Actus Memorandarum Solennitatum Abdicationis & RESIGN ATIONIS SERENlSSIMl ET POTENTISSIMI PRINCIPIS ET DOMINI, DOMINI JOANNIS CASIMIRI, Poloniae & Sveciae Regis &c.&c.&c. Celebratus Varsaviae in Comitiis Regni Generalibus DieXVI, Mensis Septemb. Anno Domini MD C L XVIII, Posquam Serenissimus & Potenissimus Princeps ac Dominus, Dn. JOANNES CASIMIRUS, DEI Gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masovinae, Smolenscae, Livoniae, Samogitiae, Severiae, Czernichoviaeq; &c. &c. &c. Nec non Svecorum, Gothorum, Vandalorunq, Haereditarius Rex, vicena Regni Poloniae onera regiminis senecta sua aetate deponere optatamq; tandem quietem animi praehendere matura deliberatione praehabita omnino sibi proposuisset, & ante jam Senatoribus &: Ordinibus Regni & Magni Ducatus Lithuaniae intimasset, eosdemq; ca ex causa ad Comitia Regni Generalia Varsaviam convocasset, die XVI. Mensis Septembris Anno Domini Milllesimo, Sexcentesimo, Sexagesimo Octavo, finito in templo S. Joannis Sacro Sacra Regia Majestas comitanre Illustrissimo Senatu & Ordine Equestri e Templo ad Palatium Senatorium Aulae procedens, & in Publico consessu omnium Senatorum ac Ordinum super Throno Regio assidens Diploma sequens pro Abdicatione Regni & Regiminis coram omnibus & singulis Regni Poloniae Senatoribus & Ordinibus legi fecit, quod hujus tenoris fuit. In Homine DOMINI Amem Ad perpetuam rei memoriam. Nos JOANNES CASIMIRUS, DEI Gratia Rex Poloniae, Magnus Dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae, Samogitiae, Livoniae, Smolensciae, Czernichoviaeque; Nec non Svecorum, Gothorum, Vandalorum que Haereditarius Rex. Otum tessatumque facimus, praesentibus & futuris temporibus. Quod cum praegravescente aetate nostra, delibarinos in dies sentiamus, defessiq, & fracti maximis pro Republ.Polona curis, & laboribus sustinendae amplius tanti Imperii moli impa- impares vires nostras fateamur ; Coepimus ultro et motu proprio consilium deponendae Coronae Regiae, quo refiduum declinantis vitae nostrae tranquille & privatum intra modum agentes, componendis ad meliorem, & nunquam interituram vitam, Conscientiae nostrae rationibus liberius vacemus. Eam ob caufam convocato Varsaviam frequentiori Senatu, die duodecima Junii Anno praesenti mentem nostram iisdem Dominis Senatoribus & Consiliariis nostris aperuimus. Quibus magnitudine & novitate rei, ac reverentia Legum Patriarum deterritis, remque integram ad universam Rempublicam referentibus, Comitia Generalia Regni nostri pro die vigesima septima Augusti, omnibus Ordinibus ind ximus, ac primo statim Comitiorum Exordio Abdicationis Regni Nostri Propositionem publicam fecimus. Experti sumus amorem & affectum Civium fidelium Subditorum Nostrorum, qui Serenissimorum Majorum Nostrorum merita , & in Rempublicam beneficia memoria colentes, Nostrarumq; per annos viginti varia fortuna tot Castris, tot Comitiis ingentium curarum, laborum & periculorum plurimum grati, omni contentione & ardentissimis precibus Nos in Throno attinere nitebantur. Sed Nobis immota ad haec constantia, femel destinato inhaerentibus, tandem eo descensum est ut Abdicationem seu Resignationem Sceptri Polonici realiter & solenni ritu faceremus, Prout quidem matura deliberatione praehabita ac consentientibus omnibus Ordinibus sani mente et corpore libere nec coacte Regno Poloniae & Magno Ducatu Lithuaniae Dominiisq ; annexis Nosmer ex nunc & in per-petuum abdicamus, Jura Majestatis et alia quaevis Regibus Polosi & Magnis Ducibus Lithuaniae ex antiquo competentia plene & integre in manus Senatus, & Nuntiorum Terrestrium totiusq; Reipubl. omni meliori modo, & forma restituimus ac reponimus. Omnes Status & Ordines & quemlibet Subditorum Nostrorum Juramento fidelitatis nobis praestito, vel quovis modo, exsolvimus, atque ab obligatione subjectionis Homagii, Vafallagii emittimus & absolvimus. Ducem in Prussia ab obligatione ratione Ducatus Prussiae ex pactis debita & Juris feudalis , ratione Bitoviae & Leoburgi, ac Ducem Curiandiae ab Homagio, seu quibusvis Obligationibus ex Nostra tantum Persona liberos pronuntiamus. Diploma Electionis Nostrae Anni 1648. authenticum & Originale restituimus, cassamus , & annihilamus. Nihil Nobis vel qvibuscunque Successoribus Nostris ad Regnum Poloniae & Magnum Ducatum Lithvaniae, Dominiaq; annexa , in toto vel in minima parte, Juris, Dominii, praetextus, coloris, relinquendo. Qua Abdicatione seu Resignatione Coronae Regiae jam pro tunc rite & legitime peracta, ac Diplomate praesenti corroborata Jus & potestas erit, atque est Reverendissimo in Christo Patri Domino, Archi-Episcopo Gnesnensi Legato Nato, & Regni Poloniae Primati. Primati Primoq; Principi vacationem Sceptri, & Interregnum declarandi, eaq omnia quae de Jure & consvetudine Archi-Episcopo Gnesnensi sub tempus Interregni competunt peragendi: Statibus autem & Ordinibus Regni ad Electionem Novi Regis juxta Leges & consvetudinem procedendi. Quam quidem liberrimam Electionem nulla ratione impedituros, neq; Candidatum quempiam promoturos imo remotius ab actu & loco Electionis, durante eddem Electione mansuros Nos promittimus. In hujus rei fidem & robur perpetuum praesens Diploma Nostrum Sigillo Majestatis Nostrae communiri jussimus. Datum Varsaviae in Comitiis Regni Generalibus die XVI. Mensis Septembris Anno M.DC. LXVIII. Regnorum Nostrorum Poloniae Vigesimo, Sveciae vero vigesimo primo Anno. Praesentibus Reverendis, Reverendis, Magnis. Venerabilibus & Generosis: Nicolao Prazmowski, ArchiEpiscopo Gnesnensi, Legato nato, Regni Pol. Primate, Primoq ;Principe. Andrea Trzebicki, Cracoviensi Duce Severiae. Casimiro Floriano, Duce Czartoryski Vladislaviensi et Pomeraniae. Stephano Wierzbowski, Posnaniensi. Joanne Gembicki, Plocensi. Thoma Lezynski, Luceoriensi & Bresten. Stanislao Sarnowski, Praemysl. Andrea Olszowski, Culm. & Pomesan. Vice Cancell. Regni. Thoma Vieyski, Kyoviensi. Alberto Korycinski, Camenecensi, Episcopis. Alexandro Lubomirski, Cracoviensi , Georgio Hlebowic Wilnensi, Andrea Carolo Gruadzinski, Poznaniensi, Joanne Tarlo, Sandomiriensi, Michaele Pac Castellano Wilnensi, supremo M.D. Lit.Exercituum Duce, Christophoro Zegocki, Junivladislaviensi, Andrea Potocki, Kyoviensi, Stanislao Jabłonowski, Russiae, Alexandro Stanislao Betzecki, Podoliae, Vladislao Rey, Lublinensi, Joanne Gninski, Culmensi, Joanne Bakowski, Pomeraniae, Palatinis. Scanislao Skarszewski, Woynicensi, Stanislao Orda Sam ogitiae , Joanne Francisco Lubowicki, Vołyniae, Felice Paris, Lublinensi, Alberto Mokronowski, Ravensi, Damiano Kretkowski, Culmensi , Nicolao Głogowski, Radomiensi, Szoldrski, Biechowiensi, Castellanis. Joanne Sobieski, supremo Regni Marschalco & Generali Exercituum Duce, Christophoro Pac, supremo Cancellario, Michaele Duce Radzivił, Vice - Cancellario Magni Ducatus Lithuaniae, Andrea Morsztyn, supremo Regni, Crispino Kierszenstein, supremo Magni D. Lit. Thesaurariis, Joanne Clemente a Ruszcza Branicki, Curiae Regni Marschalco, Joanne Małachowski, spirituali, Joanne Krasinski, seculari Regni, Cypriano Paulo Brzostowski, M. D. Lit. Referendariis, Valeriano Stanislao Judicki, Archi-Diacono Viinensi, Praepos. Trocensi. Andrea Kotowicz, Capitaneo Grodzien, Magni Ducatus Lithuaniae Notariis, Joanne Szomowski, Curiae Regni Thesaurario. Theodoro Donhoff, Succamerario Regni. Christophoro Potocki, Magni Ducatus Lithuaniae Pocillatore. Venceslao Leszczynski, Regni, Martiano Oginski, Magni Duc. Lit. Incisoribus. Joanne Wielopolski, Dapifero. Joanne Opalinski, Pincerna. Feliciano Potocki, Regni, Hilario Połubinski, M. Duc. Lit. Campestribus Notariis, Stanislao Szmeling, Stabuli Regni Praefecto. Nicolao Sieniawski, Vexillifero Regni. Francisco Bielinski, Gladifero Regni, Stanislao Lipski, spirituali, Leone Pstrokoński, Cancellariarum Regni Regentibus. Joanne Toński, Instigatore Regni. Bonaventura Madalinski, supremo Thesauri Regni Secretario. Samuele Prazmowski, Vexillifero Curiae Regni. Johanne Zełecki, Regni, Andrea Thysenhaus, M. D. Lit, Venatoribus. Stephano Sarnowski, Succamerario Lanciciensi, Nuntiorum Terrestrium Marschalco. Joanne Carolo, Duce Czartoryiski, Succamerario Cracoviensi. Stanislao Lubomirski, Capitaneo Szepusiensi. Theophilo Dunin Roiecki, Marschalco Liden. Carolo Tarło Stęzycensi Capitaneo. Martino Dębicki, Vexillifero Sandomiriensi, Stanislao Zaremba, Judice Terrestri Sandomiriensi. Nicolao Pękosławski, Nicolao Smogulecki, Lipinensi Capitaneo. Venceslao Zaleski, Lenciciensi Vexillifero. Andrea Puzyna, Upitensi, Casimiro Zapolski, Siradiensi Succamerariis. Nicolao Miecielski, Capitaneo Colensi. Chrysostomo Gtzycki, Judice Terrestri Vielunensi. Martino Siemianowski, Sczercoviensi, Joanne Abrahamo Sczavinski, Lanciciensi, Stanislao Bykowski, Przedecensi Capitaneis. Stanislao Ustrzycki, Judice Terrestri Sanocensi. Stephano ZłoczewsKi, Vexillisero Haliciensi, Georgio Wielohorski. Succamerario. Stephano Zaorowski, Capitaneo Włodymiriensi. Joanne Chrapowicki, Smolensciensi, Joanne Drohojowski, Lublinensi, Succamerariis. Petro Rudomina, Capitaneo Starodubensi. Samuele Kmicic, Vexillisero Orszanensi. Martino Oborski, Livenst Capitaneo. Samuele Rudzinski, Vexillisero Czemensi. Christophoro Pisanka, Vice-Capitaneo Visnensi. Francisco Wessel, Capitaneo Makoviensi. Stanislao Sarbiewski, Gladifero Ciechanoviensi. Alberto Prazmowski, Capitaneo Lomzensi. Joanne Cieciszewski, Livensi, Alexandro Załuski, Ravensi, Christophoro Korycki, Culmensi Succamerariis. Jacobo Szmaradzki, Judice Terrestri Michałoviensi. Stephano Piaseczynski, Sub-Dapifero Bracłaviensi, ad moderna Comitia Nuntiis Terrestribus. Francisco Prazmowski, Gneznensi Cracoviensi Praeposito. Lezynski, Camerae Nostrae Notario. Constantino Lipski, Decano Gnesnensi. Stanislao Zurowski, Decretorum Curiae Regni Notario. Hieronymo Olszowski, Wielunensi, Joanne Kos, Ostroięcensi, Wolff, Felinensi, Sarbiewski, Korytnicensi Capitaneis, & Camerariis nostris, Hieronymo Dunin, Joanne Witwicki, Gnesnensi, Francisco Mokronowski Vladislaviensi, Ignatio Zakrzewski, Sigismundo Otrębusz, Poznaniensi, Stanislao Strasz, Vladislaviensi, Joanne Wołowski, Warmiensi & Culmensi Canonicis. Stanislao Baczynski, hujus Diplomatis Notario, Joachimo Pastorio, Historiographo, Secretariis. Christophoro Orłowski, Joanne Mniszek, Nicolao Wołowski, Dapiferis nostris, &: uliis plurimis Nobilibus & Venerabilibus Regni & Magn. D. Lithuaniae. Praesentibus. Joannes Casimirus Rex. L.S. Vice-Cancellariatu Illustrilsimi & Reverendissimi in Christo Patris Dn. Andreae Olszowski, Epi. Culmensis & Pomesaniae Vice-Canceilarii Regni. Exadverso Ordines & Senatores Regni tam spiritualis quam secularis Status, prout etiam Regni & M.D. Lithuaniae Nuntii Terrestres in Comitiis Regni congregati, & eodem Consessu publico Sacrae Regiae Majestatis cunctorumq; Senatorum & Ordinum Regni & Magni Ducatus Lithuaniae reciproce se versus Sac. Reg. Majestatem mediante sequenti Diplomate Reversali declararunt, quod talis tenoris est : Nos Ordines Regni Senatores, aeque spiritualis atque secularis Status Officiales Regni, & M. D. Lithuaniae & Nuntii Terrestres utriusque gentis comitialiter congregati notum facimus. Hortantibus Exemplis Antecessorum nostrorum, qui nihil pulchrius, nihil justiori ratione posteritatis memoriae mandandum pudrunt observantia Principum eorumq; cultum, per cantam feriem temporum integerrime conservarum, velut compendium omnium gloriarum Nobis tradiderunt, ed cuncta studia nostra conferebamus, ut retinere augereq; valeamus Imperantium in Rempublicam propensionem, & confidentiam Ad quam sertam tectamq; retinendam non modo honesta aemulatio cum Virtutibus Majorum, non tantum debita gratitudo, & innumerabilium benesiciorum ad rependendum obligatio Regnatrici Prosapiae Stirpis Jagellonicae prope trecentos annos optatissimis auspiciis regimini Patriae nostrae praesidentis Nos accendebat: Sed inprimis Sac. Reg. Majestatis JOANNIS CASIMIRI, Domini Nostri CIementissimi spatio viginti Annorum pari fama & fortuna cum maximis Praedecessoribus suis, ex unanimi consensu, per iibera suffragia Incolarum Regni, & Magni Ducatus Lithuaniae annexarumg, Provinciarum Sceptra Reipubl. tenentis insignes animi dotes, aeque in admirationem, ac venerationem trahebant. Qui in egregia facinora promptus, Solis ardorem & humidae brumae nives, pruinasq , vigilias Castrorum, insimul sitim & famem, obvio coelo contentus, ac saepe pro cubili humi acquiescens, insomnes noctes agens, & quoties necessitas vel occasio ferebat salutem pro periculis Subditorum objiciens, qui belli pacisq; artibus, & praecipue clementia clarus, legitimo Jure obtinuit ut nunquam animum slexerimus etiam per fata multo magis per consensum dissociari cum Sacra Regia Majestate, imo optaverimus semper posse cum Republ. perennare. Quapropter divulgata notitia per Provincias ab Illustrissimo Principe, Reverendissimo Domino, Dn. Nicolao in Prazmow Prazmowski, Archi-Episcopo Gnesnensi, Primate Regni, de hocce tristi ,& insperato orbandae Patriae proposito, & abscessu Sac. Reg. Majestatis omnes adhibuimus curas, retinendi Sacram Reg. Majestatem in eo Regalis Majestatis Throno, cui & dispositio supremi Numinis destinavit, & unanimis consensus liberae gentis Polonae, & Magni Ducatus Lithuauiae, annexarumq; Provinciarum addixit. Interposuimus gravem Illustrissimi Senatus authoritatem, addidimus supplices preces Status equesttis utriusque gentis, obtestationes totius Reipublicae, juncta vota Principum Orbis Christiani. Insuper opposuimus vetantes Leges, vincula Juramenti: verum cum praedicta omnia in cassum cesserint nec valuerint superare im motam mentem Sac.Reg. Majestatis, praeponderante cura aeternitatis & fessae valetudinis ratione: tandem adacti sumus cedere ponderi fatorum, nec ultra obniti ausi superfluo conatu intentioni Sac. Reg. Majestatis, certa spe freti, & experientia per tantum tractum temperatissimi Regiminis edocti, nihil impressius cordi Sacrae Reg. Majestatis praeter id quod pietatis summum primumq; munus est, Rempublicam ut Domum Avitam & Paternam diligere. Non minus sirmati Diplomate Sac. Reg. Majestatis, quo se obstringir, Coelo & Orbe terrarum teste, nullo privato interesse ductum, sed solo ipso lassae valetudinis aeterniratisq; respectu, puro & sincero animo, abdicare Regno. Ec quoniam Sac. Reg, Majestas restituit Diploma, quod in pignus constantis Nostrae & perpetuae fidei destinaveramus, aliudq; specialiter confectum superaddit, quo a Juramento subjectionis, obsequii, & omnibus Obligationibus dimittit, & liberos facit. Nos quoque vicissim, ut aequitati consentaneum est, hoc reciproco Diplomate a Juramento tam per Plenipotentes super Pacta conventa praestito, quam per Sacram Regiam Majestatem antecedenter in Ecclesia Gollegiata Varsaviensi , subsequenter in Basitica Cathedrali Cracoviensi, tempore felicis coronationis suae, personaliter consirmato resolvimus, & illud totaliter in omnibus punctis & articulis rescindimus, salvis per omnia Iuribus, & Privilegiis nostris id vel maxime praecavendo, ne actus modernus quidquam praejudicare valeat liberae Electioni Legibus & Libertatibus nostris, nec unquam inter exempla, & consuetudines trahatur, aut computetur. Quorum praemissorum perpetuum robur subscriptione manuali firmamus. Datum Varsaviae Die XVI. Mensis Septembris Anno DOMINI M. DC, LXVIII. Nicolaus Prazmowski, Archi-Episcopus Gnesnensis. Andreas Trzebicki, Episcopus Cracoviensis, Casimirus Dux Czartoryiski, Episcopus Vladislaviensis. Stephanus Wierzbowski, Episopus Posnaniensis. Joannes Gembicki, Episcopus Plocensis. Thomas Lezynski, Episcopus Luceoriensis. Stanislaus Sarnowski, Episcopus Praemisliensis. Andreas 0lszowski, Episcopus Culmensis, & Pomesaniae, Pro - Cancellarius Regni. Thomas Vieyski, Episcopus Kyovientis. Alexander Lubomirski, Palatinus Cracoviensis. Andreas Grudzinski, Palatinus Posnaniensis. Georgius Hlebowicz, Palatinus Vilnensis. Joannes Tarło, Pal. Sand. Michael Constantinus Pac, Castell. Vilnensis, sup. M. Duc, Lit. Exerc. Dux. Nicolaus Stephanus Pac, Palatinus Trocensis. Andreas Potocki, Pal. Kyoviensis. Chtistophorus Zegocki, Palatinus Juniwladislaviens, Stanislaus Jabłonowski, Palat. Russ. Alexander Stanislaus Bełzecki, Palat. Podoliae, Vladislaus Rey, Palat. Lublinensis. Joannes Gninski, Pal. Culmensis. Ignarius Bakowski, Palatinus Pomeraniae. Stanislaus Skarszewski, Castell. Woynicensis. Stanislaus Vincendus Orda, Castell. Duc. Samogitiae. Joannes Franciscus Lubowicki, Caftell. Volhiniae. Felix Sigismundus Paris Castell. Lub.lin. Cap.Czern. Joannes Korsak, Cast. Połoc. Albertus Mokronowski, Castellan. Ravensis. Damianus a Kretkow Kretkowski, Castell. Culmensis. Nicolaus de Głogowiec Głogowski, Castell. Radbmensis. Joannes Sobieski, supremus Regni Marschalcus, Exercituum Dux. Christophorus Pac, supremus Magni Duc. Lit. Cancellarius. Michael Casimirus Dux Radziwił, Procancell. M.D.Lit. Joannes Andreas Morsztin, supremus Regni Thesaurarius. Hieronymus Kryspin, supremus M.D. Lit. Thesaurarius. Joannes Clemens Branicki, Marschalcus Curiae Regni. Srephanus a Sarnow Sarnowski, Succam erarius Gener. Palat. Lanciciensis Marschalcus Equestris Ordinis. Venceslaus Leszczynski, Incisor Regni. Joannes Zelecki, Venator Regni. Stanislaus a Krzycko Krzycki, Succamerarius Generalis Palatinatus Calissensis. Adamus Czarnkowski, Capitaneus Ośiecensis. Albertus de Mielzyno Mielzynski, Nuntii Terrestres Palatinatus Posnaniensis. Joannes Wielopolski, Dapifer Regni Generalis Cracoviensis, Bochnensis Neosorensis Capitaneus. Joannes Carolus Dux Czartoryiski, Suecamerarius Generalis Cracoviensis,Krzemenecensis Capitaneus. Stanislaus Lubomirski, Capitaneus Scepusiensis. Martianus de Zelanka Zelenski, Burgrabius Cracoviensis, Vladislaus Morsztyn, Nuntii Terrestres Palat. Cracoviensis. Samuel de Brzezie Rusocki, Nuntius Terrestis Ducatus Zatoriensis. Nicolaus Rosochacki, Notarius & Nuntius Terrestris Palat. Vilnensis, Alexander Hilarius Połubinski, Notarius Campestris Generalis M.D.Lit. Bobrusiensis, Zahalcensis, Ziterensis Capitaneus, Colonellus S.R Mtis. Nuntius Terrestris Districtus Osmianensis. Nicalaus Przezdziecki, Vexilliser & Nuntius Terr. District Osmian. Alexander Mozievicz, Notarius Castrensis & NuntiusTerrestris. Joannes Kurcz, Vexillifer & Nuntius Lidzcensis. Theophilus Dunin Raiecki, Marschalcus Lidzien. Nuntius Terrestris Districtus Wilkomiriensis. Casimirus Gorski, Marschalcus, Joannes Oginski, Succamerarius Districtus Braclaviensis & Nuntii Terrestres. Joannes Opalinski, Pincerna Regni. Carolus Tarło, Capitaneus Ztęzycensis. Martinus a Dębica Dębicki Vexilliser, Stanislaus Zaremba, Judex Terrestris Palatinatus Sandomiriensis, Hieronymus Michael a Komorniki Komornicki, Nicolaus in Pękosłow, Nuntii Terrestres Palatinatus Sandomiriensis. Nicolaus Smogułecki, Capitaneus Lipinensis, Colonellus S.R.Majestatis. Stanislaus Tuczynski. Dapifer Junivladislaviensis. Venceslaus de Otok Zaleski, Vexillifer Lanciciensis, Petrus in Zychlin Zychlinski, Joannes Gorzenski, Casimirus a Debiany Debinski, Nuntii Terrestres Palatinatus Calissiensis. Martianus Oginski de Kozielsk, Incisor M.D.Lith. Joannes Okolski, Notarius Castrensis, Nuntii Terrestres Palatinatus Trocensis. Albertus Ciechauowiecki, Metator-Castrorum M.D.Lith. Orfanensis Capitaneus. Andreas Kotowicz, Notarius M.D.Lit. Nuntius Terrestris District.Grodnensis. Joannes Kierdey, Vexillifer Grodnensis, Philipovien-sis, Prevalscensis Capitaneus, Joannes Szukszta , Sub - Judex, Nunni Terrestres Cownenses. Andreas de Kozielsk Puzyna, Succamerarius & Nuntius Terrestris Districtus Upitensis. Casirnirus Zapolski, Succamerarius Generalis Palatinatus Syradiensis. Nicolaus Micielski, Capitaneus Colens. Alexander Gomoinski, Franciscus de Siemienice Siemienski, Nuntii Terrestres Palatinatus Syradiensis. Chrysostomus Gizycki, Judex Terrestris Wielunensis , Martinus Siemianowski, Capitaneus Szczercoviensis, Nuntii Terrestres Terrae Wielunensis. Joannes Ajbrachtus in Sczawin Sczawinski, Lanciciens. Gambinens. Stanislaus in Byki Bykowski, Przedecensis, Klodaviensis, Capitanei, Ludovicus de Chrzestow Wierzbowski, Palatinides Brestensis, Cujavienisis, Nuntii Terrestres Palatinatus Lanciciensis. Antonius Constantinus Mleczko, Judex Terrestris, Andreas Gielgud, Sub-Dapifer, Nuntii Terrestres Ducatus Samogitiae. Rogatianus in Buzenin Pstrokonski, Succamerarius Generalis Palatinatus Brestensis, Cujaviensis, Canceliariae majoris Regni Regens Nuntius Terrestris. Joannes Trzebuchowski, Nuntius Junivladislaviensis. AI. Krosnowski, Vexillifer Varsaviensis, Nuntius Terrestris Palatinatus Russiae Terrae Leopoliensis. Georgius Vandalinus Mniszek, de magna Koncyce Capitaneus, Matthias Stanislaus de Unihow Ustrzycki, Judex Terrestris Sanocensis, & Nuntii ejusdem Terrae Palatinatus Russiae. Chriftophorus de Potok Potocki, Pocillator M. D. Lith. Chelm. Capitaneus, Joannes Carolus Romanowski, Vexilliser & Nuntii Terrae Chelmensis Palatinatus Russiae. Nicolaus de Granow Szeniawski, Vexillifer Generalis Regni Radomscens &c. Capitaneus. Stephanus in Chocimierz Złoczowski, Vexillifer Halicensis. Albertus Golynski, Pincerna Czermchoviensis, Paulus in Czartkow Potocki, Palatinid. Bracł. Nuntii Terrestres Terrae Haliciens.Palatinatus Russiae. Georgins Wielohorski, Suceameraritis Wlodimiriens. Rothmagister S.R.M. Stephanus Zaborowski, Capitaneus Włodymiriens. SamueI Izaykowski, Judex Terre-stris Luceoriensis, Petrus Andreas Kosakowski Pincerna, Stephanus de Iwanice Iwanicki, Nuntii Terrestres Palatinatus Vołyniae. Joannes Antonius Mysliszewski, Vexillifer Gzeraiechoviensis, Nuntius Terrestris Palatinatus Podoliae. Joannes Antonius Chrapowicki, Succamaerarius Smolenscensis, Capitaneus Piluitens Valerianus Zaleski, Capitaneus Drohobusens. Nuntii Terrestres Palatinatus Smolenscensis. Christophorus a Drohojow Drohojowski, Dapifer & Nuntius Terrestris Palatinatus Lublinensis. Petrus Rudomina Dusiatcki, Capitaneus Starodubovensis, Casimirus Minthoutius Czys, Nuntii Terrestres Districtus Starodubon. Constantinus Pac, Vexilliser M.D.Lit. Justinianus Niemirowicz Sczyt, Vice-Palatinus, Nuntii Terrestres Palatinatus Plocensis. Felicianus Potocki, Sub-Dapiser Regni, Josephus Branicki, Vespasianus Sieniecki de Boncza, SamueI de Tuczapy Lascz, Nuntii Terrestres Palatinatus Bełzensis, Joannes Kiersnowski, Iudex Terr. Ioannes de Charleno Charlinski, Venator & Vice-Palatinus Novogroden. Nuntii Terrestr. Palatinatus ejusdem, Alexander Połubinski, Sub- Iudex Terrestris Smolenscens. Nuntius Terrestris Districtus Słonimen. Hyacinthus Oginski, Marschalcus Wołkoviscen. Theophilus Olęndski, Nuntii Terrestres ejusdem Districtus Wołkovisc. Nicolaus de Niedzborz Narzymski, Vexillifer, Paulus a Szydłowski Szydłowski Pincerna, Paulus in Mostow Mostowski, Notarius Terrestris Płocensis, & Nuntii Terrestres Palatinatus ejus dem. Andreas Chrapowicki, Dapifer Orsanens Nunt. Terrestris Pa!. Vitebs. Samuel Kmicic, Vexillifer, Hieronymus Komar, Judex Terr. Orsanensis & Nuntii Terrestres Districtus Orsanens. Martinus ab Obory Oborsky, Capitaneus Liwen. Samuel a Rudno Rudzinski, Vexillifer Czernens. Nuntii Terrestres Terrae,Czern. Pal. Masoviae. Christophorus Pysanka,, Vice-Cap. & Nuntius Terrae Visnens. Samuel Georgius Prazmowski, Vexillifer Curiae Regni, Wyszogroden. Krzepicen. Varcen. &c. Capit. Nuntius Terrestris Terrae Wiszogroden. Franciscus Wessel, Capit. Macoviens. Nuntius Terrae Zakrocim. Stanislaus Sarbiewski, Gladifer Ciechan. Joannes de Labiszyn Kuklinski, Sub-Dapifer Mielnicens. Nuntii Terrae Ziechan. Albertus Prazmowski, Capitaneus & Nuntius Terrae Lomzen. Albertus Wessel, Capit. Nicolaus Casimirus Podoski, Vexillifer Rosan. Joannes a Gozdziecz Cieciszewski, Succamer. & Nuntius Terrae Liven. Valentinus Godlewski, Sub-Judex & Nuntius Terrae Nuren. Samueti Krasnodębski, Nuntius Terrae Drohicen. Palat. Podlachiae. Casimirus Cieciszewski, Capit.& Nuntius TerrestrisTerrae Mielnic;. Alexander Zaluski Succam. & Nuntius Terrestris Palat. Raven. Eustachius Tyszkiewicz, Nuntius Terrestr. Palat. Bresten. Lith. Joannes Carolus de Dolsk Dolski, Marschał. Pinsc, Casimirus Puchalski, Not. Decret. Curiae M.D.L. Nuntii Terrestres Distr. Pinsc. Christophorus de; Korytnica Korycki,, Succam. Culm. Andreas Lazinski, Vexili, Joannes Tręnic, Vice-Pal.CuImens Vladislaus Los, Dapifer Plocen. Alexander de Baiarze Bajerski, Andreas Konarski, Palatinides Mariaeburgens. Nuntii Terrestres Palatinat. Culmens. Franciscus Bielinski, Gladifer Regni, Adminiftrator Oeconomiae Mariaeb. Capit. Młavens. Martinus Borowski, Vice-Praef. Stabuli Regni, Graud. Rogozin. Capit. Jacobus Szwaradzki, Judex Terrestris Michałow. Vice-Pal. Mariae-burgens. Casimirus Zawadzki, Nuntii Terrestres Palat. Mariaeburg. Stephanus Constantinus Piaseczynski, Sub-Dapifer Bracłav. Olnicens. Capitan. Thomas de Ratoszyn Ratoski, Nuntii Terrestres Palatin. Bracłaviens. Vladislaus Donhoff, Succam. Pomeran, Capit. Kosciennens. Georgius Konopacki, Capit.Wielicens. Franciscus Casimirus Wyssocki, Pincerna Szochacoviens. Joannes Stanislaus Szymanowski, Thesaurar. Terrae Szochacov. Jacobus Przewoski, Stanislaus Casimirus Niewiescinski, Franciscus Lewalt Powalski, Camerarius granitialis Podoliae, Nuntii Terrestres Palatin. Pomeran. Martinus Casimirus Wofedkiewicz, Burgr. & Vice-Capit, Minscen. Theodorus Lukomski, Sec.S.R.M. Nuntii Terrestres Palat. Minscen. Casimirus Carolus in Chalecz. Chalecki, Capitan. & Advocatus Mozerens. Joennes Jelinski, Notar. Terrestris, Nunt. District. Mozyren. Cyprianus Paulus Brzostowski, Referend. & Notar. M.D.Lit. Hieronymus Vladislaus Sołtan, Succamerarius Starodub.Nuntii Terrestr. Districtus Rzeczycen. Andreas Tyzenhaus, Venator Magni Ducatus Lithuaniae. Samuel Weslawski, S. R. Majestatis Cubicul. & Secret. Nuntii Terrestr. Terrarum Livoniae. Joannes Piaseczynski, Novogrod. Capit. Georgius Godlevski, Nuntii Terrestres Palat. Bzerniech, Martinus Lochman, S. R.M. Secr. Consul Cracoviens. Joannes Romanowicz, S.R.M, Secr. consul Cracov. Albertus Sułkowski, S.R.M. Secr. Syndicus, Nuntii Metropolitanae Civit. Cracoviens. Joannes Ohurczewicz, Cons. Viln. Simon Kurowicz, Secr. S.R.M. Notarius Civit. Vilnens. Joannes Sebastianowicz, Nuntii Civitatis Vilnens. Benedictus Adamus Tomicki, J. U. & Med. Doct. Consul. Thomas Chrzaszczewicz, Philosophiae Doctor, Syndicus & Secr. Civit, Nuntii Leopoliens. Jacobus Persing, Scabinus Civit. S.R.M, Leopol. itidem Nuntius. Stephanus de Sarnowa Sarnowski, Succamerarius Palatinatus Lenciciensis Marschalcus, Ordinis Equestis M.p. Chrysostomus Olszowski, Canonic, Varsav. S.R.M. Secretarius. Diplomatibus his in publico Consessu Sacrae Regiae Majestatis cunctorumq; Senatorum & Ordinum Regni Poloniae & Magni Ducatus Lithuaniae lectis, Sacra Regia Majestas super Throno Regio assidens Orationem Abdicatoriam orsa; & sicut hoc argumenti nunquam in Orbe Polono auditi, & sic pleni moeroris fuit, prae dolore & lacrymis animum paternum haud satis explicare valens brevius dixit ; & Orationem aliam pro Abdicatione Mente divina & Affectu paterno conceptam in aeternam memoriam Pietatis, Clementiae & Amoris sui erga DEUM & Subditos suos conscriptam Illustrissimo ac Reverendissimo in Christo Patri Dno Andreae Olszowski, Episcopo Culmensi & Pomesaniae Vice-Cancellario Regni in toto Consessu Illustrissimorum Dominorum Senatorum & Ordinum Regni ac Magni Ducatus Lithuaniae legendam tradidit, qui eandem mixtis singultibus & sletibus tandem quoque legit. Sermo autem proprio Serenissimae Regiae Majestatis ore dictus horum verborum suit: Ultimum horae jam elabentis urget momentum ut Paterni amoris debitum post ducentos octuaginta annos pro pupilla Domo mea tandem Reipublicae huic exsolvam, cdronamq, qua inhil in humanis habetur pretiosius, aetate jam provecta gravior, Comitiis & expeditionibus attritus, adversisq; fortunae calamitatibus per viginti annos fr.ctus Rex & Pater vester, vestrasin manus deponam. Superstes igitur funeris Regiae Majest. Meae, mortuus autem Seculo huic pro pulchro hoc folio Sepulchrum, & pro Regali Globo, Glebam terrae eligo, eamq; in dulcissimae matris ac communis Patriae nostrae sinu, intra Cineres Antecessorum meorum, mihi reservo; ut quemadmodum me primum in castris & praeliis, ac ultimum ex clade & in fuga pro defensione vestrum vidistis ; ita primum me, ob amorem & incolumitatem vestram humana omnia postponentem Majestatem ; Regiam arbitrio vestro reddentem in annalibus vestris numeretis. Amor vester & libera eligentium Vota ad hunc Majestatis Thronum me evexerunt: Amor vicissim meus erga Vos ultimum me utriusque Profapiae haeredem ex eo libere dimittit. Monarchae, Antecessores Regno se abdicaturi Diadema Regium filiis vel Fratribus vel Consangvineis cedere soliti; Ego vero dilectissimae Matri & Reipublicae, cujus Pater & Filius sum, illud reddo. Amore Patriae ex Duce gregarius, ex Imperante Parens, ex Rege Conge Concivis fio, ut aetate validiori & Reipublicae magis proficuo locum cedam; quo eligendo ut DEUS Optimus Maximus Vobis benedicere velit in solitudine mea semper Majestatem ejus sanctissimam implorabo. Gratias igitur Vobis jam jam pro omni amore, Officio, pietate, consiliis, tutela, & reditibus ago. Si vero ex rationibus Status & Fatorum placere cuipiam non licuit, condonet quaeso, & Ego omnibus omnia reciproce condono. Sic tandem ultimum Vale omnibus dico, atque pectori meo Vos imprimo, quo dulcissima Vestrum memoria quo ad vixero manebit. Benedictionem insuper paternam omnibus & singulis impertior; & si locorum distantia corpus a communi Matre divulserit, animum certe nunquam ab eadem divellet, in cujus sinum corpus hoc in cineres olim resolutum depont desidero. Et cum labilis memoria ac luctus in lacrumas essufsus plura effari non sinat, uberiora amoris & candoris mei argumenta ex charta praesenti, quam ad legendum trado, intelligetis. Oratio igitur in Scriptis a Sac. Reg. Majestate pro Abdicatione sua supra memorato Illustrissimo & Reverendissimo in Christo Patri Domino Andreae Olszowski, Episcopo Culmensi & Pomesaniae Regniq; Poloniae Vice-Cancellario publice coram Illustrissimis Senatoribus & Ordinibus Regni Poloniae & Magni D. Lith. legenda tradita, sequenti Verborum serie fuit: Jampridem hoc meum, ob bonum publicum valetudinisq; ac conscientiae meae rationes, constans propositum est, coronam hanc Capiti meo impositam, & a tot seculis per Antecessores meos possessam, solenni Abdicatione hac, in manus & liberam dispositionem Vestram restituere. A prima declaratione mea , quam Anno 1661. in ipsis Comitiis Regni Generalibus amor dictaverat, semper penes me stetit sententia, mei esse muneris Reipublicae vel invite consulere, ut infortunia, quibus inopinatum Interregnum ex ipsis fundamentis eam movere & conturbare posset, me superstite averterentur. Simile ergo tempus , quale praesens est, exspectavi, quando Respublica a consoederatione militari, motu intestino, & bello Moscovieico quieta reddita, commode ac citra omnem distractionem sibi consulere liberaeq; Electioni vacare posset. Ducit me vero ad hanc Abdicationem primo cura Salutis aeternae, quam sicuti quilibet contemptu terrenorum sibi in thesaurum quaerere tenetur, ita difficilius Mihi super throno consistenti parare, licitum nisi depositione Regiminis me submittens & sublimis fortunae strepitu subducens reliquum vitae meae mihi & animae meae impendam. At non minus ad hoc etiam me impellit amor versus Patriam & Vosmet ipsos, quem tam gravi & in consueto modo contestari aveo, quo summos amores omnes excedat. Sentio & me aetate & valetudine declivi, laboribusq; castrensibus & consultationibus srequentis, simis fractum esse, quod vires meae, curis regnandi haud sussiciant, eousque ut & bonum publicum inde non parum detrimenti capere posset. Malo itaque memetipsum exinanire, ut ad publica commoda Vestra annis & viribus validiori aditum succedendi praebeam, dum mihi coadjutorem eligere & adoptare noluistis. Video adhaec quod felicitas & intentio mea sinistris interpretationibus suspicionibusq; coactae cujusdam Electionis oneratae nullo alio modo justisicari possint, nec Respublica opinione hac turbata aliter tranquilla sieri praeter documentum hoc amaris mei; dum quivis conspicit liberam Reipublicae manere Electionem, frustraq; hactenus timentes quasi coronam capiti peregrino imponere vellem, metu me solvere, eamq; ipsam jamjam deponere. Plus igitur apud me in hcc operatur ratio publicae quietis & amoris erga Vos, quam otii & commodi mei, quae quam moderate fero abundanter Actus hodiernus docet, quo omne quod mortalibus charissimum prae amore Reipubblicae posthabeo. Protestor coram DEO quod per hanc Abdicationem nullum prae judicium libertatibus vestris nec facio nec incendo, quinimo persuasum mihi omnino habeo , quod per patens hoc Interregnum viam augendarum earundem sim paraturus. Quod ergo felix faustumq; sit Reipublicae, mihiq; coram DEO meritorium & apud omnes populos gloriosum, jam jam matura praemissa deliberatione, sanus mente & corpore libere nec coactus Coronam & Sceptrum, Dominationem , Regimen ac Regnum, ita proutmihi in Electione delatum & in coronatione consirmatum est, cum omnibus & singulis Regalibus atque Juribus, Regibus, Poloniae & Magni Ducatus Lith.ab antiquo competentibus, nihil mihi, nec cuipiam alii, ex his reservans, in manus Senatus, Ordinis Equestris , cunctorumq; Statuum utriusque Gentis abdico, reddo, restituo,, omniq; meliori modo & forma resigno, omnesq; Ordines & quemvis in specie juramento fidelitatis, vel quovis alio mihi praestitio solvo, & ab omni subjectione, Obligatione, Subditomagio, Vasallagio emitto & absolvo. Similiter & Serenissimos Principes Brandeburgensem ac Curlandensem ab Homagio & reliquis Obligationibus pro meo interesse tantum, liberos pronuntio. Et haec non solum viva hac mea voce , fed Diplomate solenni in manus Reipublicae dato, confirmo & ratifico; nec non Diploma Electionis mea de Anno Millesimo, Sexcentesimo, quadragesimo Octavo authenticum & Originale reddo, restituo, casso & annihilo. Illustrissimo & Reverendissimo in Christo Patri & Domino Archi- Episcopo Actu hoc meo restituo liberrimam facultatem declarandi Interregnum, totiq; Reipubl.ad liberrimam novi Regis Electionem procedendi, eundemq; eligendi &: coronandi. Et insimul declaro me etiam & promitto, quod non solum Electionem novi Principis nullo modo impediturus, verum & ad confutationem eorum, qui quasi cum quopiam de Regno transegissem, sparseunt, nullum Candidatum Vobis propositurus, vel commendaturus sim, imo & in propria mea, persona ab Actibus Convocationis & Electionis recessurus. Ex conscientia praeterea teneor praeca vere & obtestari, ne quenquam invidia hujus consilii oneretis. Omnes Principes Exteri me rogarunt & ad hoc usque momentum instantissime rogant, ut consilium hoc mutem : Civibus vero hoc cum, grata recordatione amoris eorum erga me testimonium dare teneor, quod ex iis nullus repertus, qui Abdicationem hanc laudare multo minus consulere voluerit; Unde eam divinae Providentiae Opus & meae vocationis necessitatem esse colligo, dum mihi eam ex animo nec totius mundi improbatio evellere potuerit. Et quemadmodum in toto hoc Actu nullus de amore meo erga Rempublicam dubius esse potest, ita reciproce amori vestro confido, quod pro sustentatione Statui meo & honori Reipublicae condigna a me relictos & a supra memorata Abdicatione ejusdemq; Publicatione exceptos reditus, hoc est, totam Oeconomiam Mariae burgensem, Centum Millia proventurum & Salinas Wielicienses, tum alia Centum Millia florenorum ex Vectigalibus Regni & Terrarum Russiae, ad mensam Regiam pertinentibus, in Lithuania Grodnum, Sckolkam & Vectigalia, prout ea teneo, ut mihi a futuro Principe proveniant, per Pacta conventa cavebitis,per quae nihil de pane bene meritorum decedet ; Reditus etiam Oeconomiarum omnium Sceptro vacante, ut mihi similiter ordinario modo toto durante Interregno cedant, integre mihi reservo. Erit hoc etiam gratitudinis Vestrae erga me signum, de quo oro, cum futuro Principi in Capitulatione soludonem debitorum meorum & Domus meae commendaveritis. Exigo hoc a Vobis ob Domum Jagellonicam, sub cujus auspiciis & mitissimo regimine per ducentos annos Libertates Reipublicae singulariter creverunt. Valedico igitur jam Vobis affectu Paterno & decedens ex Throno rogo ut Paternam hanc cunctosq; amores superantem intentionem meam gratis animis suscipere & sineeris interpretari dignemini. Gratias Vobis ago pro perseverantia in side & subjectione, quam difficillimis etiam temporibus constantissime sum expertus. Neminem quoque cxistimo de Regimine meo conqueri posse; & quod si tamen alicui quippiam in eo minus placuerit, obsecro hoc fragilitati, a qua homines Corona non eliberat, & Rationi Status, quae cum commodis privatis non semper convenit, adscribat. Et tandem quemadmodum amorem erga Rempubl. hanc nunquam cum Regalibus paludamentis simul exuo, ita DEO Opt. Max; ardenter sopplico, & solutus curis ar dentius supplicabo, ut talia Vobis consilia suggerat, quibus accelerato Interregni fine dignoq ; Principe super Regio Throno collocato externis factionibus & machinationibus praevenire, limites tueri, ac internam pacem & unionem introducere valeatis. Recitata ab Illustrissimo & Reverendislimo praenominato Domino Vice-Cancellario Regni Sac. Reg. Majestatis Oratione hac in Scriptis porrecta, Illustrissimus & Reverendissimus Dominus Nicolaus Prazmowski, Dei & Apostolicae Sedis gratia Archi-Episcopus Gnesnensis, Legatus natus Regni Poloniae, Primas Primusq; Princeps nomine universi Senatus prae dolore & luctu Sedes suas deserentis & toto tempore habitae Orationis stantis, sequentia pro gratiarum actione dixit, dictisq; cum universo Senatu ad pedes Sac. Reg. Majestatis cum fletibus & suspiriis se provolvit ; Verba autem hujus tenoris fuerunt: Et quando per omnia retro Secula tam admiratione dignum & triste Orbi terrarum divina Omnipotentia prodigium exhibuit quale hodiernum, ad quod respicientem quemvis obstupescere oportet, dum Sac.Reg. Majestatem illud quod excellentissimum & maximum semper ambitio humana aestimavit, hodie libere deponentem video, hoc est, Regnum & Dominationem? Portentum hoc, ut ita dicam, notabile in homine vitam adhuc agente, quis sine admiratione intueri potest, dum Aureum hoc Pomum, quod a principio Mundi ambitio humana in terris insectata, cura & labore acquisitum e manibus tuis Rex Serenissime dimittis, ut alii Te aspiciente illud insequantur. Deseris propriam Patriam, quae sicut aliquando Sac.Reg. Majestatem Tuam insantulam ex Cunis sublevavit, ita ad altum fovit, & Virum super Paterno & Fraterno Throno liberis Votis ultro posuit. Valedicis Senatui isti, quem dextera Tua plantavit, nam nullum hic locum video, in quo Serenissime Rex Creaturas Tuas non constitueris; Neminem reperio quem Gratia Tua non ornaveris. Valedicis tandem inclyto huic Ordini Equestri maximo & fortissimo Regni hujus, Propugnaculo tot immortalis famae per manus suas obtenta trophoea numeranti, quot victorias ab hostibus Tuis & Patriae Tuae reportasti. Et esset hic campus recensendi incomparabiles & innumerabiles defacigationes & labores, quos pro patria hac per viginti annos regiminis tui Rex Serenissime prompte subiisti, & numerandi exempla benignissimae & vere Paternae Dominationis Sac. Reg. Majestatis Tuae, nisi animi dolor loqui impediret: Sed Gratiae hae aeternae remini scentiae erunt, & debita gratitudo easdem compensabit, ubi celebrandi eas emortua lingua non suffecerit. Nihil praeterea superest quam Sacram Reg. Majestatem Tuam supplicibus precibus exorare, ut defectus hos nostros innata gratia Tua operire, errataq; nostra, quae inconsiderate a Nobis commissa sunt, ac saepissime Gratiam hanc Sac.Reg. MajestatisTuae offenderunt, ex incomparabili Clementia Tua condonare digneris. Et quamvis sponte Dominum. Te sabditis Tuis renuncias, hoc Te Nobis Patrem, & Nos ad finem usque vitae Filios Sac. Reg. Majestatis Tuae spondes. DIXI. E Nimvero, sicuti Vinculum arctissime constrictum tandemq; dussolucum plicaturas & vestigia ligamenti ab utraque retinet parte ; Ita Vinculum Amoris, quo animi & pectora Sac.Reg. Majestatis & Reip. colligata fuere, per tristem hunc Abdicationis Dissolutionis Actum indicia maeroris & luctus utrique Parti impressa reliquit. Non enim soli Senatores, non solus Ordo Equestris, non sola Respubl. sed & ipsa Sac.Reg. Majestas contra omnes adversitates alias durior adamante, fortior ferro, in acerbas resaluta lacrymas. Lacrymae hae sermonem Sac. Reg. Majestati repressere ut nec affectum suum erga Rempubl. satis explicare, nec amori Reipubi. erga se sussicienter respondere valuerit. Vices igitur Sac. Reg. Majestatis suscepit Illustrissimus & Reverendissimus supra memoratus Dominus Vice-Cancellarius Regni, non Generositate major, nec Amore erga Sac. Reg. Maj. minor, sed par Officio, par Pietate, & Promptitudme omnium primus. Hicce Oratione, Genio Sac. Reg. Majestatis congrua, Menti condigna, Affectui simili, Senatores & Ordinem Equestrem Regni & Magn.Duc.Lith. allocutus, omnes haesitantes detinuit utrum Sac.Reg.Majestas iis valediceret an invitaret. Et vere invitavit, ut sicut hactenus, corporibus praesentibus, ita porro animis Memoriam Amoris Sac. Reg. Majestatis recolerent, ac mutuum identidem praestarent. Suavitas, autem Verborum hocce cum pondere suit: Jam ergo Rex Serenissimus, Dominus Clemantissimus ex maximis & Illustrissimis prosapiis oriundus terribilis famae & amplissimae potentiae Regni Monarcha, (triste dictu! ) hodierna die, hac hora, hocce momento regnavit; & modo dudum concepta finemq; suum anhelantia vota, expetita a Republ. missione implet, ac de Orbe hoc Polono a Serenissimis Antecessoribus sibi haereditario, nec non de gloria, Victoriis ac triumphis suis decedit Quam maxime post DEUM Patriae & Filiis ejus aeterna memoria dignis Verbis Legatum reliquit: Sine me, per me tamen fruantur. Deposuit Sac.Reg. Majestas de capite Coronam, quam gravem & onerosam valde diversis & variantibus casibus recta semper Cervice portavit. Reddidit manibus suis Sceptrum Regni sibi concreditum, quo tempestates, & turbines Patriae sedavit, ac naufragia non una vice avertit. Reliquit globum rotundum , sub quo laboriosus hic Atlas per annos viginti non succubuit, brachia non remisit, nec abjecit, sed ex mambus suis in manus Vestras aureum & Regium hoc Pomum deposuit cum voto : Detur Dignissimo. Audaci conatu Sac.Reg.Majestas hodie ad ultimum istum terminum Regi & pauperibus communibus aequalem prosilit , ubi Civis unus omnes sponte aequat, transiens de Corona Regia in oras finesq; privati. Subducit ex sacro Throno hoc praesentiam suam, & nihilominus tamen relinquit non solum hoc in loco sed magis in Heroicis Polonorum animis memoriam Regis. Relinquit ducentorum annorum vere incomparabilium meritorum innumerum numerum, quibus citra dubium praesens & perennis apud Vos manebit. Decet Sacram Reg. Majestatem ultima resignatione & valedictione usurpare Verba haec, quibus aliquando Magnus Caesar Subditis suis valedixit, dum vitam simul & Regimen suum finiens assistentes interrogavit: Bene ne Rempublicam gessi ? Et iis inclinatis capitibus approbantibus respondit: Ergo valete & plaudite. Accepit Sac. Reg. Majestas ore Senatus & Ordinis Equestris competens testimonium & laudem Reipubl.bene gestae. Audivistis Vos ultimae vocis Oraculo postremum Paternum Valete; Ad quod nihil superest praeter hoc ut jamjam in fine Vobis benedicens & laetiora tempora vovens ex intimo Cordis affectu gratius illud Augusti Plaudite addat. Bene ac laete fuccedat dulci & pacatae Sac. Reg. Majestatis Vestrumq; Patriae. Tessera sit perpetui & immutabilis affectus gratiosa manus Regia: Haec manus qua infinitas gratias & beneficia abundantissime vobis contulit: Haec manus qua hostes terruit ac profligavit: Haec, qui Vos modo ad se convocans pectoriq; suo apprimens jungit foedere dextram, spondet ac pollicetur, quod ad privatos etiam lares ie convertens nunquam tamen bene volentiam & amorem suum erga Vos depositura. Semper hanc Rempublicam & quem libet Vestrum hic praesentium & Domi existentium Paterno affectu manutenere dignabitur: Et quemadmodum Vos hac vice sub jectione, vinculo juramenti & obsequiis Regi debitis jamjam manumisit, ita Vos ultimo ad deosculationem Regiae manus suae admittere dignatur. D IX I. Hinc Amor Senatorum Ordinisq; Equestris erga Sac.Reg.Majestatem maturescere ; hinc fructum protrudere coepit, ita ut quo momento Abdicationem Sac. Reg. Majestatis Vinculum mutui Amoris solvisse, novo nexu constrinxisse videretur. Tam alte Generosis Polonorum Mentibus gratae Jagellonicae Domus haeret memoria, ut eam revocare, conservare potius, quam novo etiam Principe clecto obliterare studeant. Stud hoc cerarunt Poloniae & Magni Ducatus Lithuaniae Gentes Serenissimo ac Potentissimo Regi ac Domino Suo JOANNI CASIMIRO ultimo Stirpis Jagellonicae Ramo suum testari affectum. Isto affectu utraque Gens in gratitudinem viccnorum exantlatorum laborum castrensium Sac.Reg.Majestatis futurorum suorum laborum fructus ad Quietem ejusdem Sac.Reg. Majestatis conferre, & sicut ab incunabulis, ita & ad loculum liberaliter eam sustentare nititur. Et ut promptitudo animorum cum Gratitudine toti claresceret Orbi, condigna Statui Sac. Reg. Majestatis a Senatoribus Ordineq; Equestri Regni Poloniae ac Magni Ducatus Lithuaniae in Scriptis concepta est Provisio annua & perpetua hocce verborum ordine: Nos Senatores spirituales & seculares Nuntii Terrestres utriusque Gentis tempore hoc comitialiter congregati, notum testatumq; praesentibus & futuris temporibus facimus, quod humilibus precibus, ardentissimis persuasionibus omnibusq; modis apud Serenissimum Regem JOANNEM CASlMlRUM, Dominum Nostrum Clementissimum institerimus, ne Thronum Antecessorum suorum Serenissimorum Regum Poloniae liberis votis nostris electorum defereret, sed ad extrema vitae tempora nobis regnaret ; usque tandem Sac.Reg.Majestas propositi coepti rationibus in Diplomate expressis inhaerens jamjam die hodierna Regnum Poloniae & Magnum Duc. Lith. cum omnibus eorum Provinciis annexis sponte sua ad manus & liberum arbitrium totius Reipubl. tradit & restitut ;Unde nos non adversantes Sententiae Sac.Reg.Majestatis tandem eandem amplexati. Et quoniam a Nobis Sac. Reg. Majestas requirere dignatur, quatenus Eidem ad vitae tempora ex bonis Oeconomiarum sustentationem Consentiremus, diuq; super hoc deliberaverimus dum nihil nobis expressi super praedicta mater a in Conventibus Regni particularibus fuerit propositum, indeq; in instructionibus nostris Fratres Ordinis Equestris hocce Nobis non commiserint; Nihilominus ex affectu Nostro, erga Sac.Reg.Majestatem convenimus: inter nos super annuo ad vitae tempora reditu centum quinquaginta millium, videlicet in Regno centum millium & in Magno Ducatu Lith. quinquaginta millium redituum ex Oeconomiis ad mensam Regiam pertinentium circa actum electionis, specificandorum. Interea ut Magnifici & Generosi Domini Thesaurarii Nationis utriusque non exspectantes terminum specificationis illico a die Abdicationis praeassertum proventum annuum Sacrae Reg. Majestati exsolvant, Fratresq; Ordinis Equestris in Conventibus Regni particularibus recipiant, Proventumq; hunc in Pacta conventa futuri Principis ponant , promovere pollicemur ; qui tam supramemoratus proventus tam in Regno quam in Magno Ducatu Lith. faltem ad vitae tempora Sac.Reg.Majestatis inservire debet, neque eum ullis Oneribus, Obligationibus, Donationibus, Transfusionibus aggravare poterit. Quemadmodum ergu Nuntii Terrestres juxta Illustrissimos. Senatores Regni Poloniae & Magni Ducatus Lithuaniae devotos, animos Ordinis Equestris erga Sac.Reg.Majestatem per inscriptam Provisionem contestati fuerant, ita & verbis ulcimis valedictoriis per Generosum & Magnificum Dominum Stephanum a Sarnow Sarnowski, Succamerarium Generalem Palatinatus Lanciciensis Marschalcum suum professi sunt. Hic igitur Coronidem Abdicationis Actui imposuit, Affiectumq; Ordinis Equestris erga Sac. Reg. Majestatem Sermone suo fluido, fluidis sicut oculis ipse Ordo Equestris, expressit, ut torrente hoc Lacrymarum Sarmatici Solis Facies toti Orbi apparuerit. Series autem Verborum talis, ut sequitur, fuit. Non ita gratus aspectui humano Splendor Solaris existit ut nos illuminet & laetisicet, prout effectibus suis gratiosis radii inexprimibiles Orbi huic promiserunt. Similia haec luminaria mundana Sac. Reg. Majestati, quibus divina Omnipotentia maximas partes infiniti Dominii attribuit, & in terris Vicariam potestatem concessit, in animis gratissimorum Subditorum adeo se non fundant ad splendorem Magnificentiae & potentiae, quam. solicitudinem de integritate Gentium sibi a. D E O Opt. Max. concreditarum , ut unde praesunt, profint. Omnes ambitiosae Majestatis Tituli Magni, Felices, Augusti, in honorem Imperantium dati, & specialissimus titulus Patris Patriae ab intrinseca charitate Regiminis & obsequii emanarunt. Si igitur Patri nihil accidere possit quo magis affligatur, quam ne errantem corrigat Filium, ita & apud benignissimum Dominum nemo tam vilis esse potest quem non perire sentiat. Salvius Occo etiamsi quadrimestre saltem Imperium Romanum sustinens aeternam nihilominus memoriam reliquit, tantum habens respectum conservationis Subditorum suorum, quod dixerit malle se spontanea morte abrumpere vitam, quam multo Civium Sanguine mercari Imperium, eo ipso Imperio dignus : Et hocce tantam ipse in animis militum excitavit gratitudinem, ut multi charitate Principis ad Rogum ejus manus sibi consciverint. Sic & artes gubernandi Magnorum Antecessorum Sac.Reg.Majestatis Tuae fuerunt turbines & pericula Patriae Martio pectore cohibere, quorum vestigia aeternum memorandis factis a primordio Imperii Sac.Reg.Majestas Tua ingressa & in iis usque ad hodiernum terminum constanter perseveravit. Ut alia exempla transeam, unicum hoc saltem videlicet, Zboroviensem Expeditionem commemorabo; qui dum Sac.Reg. Majestati Tuae consultum, se Patriae servare, imparitatemq; Virium versus potentiam hostium aestimando satius acie excedere damnumq; pati eorum, quorum miseratio tenebat, quam in manifestum se praecipitare periculum, : Confirmavit consulentibus Sac.Reg. Majestas Tua animum imperterritum, quod sicut Antigonus pro tot millibus se vovit, ita Vitam Tuam Regiam & coronatum Caput pro salute tot fortium Virorum voveris; quod optimum propositum & Heroicam resolutionem Sac. Reg. Majestatis DEUS Opt. Max. etiam prosperavit. Exanimasti audacissimos Rebelles potentissima conjunctione armorum ; Barbarorum & Ferocium Scytharum saevitiam inaudita Transactione sedasti, ad Tractatus deduxisti, & nisi extrema belli tentare scientes ad media traxisti, ac in summa medietatem debellatorum in Sclavos convertisti. Speravimus & diutius stare sub Augustissimo Regimine Sac. Reg. Majestatis Tuae, pro quo a parte nostra nulla defuimus cura, vitam & salutem nostram in maxima conjecimus pericula, omnemq; substantiam nostram impendimus: Optavimus hanc solidam gloriam quae est maxima Principis morientis: Rempublicam magis amare quam Filios : nihilominus quandoquidem neque gravissimae persuasiones Illustrissimi Senatus, nec ardendssima inslantia Ordinis Equestris utriusque Gentis, nec junctae preces totius Reispublicae, nec fellcitas Patriae, nec obtestationes Principum externorum immotam mentem Sac. Reg.Maje-statis Tuae inclinare potuerint : Videmus quod nulla vix unquam humana Virtus meruisse potuit, ut quod praescripsit fatalis Ordo non fiat. Condescendimus ergo inviti ad nunquam cogitatam hanc dissolutionem : Valedicimus magna condolentia nostra Sac.Reg. Majestati Tuae , tanquam fideles & devoti Subditi Clementissimo Domino, tanquam pupilli Filii benignissimo Patri. Et quod si vel Zelus libertatis, vel imbecillitas humana, occasionem dederint ingrati aliquid aut displicentiae creandi, Paternam veniam Sac. Reg. Majestatis Tuae expetimus. Rogamus praeterea ne Sac. Reg.Majestas dedignetur innatum erga communem Patriam mutare affctum, quae a primis cunabulis Sac.Reg.Majestatem Tuam enutrivit, tenerrime fovit, & aluit, Visceribus etiam suis Dominium Sac. Reg. Majestatis Tuae protegendo; Habeto Serenissime Rex gratam grati populi nulli fecundam erga Principes observantiam, quo Nos in tui memoriam & laudes Majoribus accendes studiis. Finito sic Sermone Generosi & Magnisici Domini Marschalci Ordinis Equestris, Nuntii Terrestres omnes cum Ipso Sac,Reg. Majestatem propius accedentes Dexteram Sac.Regiae Majestatis pro more, sed ultimo, inclinatis corporibus & animis sunt deosculati, oculisq; madidi ad abitum se composuerunt. Hinc Insignia Majestatis, hoc est, aulaea in Regia & Templo,Thronusq; Regius cum gradibus in Palatio Senatorio Aulae amota. Praefecti Aulae & Marschalcus abeuntem Sac.Reg. Majestatem ex solito comitari voluerunt, sed Sac.Reg.Majestas veluti jam Privatus renuit sibi Honorem hunc exhiberi, tandem tamen eidemomni cum observantia praesticum. Haec Domus Jagellonicae Periodus Regiminis in Regno Polloniae, quod a Serenissimo & Potentissimo VLADISLAO Jagellone Magno Duce Lithvaniae Anno Christi Millesimo trecentesimo octuagesimo sexto, Die decima octava Mensis Februarii, in Regem Poloniae Cracoviae coronato ad tempus Abdicationis moderni Serenissimi & Potentisslmi Regis JOANNIS CASIMIRI duravit annis ducentis octuaginta duobus, Mensibus septem minus duabus diebus.Haec Periodus Regiminis Serenissimi & Potentissimi Principis ac Domini, Dn. JOANNIS CASIMIRI Regis PoIoniae & M.D; Lith. &c.&c..&c. Domini Nostri Clementissimi, Pientissimi, Fortissimi, FeIicissimi, Inclyti, Anno a Partu Virginis Millesimo Sexcentesimo nono, Die vigesima prima Mensis Martii Serenissimo & Potentissimo Principe ac Domino Domino SIGISMUNDO III. Poloniae & Sueciae Rege &c. &c. &c. ac Serenissima & Potentissima Principissa & Domina Domina CONSTANTIA Archi-Ducissa Aussiae, Regina PoIo-niae &cc.&c.&cc. prognati, & Anno Millesimo, Sexcentesimo, quadrsgesimo nono, Die decima septima Mensis Januarii Cracoviae in Regem Poloniae feliciter coronati, &c Anno praesenti Millsimo, Sexcentesimo, sexagesimo octlavo, Die decima fexta Mensis Septembris Regium Diadema ultro & sponte sua deponentis, atque ita Annis novendecim, Mensibus octo minus una Die Regnantis, & Annos Vitae. quinquaginta novem, Menses sex minus quinque diebus, explentis. DEUS Opt. Max. Sac. Reg. Majestatem Regnumq; Poloniae alis Divinae Potentiae suae protegat & conservet ! DEUS Sac. Reg. Majestati vitam in terris longaevam & in coelis beatam; Regno autem Successorem contra Hostes Fortem, erga Subditos benignum, & utroque Felicem ac Inclytum largiatur; Quod omnes Regni Poloniae & Magni Ducatus Lithuaniae cunctarumq; Provinciarum annexarum Incolae devotissime precantur & exoptant!