo Matris, & hos artus, h[ae]c mihi membra, dedits; Ille mihi h[ae]c iterum, sed non mortalia, membra, Hanc animam rursum, cum volet, ille dabit. Dixerat: hic strigens vagina liberat ensem, Ense petiturus jam puerile caput. Cum subito Alatus supra caput astitit illi Nuncius, [et] summi nomine verba facit. Ne Ne pueri, ne tu viola non sontia ferro Membra, nec illius sangvine sparge rogum: Nunc video, quanti facias mandata Supremi, Illum non ficta quam pietate colas: Vt non dilect[ae] Sobolis te cura fatiget Vila, Deo tantum dum placuisse queas. Ergo promisit quodcunq[ue] tibiq[ue] tuisq[ue], Id fore, nunc jurat per sua sceptra, ratum. Hactenus: [et] tenues abiit ceu ventus in auras, Ipse DEVS claro lumine dicta probat. At vero Abramus jam secum in corde volutat, Quid mactet, DOMINO qu[ae]ve holocausta ferat. Fors videt implicitis inter dumeta bidentem Cornibus, insigni vellere conspicuum. Hunc capit, [et] captum cari pro sangvine Nati Immolat. Hic gladii dulcior usus erat. 1. Sic etiam horrend[ae] voluisti opponere morti Vnigenam Natum tu Pater alme tuum: Non quia sic debes, quia sic te fata gubernant, Qui regis, [et] solus fata movere potes: Sed quia te nostr[ae] tangit miseratio sortis, Qui nos dilecti more Parentis amas. 2. Non mortem Isacus DOMINI pro laude recusat; Pro nostra gaudes, CHRISTE, salute mori. 3. Grand[ae]vi jussu proles Abramia Patris Ligna, quibus tradat membra cremanda, tulit Quam super expansis moriaris languidus ulnis; Cogeris infestam tu quoq[ue] ferre Crucem. 4. Ille manus fuerat promtas post terga revinctus; Impediunt sanctas [et] tibi vincla manus. 5. Cornibus in duris Aries h[ae]rebat acanthis; CHRISTE tuum lacerant spinea serta caput. Suppo- 6. Suppositum Nati mactat pro c[ae]de bidentem Abrabam Thare de genitore satus; Non poterat Summi Christus perfecta Parentis Effigies, mortis jura subire, DEVS: Humanam sumsit fragili sub carne figuram, Posset ut hac saltem conditione mori. 7. Qua regione Isac virides mactandus ad aras Debebat fieri victima facra Deo; Hac quoq[ue] fama refert perversi crimina Mundi Sanguine MESSIAM persoliiisse suo. Quid loquor? h[ae]c elegos multum superantia nostros Vena debuerant uberiore cani. Felices anim[ae], quibus ista requirere dulce est, Adq[ue] suos usus cura referre subit. Non levis illarum sublimia pectora frangit Ambitio, [et] vano gloria sparsa fuco: Non aut luxuries, aut ventris sordida cura, Non Venus, aut nummi prodigiosus amor. Assueti parvo discunt vitiisq[ue] malisq[ue] Altius humanis exeruisse caput. Et quia se vit[ae] subjectos lusibus hujus, Nil sine divino muriere posse, sciunt: Immemores Mundi, sua supplice voce precantur Languida coelesti flamine corda regi Sic petitur coelum, coeli sic itur ad astra, Sic sumus effigies sic tua, Summe Deus. Nate Dei nostram dignate assumere carnem, Et detestandum mortis adire genus; Laus Tibi, Nate Dei, tibi laudis cantica solvat, Quicquid in hoc Phoebi conspicit orbe faces. Te ce Te celebrent homines, te, te volucresq[ue] fer[ae]q[ue], Te gelidi fontes, te cava saxa canant. Tu, nos immensa qui vis de mole malorum Ereptos coelo laetitiaq[ue] frui: Donec in hoc trahimus terreno carcere vitam; Et gerimus cert[ae] debita membra neci; Infertos tibi nos rege, nos tua membra guberna, Dum stadio emenso des bene posse mori.