ORATIO ANTl-TURCICA QUOD NIMI- rum FOEDUS PACI- FICUM CUM TURCIS INIRE, NON SALTEM PERICULOSUM; V E-RUM ETIAM PRORSUS INUTILE. AUCTORE CASPARO a Blanckensehe NOBILI POM. Desiderius Erasmus Roterodamus In tractatulo de Bello Turcae nobis non titulum cantum; fed certas illas hominis Chriftiani notas videant; vitam innoxiam, stu-dium bene merendi, etiam de hostibus; invictam omnium injuriarum tolerantiam ; pecuniae contemptum ; gloriae neglectum, vitam tam vilem ; audiant coelestem illam doctrinam cum hujusmodi vita congruentem. Sedini Typu excusa Anno M. DC. XXII. Mense Quintili. Per JOHANNEM DUBERUM. VIRO MAGNIFICO, NOBILISSIMO, STRENUO AC CONSULTISS IMO, DN. CHRISTOPHORO a Vedeln / Jllustrissimorum Du- cum Orientalis Pom. Consiliario Provin- ciali , Hereditario in Vchtenhagen/ Freyenwalde & Mellen / Avunculo ; omnibus modis demerendo. s, a DEO TRINUNO ACcidit non raro , Magnifice Dn. Avuncule, ut adolescentes, in palaestris litcrarijs exercitia urgentes; partim commilitonum austera & de-trimentosa conversatione, partim etiam ex judicii inopia, instar Herculis (teste Xenophonte) in dubitationis aleam; de vera virtutis via ineunda, a justa & commisia semita,aberrent. Astrem ipsam,statum & tenorem Epheborum ponderans ; non duntaxat huic fed etiam aetate provecti provectioribus, fenioribus nimirum contingere; nemini obscurum effe, animum induco meum. unde Medea ipsa apud Ovidium , Assectu consciencia percita, palam fatebatur. ------------------------— Video meliora proboa ------------------- Deteriora sequor. Agnitio lapsus, erroris, & fervoris, ad virtutis acquisitionem & Generis laudati extensione, quum injectos ferupulos exmit firmissimorum fundamentorum fuleris erectus, instar columnae Herculis,immotus censear, quod T. M. suspensum & remotum,a pristino fcopo, animum excusandum ducat; & quidem parum remorae studiorum curfui injectum, sibi persuasum & ratum, existimet. Si quid deja-ctura suspicionis inciderit (Deo Directore Animorum no-strorum)in Academijs resarciri posse, confidenter ariolor. Interi m Avuncule literatissime, M. T. tyrociniu, primitias agelli mei tenelli ; ingenij nondum exacte exculti, voveo ; sperans; donusculum tale, quale non ingratum,pro affectu, erga me pientifissimo,Coelitus & naturali ductu, indito,futurum. Olim Aiaci & Ulysi, Achillis arma accepta, quod a tanto Horooe bellico, gestata literario Nobili, nobilium ftudioru certamina, etiamnum majoriin pretio esse, quam asopho, certo certius, reor, Hifce excitatus,ad uberiora, cui tiora,laudabiliora, afpirare; sumo enitar conamine.T.M, cum suis j ad votum suum & votum meum. V.Sedini; IIX. Qujnrilis, Anno a partu salutifero M. DC. XXII. T. m. observantissimus Casparus a Blanckenfee, Artium Nobiliorum & facrarum LL. stud. ad Academiam Regiomontanam Borussorum abituriens INSIGNIA GENTILITIA Nobilis mae & pervetustae Familiae, a Blanckenseh ad C A S PAR u M a Blancensehe LL, Stud. BLANC HENSEIADE mihi visa Insignia, Marte Majores, generi qua merueretua. Uteris his pariter, ratione propaginis; ipse Tale quid, ex merito progenuisse potens. Horridus haut Mavors duntaxat ad ardua tendit; Instimulat pallas; pallada; sancta Themis. Quid Charis ed charitum prastat laudabilis Ordo; Mereticente, canit, pramia digna parit. Vmboresert stellas; galeam super emicat Ardens; Cristag, versicolor Dona serenat avi. Scilicet ut patria quondam fulgosus Orion Eniteas; Ausus fulgida signa vide. Omen inest Astris, juxtum grata ominis Aura: Dent saltem Susperi, te susperesse diu. ME SALUS BEAT Patriae Or atio Anti-Turcica Scite dicit Plinius ne Provoces bella nec timeas nec timeas. Quem aphorismusane si ponderem; nulla praebita Causa ab hoste, nulloq; incomodo illato; causam belligerandi minus quarendam, ut rigorosi Martis flamma a suffletur, luculenter eminebit. Secus fieri innuit Plinius ubi parti innocenter opressae, contra spem & jus naturae, vis truculenta infertur; tuncjure Gentium quaevis propulsio licita & concessa. Hujus enim origine osta bella; gentes disereate, agrorum distinctiones, captivitates, fervitures & manumissiones; defensio cum moderamine inculptae tutelae, introducta. Quis adeo audax , omnia perpeti, ut oblitus suiipsius & falutis fubditorum , Bellum minus necessarium adversus vicinos, illorumq; profperitatem fufcipiat;nisi Juftif-fimi Vindicis, justissimam vindictam, in sese concitet & derivet; mandata Summi Legislatoris, limitesq; truculetissime transilire & vi-olare, convincatur ? Hujus vero comminationes omnino effugit, qui vitae tranquillitati A 3 maxi Oratio Anti-turcica maximam operam navans ; iniquam vim, ac tyrannidem fibi, citra omnem culpam instigi cum jactura fentiat, illud ve Virgilianum, locum inveniat, --------Interunt segetes, subit espera Sylva; Lappaeg lolium et steriles dominantur avenae Etsi quidem jus natura tranquillitatem & pacem , omnimode fuadet, ac aliorum focotum & finium invasitones, vario poenarum genere prohibet: nihilominis hilce postre mis mundi temporibus, deprehenditur; se-posita omni LL. reverentia & observantia, pro libitu, Bellum moveri & adverfsus innocentes, truculentissime:flamma & ferro,dies atq; noctes,urgeri; adeo,quidem, ut homines omnium bestiarum ferocitatem superare vi deantur, Interhujusmodi debellatores,crudeliorem, ex omnium historiarum enarratione dari non deprehendo quam Orientalis Jmperij, impius successor (Turca puto) vere habendus & censendus: Cujus tyrannidem vivis depingere coloribus, nullius pictoris; truculentissimos conatus dicere, nullius Oratoris. Quare maximopere dissuadendnm, ut ipsius conditiones ficulneae de pacificatione a Romano Oratio anti-Turcica a Romano Jmperatore & flatibus Jmp. minus adtendantur ; fed magis magifq; omnibus collectis viribus, potestas Jmperij Romani,adtollendam immanem hancce be-j luam, cum suis adjutoribus, conjungatur, & quodvis impedimentum inteltinorum motuum ac bellorum penitus removeatur. Verum cum tantum negotium altioris indaginis modo vires ingenij mei imbecillis paterentur nihilominus aliquid tentandum tyrannidem Turcarum quodammodo perstringens ; suasor ero, pacem cum illu minus ine-undam sed strenue operam dandam, ut maximis Jmp. viribus enerventur ac extirpentur. Pax optima rerum: Quas homini novisse datum est: Pax una Triumphis innumeris potior; pax custodire salutem et cives aequare potens Prout Silius Italicus laudabiliter innuit.Eo refpexit praeclarus Seneca, Quietissinam (inquit) vitam agerent homines in terra, si haec duo verba, a natura rerum omnium tol-lerentur, meum & tuum. Quid per Deum immortalem tantopere Religionem inconcusam, ac Respublicas fal-vas, statusq; oeconomicos, in prostino statu con- conservat ; quam dulce pacis ftudium, res uti jucunda ; ita falutaris? Unde Cicero paci, quae nihil habet insidiarum,semper consu-Iendum, Etsi haec omnia veriffima; & inclytorum Bellgarutum fymbolum quod Mycipfa Nu-midarum Rex Masinnisae Regis soboles, filijs aureis literis sscribendum,perfuasir, per totam Europam & ulterius, monetae infixum, circum f e rt u r, c e rt i ssi m u m; pe r e o o concordiam res parvas ctescere; discordia res magnas dilabi : nihilominus cum fale& moderamine pax est intelligenda; si nimirum recte curetur, ne in amore aliquid amari ; sub pacis salutuiferae nomine, virus bellicum serpere, praefumatur; ne inquam, sub levi marmore, scorpius occultetur. Quemadmodum toxica praesetius, cum admicentur vino : Similiter nihil efficacius irreprt, ad turbandam tranquillitatem publicam , ijs technis, quas sub-dola specie popularitatis ablandiuntur. Quomodo autem ferendum judicium, num Homonceae commodum magis, quam Martis duriffima Injuria perpetienda l. Pa* iniqua bello minime anteponenda : Cujus opinionis & ccnsil i j Romanae eloquentiae parens M. T. Cicero j ubi inquit. Ad pacem- equidem Oratio Anti-turcica equidem hortari non defino, quae vel injusta utilior est, quam injustissimum bellum. Idem in vectivis Antonianis. Nomen pacis dulce profecto est, & res ipsa falutaris; sed inter pacem & servitutem plurimum interest. pax est tranquilla libertas; servitus malorum omnium postrenum, non modo bello sedetiam morte repeilendum. Captant interdum Hostes pacificationem, ut labefactari; vires cilligere, augere fortiusq; militari cohorte stipati queant insurgere; & quod antea belli vindicta, a parte innocenti inflictum, atrociori modo, ac crudeliori ausu recompensur,. Id quod eleganti homiosi delineatum extat; subq; dulci pacis nomine bellu involutum, latere, palam, constet. Nempe velut, absynthia certa medentes: Cnm dare conantur, prius oras pocula circum Contingunt mellis dulci flavogliquore, Ut puerorum aetas improvida ludisicetur Labrorum tenus, imterea perpotet amarum Absynth laticem Siquidem pacem dum simulant, acta nesaria defendunt. Illud profecto est, quod mens dicere anhelabat; illud non ratione destitutus; sub pacifcationis actu & astu vitandum tandum ; ex proverbiali observantia, anguem in herbasubtimescendum, duxi. Quod fi dubius quis fibi videtur & verbis hisce levi-ufculis fidem minus habendam, autumet ; retrospiciat, ut certior & firmior reddatur. Quid non legatio apud Ammianum Mar-cellinum,ad Saporem, Perfarum Regem,mis-sa, innuit ? Mufaniano suadente Philosopho, Prosper Comes & Spetfat9 Tribunus, itemq; Eustachius apud praedictum Saporem,Legati; Imperatorum,Orientalem, de pace tra-ctanda,missi,quibus literas & munera offerentibus, ac de pacificatione consulantibus j Saporis suasu & ope, supra modum arctoae munitae Provinciae. Similis animus & usus Ottomannicae militiae, in pacis tractatione. In consilijs suspendisr animos hostium negligentes & dubios reddere, admodum familiare eft. Mahumetes in Croatia coesus dentibus quidem frendens, animo fervens, vindictaq;ardens, sub pacis tractatione, vires &copias recollegit,quo christianos fervidius & vehementius persequi valeret, Patiles technas Solymannus cogitans,decepto Maximiliano II. Jmp. in occupanda Alba Regali, pacis sub simulatione,atrocior in Christianos, belli subsecuta renovatio Oratio Anti-Turcica Verum hujusmodi stategmata, pleni 9 si recensere conarer; Homeri aut Virgilij operum magnitudinem adaequarem, impsamq; recensionem integra nullatenus assequerer. Haec dum sese habent, uti ferevera habent; quis cum Turcis pacta pacis iniret? quis illorum verbis innanibus ac fallacibus fidem haberet? quis etiamnum in conditiones induciarumconsentirer, quae consilio minus alio, ab illis peruntur, quam ut petentiu conditio melior; hostium deterior reddatur? Testis omni exceptione major Albericus Gentilis Jctus famossimus. Tyrannidem suam Hagareni, ut ad dictamen pseudoprophetae mahometi, exercant, non eis pax; sed bellu, donec illorum vexilla, cordi erit. Quadrat in illos, Claudianum. sors ista Tyrannis Convenit Invideant claris fortesq trucident : muniti gladus vivant septiq venenis Anticipites habeant artes trepidiq minentur Ptolomeaus Philadelphus asseruit In Tyrannide, cum alia multa essent gravia, tumillud maxime, quod immeritos occidere cogatur, utilitatis suaegratia. Si qua eft & erit Tyrannis! EnTurcas parricidas,matricidas , sororicidas,fratricidas! En prolicidas! Ut mihi fas sit loqui. Patrata equidem adeo B ij promta Oratio anti-turcica. I promta & multa, ut minus deductione, sed electione destitui videar. Selimus Muftpha-lam Bassam, cujus consilio & ope Jimperij fafces acceperat; quod videratur, ad Achomatem, animum appelere; metu immanitatis, strangulatu, canibo objecit. Joh. Zapoliensis, canis Turcicus, Georgium Imperatorem rusticorum (mens & lingua mihi cadit dum haec memoro) in equuleo extedit; caput ipsius corona ex ferro candenti cinxit, venas aliquot incidit & sangiunem profluentem, Lucario fratri Georgij, potandu praebuit. nec hoc saltem, sed praecipuos ex rusticis, quos inedia tridui excruciaverat, coegit, ut dentibus artus Georgij, adhuc spiriantis, lacerantes devorarent. Membris ipsium totaliter laniatis, cum jam expirasset, viscera extracta, dissecta, & aheno cocta, veruq; assata, militibus voranda apposita. Thyesteis epulis santiatis, una cum Lucatio, tortura, truculentisw supplicij modis extincti. O scelera! O Dirae, quibus nihil acerbius sol divit, visurusq; ab ortu omni, usq; ad occasum! Vero jam verius quod dictur: Tyranni, semel gustara carne humana, fiunt lupi. Ipsorum semel ore receptus pollutas, sinit haut, sanguumansuescerefauces Neque Oratio Anti-Turcica Neque incommode horum atrociras vitae piscium afifimulatur, a polybio ita pronunti-ante. Minorum perditio, majorum fitcib9& vita. Quid? Tyranica visundiq,&undiq; sese exerit infirmorumq; damna & interitum in fperatum Turca urget. Abiguntur armenta, proteruntur segetes, trucidantur agricolae, exuruntur villae; tot seculis exstructae florentissimar Arces,civitates;uno tumultu subvertuntur; civium ac misellorum paganorum opes,ad sae vientes latrones & ficarios transferuntur; moerent domus, metu, luctu & querimonijs , lamentisq; complentur omnia; frigent artes opificum; pauperibus esuriendum, algendum, & ad impias artes confugiendum; divitess, sibi ereptas deplorant facultates, aut relictis utroq; modo misserimi timent; virginum nullae, tristes, aut funestae nuptiae. Desolatae matronae, domi sterilescunt; silent leges; ridetur humanitas,nullum locum habet aequitas, religio ludibrio est; sacri & prophani nullum omnino discrimen est. Porro cor-rumpitur omni vitiorum genere juventus; damnamt longaevitatem suam luctuossi senes; Mars & Bellona ubiq; in pretio magis, quam Phoebus & Musae, Quid multa? plus maloru sentimus in belloTurcico;quam ullius possit B 3 assequi assequi loquelae Gloria. In hisce non dum ac-quiescit; sed defensores subjecti populi, Eu-menidum oestro percit9, primitus aggreditur. Gcnerosam Nobilitatem canc pejus & angue odit; adeo quidem, ut vidor omnem Nobilitatem apprehendae, trucidet, eradicet. Nullatenus attendit, quid natura Duce, instilletur & propagetur : juxta metron politissimum. Fortes cretntur fortibus& bonu, Est in juventu, eft in equuu patrum Virtus: nec imbellem feroces Progenerum aquiltt columhm. Nemo natalibus a reliquis distingui-tur ; quandoquidem Virtutem neq; nasci , neq; fieri; sed partim coelitus dari, aut acri disciplina&studio comparari, contendunt. Unde a latere principis filij pastorum ac bubulcorum, rerum primas tenent. Haec si concederentur, ut non concedenda ; Cur Turcicus Jmperator seriem Othomannicam facit hereditariam ? cur non ex Baffis & Ducibus, veluti olim, surrogationem,proceres metiuntur, atq; extendunt ? Saevitiam &Ty-rannidem, in suis Jmperatoribus requirunt, quam Oratio A nti-turcica, quam ubi non deprehendunt, si probus, pacifkus(ut Sulthan, nuperis temporibus, quod cum serenissimo Poloniae Sigismundo, pacis foedera inijsset; adversus Christianas turmas & aras saevire detrectasset, a propria Guuardia, Janitzaris, Sangachegis interemptus) fune & ferro intrepide persequuntur. Quid de vera Religione agnoscenda & pietate erga Deum, Turcae statuunt? Quamvis citra meritum Theantropi , nulla salus, nulla vitare aeternae fiducia integra : tamen veritatis fidei Christianorum oso-res, nullatenus indagatores. Imo pluris Mahome tum , personatum Diabolum faciunt, Alcora- num gehennalem faetorem, in majori habent precio, quam Christum unicum DEI filium ejusq miracula, qj Patriarcharum, Prophetarum & Apostolorum, doctrinas &oracula, omni exceptione majora. Pietas quidem grata DEO, amica parentibus, DEl cultura, merces parentum; filiorum stipendium. Pietas in quam justorum tribunal, egenorum portus, miserorum suffragium, indulgentia peccatorum; uti Divus Ambroi, i llam tamen, destituta vera veri Dei agnitione, negligentes quicquid Talimanfor vilissimus garrit, magnifaciendum & fequendum arbitrantur. Unde quod generaliter Pindarus, haut incongrue ad Turcarrm pseudovitam, quadrare videtur, oxiao (inquit) Verum cum dc hifce in Academia fusius ( Deo Duce) acturus, pauculis,prima vice, acquiescendum, reor: cumq; absq meo monitu, furcarum Tyrannis; Burifidis crudelitate a- Oratio Anti-Turcica trocior; Invictissime Rom. Imperator Ferdinande, vosq serenissimi & Illustrissimi Electores, Archiduces, Principes, Heroes & proceres Imperij Roma, remotis intestinis bellis , quae semper exitio fuere Reipub. Consilia & auxilia conferte, ut Tureae pacificationem imposterum explodatis & illudatis; im-manem bestiam a finibus oppressorum, Christofidelium, repellatis & averruncetis : quo Tyranni-dem & blafphemiam, circa nostras aras & focos, effugiamus? inq; statu pacifico,DEoTriuuni Honos debitus tribuatur ; pax & concordia sese mutuo osculentur, grative DEO hymnum Gloriae cantemus, u-nanimiter ita tripudiantes. Gloria fit Patri, Gnato , quog, Puemati sacro : Trinuum quoniam Gloria magna decet* Hostibuis extinctis, nobis victoria ceßit Pax eft in thalmis aurea, laetaforo Tu nos costodi, Rerum Pater optime; Munde Ut tua, posteritas Nomina, grata canat. DIXI.