ORATIO DE SYNCRE- TISMO, QVEM VOCANT, HABITA a CHRISTIANO DREIERO, S: THEOL. D. & PROF. PRIMAR. CONCIQ-NATORE AULICO & CONSISTORII SAM- BIENSIS ADSESSORE, Cum Anno I I LXI. Dominica post Pascha hora 7. matutina, more consveto SCEPRA ACADEMIAE deponeret & SUCCESSORI traderet, In Auditorio Majori. Regiomonti, Typis excudebant PASCH. MENSENIUS & JOSUA SEGEBAD. Anno 1661. verno tempore depono; triste tempus sce-ptra Academiae mihi tradidit, laetum, amoe-num & exoptatum tempus eadem a me re-poscit. Laetiori eqvidem animo Rectoris munus alij trado, qvam illud in me suscepi. Etsi enim magna ejus dignitas est, tantis ta-men cum molestijs & difficultatibus hoc praesertiin deplorato tempore est conjun-ctum, ut non possit non gaudere, qviijs tan-dem liberatur. Anteqvam autem ad rem ipsam accedimus, lubet qvaedam pro more praefari, ne illotis, qvod dicitur, manibus ad propositum negotium delabi videamur. Sed qvid sumam, qvod huic tempori sit con-veniens, nec auribus vestris indignum? De Syncretismo aliqvid dicam, qvi nunc in o-mnium ore est, & super qvo in vicinia ma-gnas habent altercationes, alijs alios Syncre- tismi accusantibus, alijs se defendentibus, a 2 cum Vod officium, Auditores honora-Q tissimi, autumno in me suscepi, cum utriqve fortassis non fatis expendant, qvid sit illud, de qvo controversiam habent, & cujusmodi de eo sententia sit ferenda. In-formationem autem, ut spero, sufficientem vobis dabo, sicut id Professio mea reqvirit, si brevis temporis attentionem mihi non de-negaveritis. Syncretismi vocabulum vix alibi in bonis auctoribus reperitur praeter- qvam in Plutarcho, qvi in lib. [...], sive de fraterno amore, dum fratres ad con-cordiam hortatur, exemplum Cretensium proponit, qvi crebris dissensionibus & in-testinis bellis agitati, adventante externo hoste, inter se pacem faciebant, ad eo for-tius inimicos aliunde venientes repellendos & profligandos: Et hic erat, ait Plutarchus, qvi ab illis appellabatur, Syncretismus. Hoc le-git David Paraeus, Professor olim Heidel-bergensis, & ad Ecclesiam & religionem traduxit, svadens nostris, ut cum ijs, qvi Cal-vinum seqvuntur, pacem faciant ad eo me-lius Pontificios, tanqvam communem ho-stem oppugnandos, in suo, qvod hac de re scripsit, Irenico. Sed profecto multum peccavit Paraeus, qvod ejusmodi propha-num vocabulum in Ecclesiam introduxit, & eo sanctum pacis Ecclesiasticae studium non Plutarchus in lib. de fraterno amore supra medium: Praeterea, inqvit, memoria est hoc etiam tenendum in fra-ternis dissidijs, ut tunc maxime amicos fratris accedas, inimicosq[ue] vi- tes, neq[ue] admittas. Eaq[ue] in re par est imitari Cre-tenses, qvi crebris seditio-nibus bellisq[ue] civilibus ex-agitati, extrinsecus ad-ventantibus hostibus, pa-cem [et] societatem coive-runt. Is enim erat, qvi ab illis vocabatur, Syn-cretismus, [...] non parum conspurcavit. Hoc enim est, qvod Apostolus tanta severitate castigat 2. Tim. 2. cum ait: Prophanas vocum novitates, vel inanitates, devita. Qvae autem magis pro-phana [...] esse potest, qvam a consvetu-dine Cretensium, hominum gentilium & mendacium, qvi in scripturis male audiunt, vocabulum desumere ad sanctum pacis Ec-clesiasticae studium designandum? Qvis un-qvam istud vocabulum in Ecclesia usurpa-vit, aut qvis unqvam ita pacem & concordi-am Christianoru appellare fuit ausus? Cau-sam addit Apostolus, cur prophanas voces vitare debeamus: Qvia, inqvit, generant lites. Et sane qvantas lites istud prophanum voca-bulum in Ecclesiam introductum excitarit, etiamnum experientia satis superq; testatur. Svidas inter alia vocabula & vocem [...] considerat, eamqve exponit per [...] [...], eadem cum Cretensibus sapere; sed qvis Christianorum non abhorreret in speciem saltem cum Cretensibus, populo mendaci & omnibus vitijs onusto sapere? Sine dubio hoc est secundum carnem sape-re; secundum carnem autem sapere est ini-micitia adversus Deum. Igitur abstinere Paraeus ab hac [...] potuisset, Sunt vo- a 3 cabula I. Tim. 6. v. 20. [...] [...]. 2. Tim. 2. v. 16. [...] [...]- [...]. Qvidamau-tem legisse videntur [...]. Sicenim habet Hilarius Dia-conus Romanus in comment. h. 1. apud Ambrosium: Profa-nas vocum novitates de-vita, ut & Vincentius Lerinensis in com-monitor. 1. cap. 26. & alij. vid. & Theo- phylactus in com-ment. h. l. 2. Tim. 2. v. 23. Rom. 8. v.7. cabula usitata, qvibus pacem Ecclesiasticam nominare & commendare possumus, ut non uecesse sit, qvam longissime a Cretensibus prophanas & novissimas voces arcessere, Nec in re ipsa est convenientia, ut utrobiq; idem vocabulum usurpari possit. Pacem enim faciebant Cretenses in Practicis & ne-gotijs civilibus, in qvibus justum & in justum spectatur, & qvisqve in arbitrio suo habet, tantum de injunjs remittere, qvantum sibi libuerit, imo qvo plus remittit, eo magis lau-datur, maxime secundum doctrinam Serva-toris: At in Ecclesia super dogmatibus cer-tamen est, in qvibus non justum & in justum, sed verum & falsum spectatur, & nemo in sua potestate habet aliqvid de veritate remit-tere & pro vero falsum defendere ex qva-cunq; inde redundante utilitate. Cretenses necessitate adigebantur ad pacem facien-dam, cum ab externis hostibus appeteban-tur; sed ejusmodi necessitas in Ecclesia non apparet, cum hic non armis & robore, sed argumentorum pondere pugnetur, qvae unus interdum, rem intelligens, melius pro-ponere potest, qvam si multi multa scribant & sibi invicem interdum, qvod saepe fieri so-let, contradicant. Pax Cretensium non in Matth. 5. v. 24. 25. cap. 18. v. 35. Luc. 6. v. 37. recon- reconciliatione animorum consistebat, sed in externa simulatione, qvam exteri hostes ipsis imperabant, ut se exterius gererent tanqvam reconciliati essent, cum inimicitias corde premerent, & postea profligatis ex-teris hostibus, pristina bella redintegrarent: at sancta Ecclesiae pax in animorum recon-ciliatione & amore cordis maxime consistit juxta illud Apostoli: Studete servare unitatem Spiritus in vinculo pacis, Ephes. 4. & animi cre-dentium compacti sint in charitate, Col. 2. nec ad tempus hujus pacis studium durare de-bet, sed perpetuo, nec ad qvosdam tantum se extendere, ut Paraeus existimat, sed ad o-mnes ubiq; Christianos, imo & suo modo ad homines omnes: Qvantum enim in nobis est, cum omnibus hominibus pacem habere debemus, ut monet Apostolus Rom. 12. Polybius scribit lib. 4. Histor. qvod Cretenses levi de causa contentiones inter se excitarint & dis-sidere coeperint: at non leves & nullius momenti controversiae sunt, qvae in Eccle-sijs agitantur, ut statim oblivioni tradi & pro nihilo haberi possint. Cum ergo nostri vi-derent multum in isto Syncretismo a Paraeo proposito reprehendi posse, eum oppugna-re magna virium contentione aggressi sunt, & non- In Epist. ad Ephes. 4. v. 3. Epist. ad Coloss. 2. v.2. In Epist. ad Roman. 12. v. 18. Polybius lib. 4. Hist. supra medium: Orta inqvit, inter eos ex levi causa contentione, qvod huic genti freqventissi-me accidit, dissidere in-vicem coeperunt. & nonnulli qvidem justo longius progressi, uti interdum fieri solet, declinando nimium in alteram partem, peccarunt, ita ut omne pacis studium in suspicionem malam addu-cere, & omnes de pace loqventes aversari coeperint, tanqvam aliqvid de Syncretismo & minus candido pacis studio animo fove-rent. Hi qvoq; non exiguum Ecclesiae da-mnum inferunt, ut pote ad excitanda & fo-venda schismata proclives. Ignoscite, Au-ditores, qvod cum his hominibus absentibus tanqvam praesentibus colloqvium & exa-men aliqvod instituam: Sic enim omnia me-lius expedire & enucleare valemus. Qvid? inqviunt, non omnem pacem Ecclesiae da-mnamus, sed illegitimam & illicitam, qva veritas cum mendacio, lux cum tenebris confunditur, & defensio veritatis impeditur. Itane vero, o boni, vobis persvasistis, qvod dum studiu pacis Ecclesiasticae commenda-mus, veritatis defensionem sublatam aut im-peditam velimus? Nimium qvantum de-cepti estis, dum hoc persvaderi vobis passi estis: non ea nobis mens est; ipsimet ve-ritatem omnibus modis defendimus, imo dicimus, qvod, qvi in minimo sciens verita-tem negaverit, & pro vero falsum defende- rit in rit in hominum gratiam, qvod interdum fi-eri consvevit, is peccatum mortale commit-tat & in damnationis barathrum se praecipi-tet. Hic ergo cum larvis & vestri cerebri figmentis pugnatis. Attamen, inqviunt, unitatem omnium Ecclesiarum in toto mun-do docetis, qvod nihil aliud est, qvam confu-sionem omnium sectarum inducere. Ergo tandem Ecclesiae in mundo nullam amplius habent unitatem? Ergo nec unum Deum amplius adorant, nec unum Servatorem co-lunt, nec scripturam venerantur, nec fidem habent, nec baptismum, nec studium pieta-tis commendant? Hem, inqviunt, qvalis ista est unitas, sub qva omnes sectarij & hae-retici latere possunt. Sed attendite parum-per: Qvae vera sit Ecclesiae unitas, omnium optime nos docet Apostolus ad Ephes. 4. dum ait: Unum corpus, unus Spiritus, una spes vocationis nostr[ae], unus Dominus, una fides, unus Baptismus. Ubi una fides est & baptismus in illam fidem, ibi est unus Dominus, unus Spiritus, unum Ecclesiae corpus. Fides in Symbolo Apostolico continetur, in qvod omnes ubiq; baptizant, qvibaptizantur, re-generantur & in Ecclesiam ingrediuntur, in Ecclesia constituti omnes credentes dili- b gunt In Epist. ad Ephes. 4. v. 4. Ubi est fides sancta, ibi est sancta communio, ait Augustinus, ferm. 115. de tempore, qvi est de traditione Sym boli. Et ferm. 118. de tempore, qvi iti-dem est de Symbolo: Apostoli certam regulam fidei tradiderunt per qva cre- gunt ut fratres, & sic per dilectionem etiam cum toto Ecclesiae corpore coaleseunt, Fi-des Ecclesiae fundamentum est, dilectio vin-culum, qvo colligatur & constringitur. Fides & dilectio Christianum faciunt, fides & di-lectio, Christi Ecclesiam servant. Symbo-lum autem non secundum literam sumimus, sed in sensu Catholico & Apostolico cum in-terpretatione Oecumenicoru conciliorum. Ideo a communione Ecclesiae excluduntur Arriani, Macedoniani, Nestoriani, Evty-chiani, Photiniani, & qvicunq; demum ab Ecclesia Catholica pridem sunt damnati. Caeteri autem omnes, qvi verum catholi-cum symboli sensum retinent, & ubiq; loco-rum magna multitudine reperiuntur, ad Ca-tholicam Ecclesiam omnino pertinere, imo Catholica Ecclesiam in ipsis consistere non negamus. Hoc est, regerunt, qvod repre-hendimus, qvod Symbolum sufficere dicitis ad veram Ecclesiam conservandam, cum multa alia sint dogmata non minus necessa- ria, in Symbolo non contenta. Itane? Ergo tandem ostendite nobis, qvaeso, ista dogma-ta, in Symbolo non contenta, ad Ecclesiae conservationem necessaria; qvae illa sunt? qvomodo vocantur? ubihabentut? No- stine, credentes catholicam te-nerent unitatem, [et] per qvam h[ae]reticam convin-cerent pravitatem. Et in qvaest. veteris & Novi Testam. qvaest. 102. Traditionem fidei qv[ae] de Christo est, con-seqvuntur: Nam qvi pr[ae]ter mysterium (fidei) alqvid aliud in hac re putat homini necessariu, traditioni sacit injuria. Item in lib. de Uni-tate Ecclesiae cap. 2. Membra Christi per uni-tatis charitatem sibi co-pulantur. Augustius in qvae-stion. veteris & novi testamenti qvaest: 102 sic scribit: Tu hoc sic astruis, ut tibi hoc defen-dere videaris, ut is salve-tur, qvi non Christianus tan- stine, in qviunt, Catecheses nostras? nostine libros symbolicos? Novi eqvidem, & eos omnino defendendos existimo, qvippe qvi continent modum docendi fidem & pieta-tem, ut minister Ecclesiae recte officio suo fungatur. Igitur qvi libris istis contradi-cunt, in nostris qvidem Ecclesijs ad ministe-rium & munus docendi neutiqvam promo-veri possunt.. Sed in praesenti qvaeritur, ubi isti libri sint recepti: num apud Graecos? num apud Syros? num apud Armenos? num apud AEthiopes? num apud Indos? num apud Russos & Moscos? num apud Pontificios? num apud Reformatos? Qvod si ergo omnia, qvae in istis libris continentur, ad conservandam Ecclesiam sunt necessaria, ut sine ijs Ecclesia consistere non possit, se-qvitur, qvod Ecclesia in toto terrarum orbe interierit & in parte Lutherana sola manse-rit. Salvete Novatiani, salvete Donatistae, salvete Luciferiani, salvete Schismatici, sal-vete Haeretici. Qvid, Deum immortalem! inqviunt, ista in nos vocabula projicere au-des, & ejusmodi convicijs nos insectari? Non sunt haec convicia, nec qvicqvam hic praeter rem dicitur, sed tantum qvod ex da-tis & concessis necessaria conseqventia in- b 2 fertur. tantum, sed qvi fuerit [et] Novatianus. Et postea: Populum sub tuo nomine congregasti, ut non sint Christiani, nisi fuerint [et] Novatiani. Et in lib. de Unitate Ec-clesiae cap. 6. Qvare superordinatis, dicendo, in nullis terris h[ae]redem permanere Christum, nisi ubi potuerit coh[ae]redem habere Donatum? Si te qvinq[ue] aut bi septem dicente, decem aut qvatuordecim ex verbis tuis colligerem, aut aut ex eo, qvod animal ratione pr[ae]ditum [et] mor-tale diceres, hominem esse concluderem, an tibi nugari viderer? ait Gregorius Nazian-zenus orat. 37. qvae est 5. de Theologia num. 55. Alij qvidem prava de Deo sentiunt, alij recta de autore tenent: sed unitatem cum fratribus non tenent: Illi errore fidei, isti vero Schismatis perpetratione divisi sunt, ait Gregorius Magn. lib. 18. Moral. cap. 15. Pacianus Epist. 3. ad Sympron. in sine Tom. 3. Bibliothec. Magnae Patrum. In princip ejusdem E-pist. ait: Tutotum or-bem paucorum vinculis allig as, tutotam Ecclesi-am fertur. Neq; enim alios in juria afficit, qvi ex illis, qvae ipsimet posuerunt, concludit, qvod necessario inde conseqvitur. Haeretici sunt, qvi negant aliqvem articulum fidei in Symbolo contentum, qvalis est articulus de Catholica Ecclesia: Credo unam, sanctam, Catholicam, Apostolicam Ecclesiam, ut habet Symbolum Constantinopolitanum. Eccle-sia autem Catholica est per totum terrarum orbem dispersa, sicut istum articulum omnes Ecclesiae doctores jam inde ab initio expo-fuerunt. Schismatici sunt, qvi ob addita-menta sua ad fidem alijs fraternam charitate & spiritualem communionem negant: Schi-sma enim in defectu charitatis consistit, sicut haeresis in defectu fidei. Et tales erant olim Novatiani, Donatistae, & Luciferiani. Qva-propter sicut hos antiqvi Ecclesiae doctores exceperunt & tractarunt; sic & illos novos accusatores excipere & tractare valemus. Audiamus, qvaeso, Pacianum Barcinonen-sem in Hispania Episcopum, secuelo IV. qvi vixit & contra Novatianos scripsit. Is Epist. 3. ad Sympronianum Novatianum inter alia expendit promissionem Dei Abrahamo fa-ctam: In te benedicentur omnes tribus terr[ae], & sic ait: sic ait: Dic Novatianus has impleat? Non tam parum sangvine suo redemit Deus, nec tam pauper est Christus. Non tam pauper est, ut pos-sessionem suam nusqvam habeat, nisi ubi sunt Novatiani. Audiamus & Optatum Milevitanum in Numidia Africae Episco-pum, qvi eodem seculo contra Donatistas scripsit, Schismaticos in Africa haerentes, & lib. 2. contra Parmenianum Donatistam sic loqvitur: Si sic pro voluntate vestra in angustum coarctatis Ecclesiam, si omnes subducitis gentes, ubi erit illud, qvod filius Dei meruit? ubi erit, qvod libenter ei largitus est pater, in secundo Psal-mo dicens: Dabo tibi gentes h[ae]reditatem tuam, [et] possessionem tuam terminos terr[ae]? Permit-tite filium possidere concessa, permittite patri pro-missa implere. Addimus & verba Hiero-nymi contra Luciferianos, qvi nomen ha-bebant a Lucifero Calaritano in Sardinia Minoris Asiae Episcopo, homine arrogan-re & superbo, & Zelote intempestivo, qvi tanto in Arrianos flagrabat odio, ut Epi-scopos ab Arrianorum secta ad Ecclesiam revertentes in ministerio Ecclesiastico tole-rare nollet, qvos tamen tolerabant omnes ubiq; Catholici Episcopi; ideo se ab omni- b 3 bus am exigu[ae] portionis in-firmit[ae]te condemnas. Optatus Milevita-nus lib. 2. contra Par-menianum Tom. 4. Bibliothec Magnae Patrum. Hieronymus in Dialogo adversus Luciferianos cap. 6. bus separabat, & in schisma incidebat, qvod ab eo Luciferianorum vocatur. Qvid au-tem de illis dicit Hieronymus in suo adver-sus Luciferianos Dialogo? Si Ecclesiam, in-qvit, per totum orbem dissusam non habet Christus, aut in Sardinia tantum habet, nimium pauper sa-ctus est. Absit, Auditores, ut per haeresin Ecclesiam Catholicam toto orbe diffusam negemus; absit, ut per schisma ex defectu charitatis ab Ecclesia Catholica seu tota cre-dentium multiudine per orbem dispersa, nos separemus; absit ut per inexpiabile sa-crilegium filium Dei paterna haereditate spoliemus; absit ut per abominabile scelus Deum patrem mendacij aut impotentiae ar-guamus, tanqvam qvi promissa filio simpli-citer & absolute facta implere nolit, aut im-plere non possit. Videtis, Auditores, qvod veritatis defensionem neqvaqvam sublatam aut impeditam velimus, qvi in id toti incum-bimus, ut schismata & haereses evitentur: Haeresium evitatio veritatis defensio est. De-fendat veritatem, qvi potest, omni virium conatu eam propugnet, sed ita eam defen-dat, ne ex defectu charitatis in schisma, ex schismate in haeresin incidat: Inveteratum enim Ibidem addit: Si Britannias, Gallias, Ori-entem Indorum populos, barbaras nationes [et] to-tum simul mundum pos-sidet Satanas, qvomodo ad angulum univers[ae] terr[ae], crucis trophaa col-lata sunt? Hieronymus in Tit. 3. Nullum, inqvit, schisma non sibi aliqvam con- enim schisma haeresis est, qvod Schismatici tandem Ecelesiam Catholicam negare o-mnino cogantur. Peccavit Paraeus, dum sub prophano Syncretismi vocabulo pacem in Ecclesiam inducere conatus est; sed multo magis peccant, qvi sub odioso Syn-cretismi vocabulo omnem pacem & con-cordiam ex Ecclesia proscriptum & elimi-natum eunt. Profecto qvod beneficij loco hi homines ducere debebant, dum a schi-smate & haeresi revocantur, id illi pessime interpretantur & per imperitiam & maliti-am Syncretismi, Samaritanismi, Babelismi nomine damnant. Qvid faciendum? O-randus est Deus, ut eorum mentem illumi-net ipsosq; ad agnitionem sui reducat: Qvi enim charitate destituuntur, tota errant via [et] ignorant, se in tenebris versari, ut alicubi Ephrem Syrus loqvitur. Ut autem sciatis ad extre- mum, Auditores, ;unde istae accusationes ori-ginem habeant, illum cogitate, qvi Julia- num Apostatam olim instigavit, ut Christia-nis omnibus confusionem religionum ob-jiceret: Si qvis, ait, qvid verum sit, de vobis dis-picere velit, inveniet vestram impietatem, cum ex audacia Judaica, tum ex Gentilium indifferentia [et] con- consingit h[ae]resin, ut re-cte ab Ecelesiam recessisse videatur. Augustinus lib. 2. contra Cresco-niumcap.7. Neqve scissio vel schisma fieri potest, nisi diversum ali-qvid seqvantur, qvi fa-ciunt: h[ae]resis autem schisma inveteratum. Ephrem. Syrus in Tractatu de Virtuti-bus & vitijs cap. de Charitate Tom. 1. operum. Ibidema ait: Miser atq[ue] infelix, qvi longe a charitate abest: Is enim somnians dies suos transigit — Qvi caret charitate, ob-cacatus est mente, a-micus Diaboli est, in-ventor improbitatis, pu- gna- [et] confusione conslatam, apud Cyrillum Ale-xandrinum lib. 7. contra Julianum. Sed qvid respondet Cyrillus? Julianus, inqvit, cum nihil antiqvius habeat calumniandi studio: In-veniemus, inqvit, vestram impietatem ex Judaica temeritate [et] Gr[ae]canica confusione conflatam. Vere enim istae calumniae sunt, ab eo profe-ctae, qvi omnium calumniarum auctor est, & a calumnijs nomen habet, & proinde vi-ris bonis & cordatis, gloriae Dei litantibus, parvi pendendae. Nunc ad rem ipsam ac-cedimus, qvamobrem hic congregati su-mus. Tibi ante omnia, aeterne Deus, gra-tias devoto corde maximas ago, qvod me hucusq; sospitem & incolumem servaveris, ut non solum hoc munus in me suscipere eoq; defungi potuerim, sed & illud succes-sori tradere. Qvanta tua in me est bonitas & clementia, ut nunqvam eam mente com-prehendere, nedum satis depraedicare pos-sim. Tu me infirmum confortasti, laben-rem erexisti, dubitantem docuisti, erran-tem reduxisti, & qvanta sit in infirmis po-tentia tua, multis in me documentis osten. disti. Qvid reddam tibi, nisi animum be-neficiorum tuorum semper memorem? Gloria gnarum [et] contentionu auctor, maledicorum a-micus, detractorum so-cius, contumeliosorum consiliarius, invidorum pr[ae]ceptor, superbi[ae] ope-rator, ac vas arrogan-tia. Gloria sit nomini tuo sempiterna. Videtis, Cives, qvod nunc vobis caput praeponatur: Sic enim voluere vota Amplissimi Senatus, ut hoc semestri officio Rectoris fungeretur Vir Amplissimus, Consultissimus & Excel-lentissimus Dn. Adamus Riccius J.U.D. & in hac Academia Professor Primarius, vir auctoritate gravis, eruditione celebris, judi-candi dexteritate nemini secundus, qvi nunc non primum sceptra Academiae capessit, sed jam saepius eo officio cum laude & ma-gno omnium applausu functus est. Hunc inposterum Rectorem habebitis, eiq; debi-tam observantiam praestabitis. Anteqvam autem te, Vir Amplissime, Rectorem publi-ce renunciem, necessarium est, ut prius se-cundum statuta nostra, Rectoris juramen-tum praestes. Qvod ergo felix faustumq; sit, te Adamum Riccium J.U.D. & Pro-fessor. Primar. in nomine Sacrosanctae Tri-nitatis Rectorem Academiae Magnificum creo, creatum renuncio, renunciatum pro-clamo, & pro tali habendum, omnibus e-dico: ad qvod & jura & insignia Rectoris tibi tribuo, purpuram, sceptra, statuta, si-gillum, claves. Et initio qvidem purpu-ram, qvae, qvanta Rectoris sit dignitas, osten- c dit: dit: Purpura enim ab antiqvo Regius vesti-tus est. Deinde sceptra, qvae regiminis, im-perij & potestatis, qva pollet Rector, indi-cium faciunt. Porro librum statutorum, in qvo norma regiminis administrandi, & judiciorum exerceudorum continetur. Tandem sigillum trado, qvod non solum ad literas obsignandas conducit, sed & si-lentij, in secretioribus praesertim consilijs, si gnum est. Deniq; & claves exhibeo, qvae oeconomiae & dispensationis nota sunt: Re-ctoris enim est aperire & claudere, promere & condere, omniaq; diligenter asservare, imo omnium Academiae membrorum, in-star sidi oeconomi, curam agere. Habes er- go, Magnifice Domine Rector, Academiam tuae curae commisam, habetis, Cives, Re-ctorem divinitus vobis praepositum, nunc qvid vestri officij sit, vobiscum cogitabitis, ut ei honorem & obseqvium debitum prae-stetis. Magistratus Dei ordinatio est, qvi Magistratum honorat, Deum honorat, qvi Magistratui resistit, divinae ordinationi resi-stit, & qvi resistunt judicium Dei non decli-nabunt, nisi ipsam Magistratus vindictam, qvod plerumq; fieri solet, incurrant. Nostis, qva religione Rectori obstricti sitis: non aufe- Rom.13.V.I.&seqq auferet inultum, qvi juramenti religio-nem violat & nomen Dei, etiam sub spe-cie recti & velamine virtutis, in vanum as-sumit. Non habetis Rectorem, qvi vos exagitet, qvi vestram perniciem qvaerat, qvi injuste vobis dominetur; sed qvi impense vos amet, & paterno plane vos regat impe-rio, magisq; commodum vestrum, qvam propriam salutem qvaerat. Tanto magis er-go vos obligatos existimabitis ad filiali amo-re ipsi obviam eundum, nec metu poenae, sed amore virtutis & magistratus vestri facien-dum, qvod jura & statuta reqvirunt. Te, Clementissime Deus, supplici voto & voce invoco, ur & caput & membra Academiae nostrae tuo sancto impleas spiritu, qvo utrin-qve fiat, qvod voluntati tuae & legibus est conforme. Rege Rectorem, ut bene rega-tur Respub. nostra; rege cives, ut sponte se tuae subjiciant ordinationi. Miserere af-flictae Academiae nostrae, ne medijs tandem omnibus destituta prorsus collabatur. Ex-cita Patronos, qvi consilio & ope eam ju-vare non desistant. Inprimis SERENIS-SIMUM ELECTOREM, DOMINUM & NUTRITIUM NOSTRUM CLE- MEN- MENTISSIMUM CUM TOTA DO-MO BRANDENBURGICA sospita, comitare, defende, conserva; da saluta-ria consilia, & consilijs omnibus prosperos successus, ut sub auspicatissimo ipsius regi-mine Scholae & Ecclesiae in optima pace vi-geant & floreant, & multos fructus in nomi-nis tui gloriam ferant. Conculca Satanam sub pedes nostros, & omnes ipsius machina-tiones retunde, qvibus in omni bono opere nos impedire molitur. Illumina omnium mentes, ut videant, qvid bonum malum, justum in justum, verum salsum sit, malum devitent, bonum sectentur. Doce & con-firma nos, ut unanimes & concordes gloriae nominis tui & bono publico opere. mur.