Fortitudine et Fclicitatc SERENISSIMI ac IN VICTISSIMI PRINCIPIS IOANNISS III. REGIS POLONIARUM, fub ausfpicijs | illustrissimi DOmini D. BENEDICTI in CZEREIA S A P I E H A, ThesavRARII cvriAe M. D. L Capitanei Rosiauiensis, Retouiensis Prafecti Legionis S.R.M. metrice repraefentata V. In Parnasso Varsauiensi Societati Jesu Anno Regis Victoriarum M. DC.LXXV. VaRsavIAB, Typis Elercianis Domus SaPIEHANAE. Turca Getefq; Crucis facrae: faedissimus hostis Despoliare suo certat honore CRUCEM. Huic duplici duplex CRUX Vestra opponitur • hosti Sapiehadae, Vobis dum sacra bella placent Vnica si potuit Crux hoftes vincere quondam, Quid duplici faciet iunce SaGITTA Cruci ? J l LV S T K l S S t M r Ai D O M 1 N r M, D. BENEDICTVM In CZEREIA S A P I E H A, THESAVRARIVM CVR!^ M.D,L, &c« A cfl Manu Domus Vejlragloria, Illuftritljme Domine, el potior, njel magna par* non fueritis . Et idcirco non Jolum priuata Heroumpanegy. res, ac triumphales Viatoriarum Poeanes,fedJaculor u quoj. compendia Hi florit, in Familia Vejlra Hif|or{# wei ftnum confluunt. °Mon er u Luit Senatoria etiam m viadfUi rifiimo temporii lumine Kobierzycio Purpura, Domui Veftrab Jefe adflernere-, cum. gloriofljiimi Princtpum V ladiflai gefta ^feUa®! Leoni Cafifuiro Sapicha confecraret. Siue enim Mofchorum Monarchiam (ibi Vladiftai mc(inaret felicitas yfiuc Turearum ad Chocimum tyrannidem reprimeret fortitudo , tvtrobic^ Sapiehmam fefe feliciter trmphis immtfcmjfe ma- HlAori» gnammitatem pojleritati relinquebat. 'J^eltgioja ejuoj^ tno Lura «a de$iiay m Lttuana Historia publicanda, faciliusfeputroct}^°* °' nium reperturam injinu {tj manibtaSapieharum crcdebaty dic«*v quos totius gentis Annalibus , fxpius tnferere% ob antiquam au na Profapia ftj meritorum claritudinem, oportuit • Porro patrittjs atj_ domefiicu reElefaElorum encomijs, orbem pane implmijlity cum e Cola Prine tpeGymnafioru Lituama sica* dernta, rara licet ad frequetiam meritoru lucubratione, tan-tu jfarfim in Veftrd laudatione promanauerit wt fi una coL liger et manus t Jaculorum fajios, non Familianjnm panegy* rim, legentibus exhiberet. Sed recens quoq per Heroicos ausus ita futura Annaliu obligartis, et neq portentosam illd sub Chocimo de Oriensis Tyranno victoria, nec hanc Ukraina vindicationem, ab Vestros memoria, posteritas exceptura fit. Legetur vtrobiq pulcherrima Fratium concordi Martii copulata nexu Trias, Jumma virtutis aqualitate, per valla et cuneos venalem pericutis vitam pro auniterno gloris pretio obtullisse. Tantum enim momenti sub Pauolocia ( et Chotimensia discriimina, quin et vulnera transeam) adsuccessum moliminis addidistis ; et scripturuss }it nemo occupata valla et Lechica urbi illata vexilla, absq merita Nominis Vestri recordatione ; Tur prasertim Illuttrissime Domine, cuius primum signa victoria prolusere, cuius patritia in labaro Sagitta hostium confixit et deiecit audaciam, consiciendig prosplere pralij auspiicium dedit. Nimirum addiderat u volanti in hostes et valla telo Vestro impetum cum immixti plebeio Marei, Vestram generositatem pauidis inspirasstis, et tantam animorum selsitatem insimies qnibusq impertiuistus, quantu de Vestra magnitudine in eadem arena squalitati militari concessistis. Merito igitur, qna Lechicus Mars inter bruma asperiatem gessit, ea inter veru dilicias Apollo noster collecta, Tuo consecrat honori illustrissimi Domine, a cuius Nomine singulare labori (uo pretium accessurum non ambigebat. Tu hoc a literis Regia felicitatis, ac fortitudini tributum ea suscipe manu, qua eiusdem Thesauro Regia infers vectigalia: qud scribenda gessisti: deniq qua literas foues, ac in maius prouehm . Ita petunt. Illuststrissime Domissationis Vestra Obseruanissimi Auditores Humanitatisin Collegio Var- ODE I. I N EXPUGNATIONEM BARII Vcusque pigro languida frigore Torpere lentis barbita lusibus Licebat ,& pendere nuda Fronde super, renuente neruos Pulsare dextra; materies licet, Lyram vocaret, Marte sub algidis Constanter Arctoam pruinis Sarmatico peragente brumam. Soluta fed iam vere silentia. In verba currant, atque Decembribus. Obtenta de faeuo Kalendis Hoste canant redeunte Majo Trophae Musae. Construe dissona. Seueriori barbita stamine Non pigra victores sonoro Calliope memorare cantu Heroas Orbi. Reddet in ultima. Theatra mundi duplicibus sonis Echotriumphos, latiusque Fundet imago iocosa laudes. B Canta Cantabisalto carmine Pr iNcipis In bella mentem solicitis diu Haesiss curis, qua cruentam Odrysij rabiem Tyranni, Qua peruicaces arte Kosacidum Disflaretausus. Scilicet intimo Futura nascunturtrophae Principibus prius in cubili, Quam bella certent. Pluribus indigct Bellona dextris, sed caput unicum Habere dixit, quod fadigat. Mille modis studisque belli. Póst, praeliares ordine Copias Censebis ; ardor quas iubet in truces Venire mortes, et Poloni Sanguineo reparare lytro Famam Gradiui. Dum noua Lechici Placet cruento Principis omina. Probare non pigre duello, Atque vetus Domino recenti Prisco Polonum limite reddere. Sub Sceptra Regnum. Dum sua classico Mars urget Athletas in arma. ], sequere Aonijs ab antris Datur Datura plausus Lechiadtim nouae Felicitati, qua Bario suas Mouere feruor est phalangas, Atque scelus merita piare Rebellionis clade; triceps ubi Conclusa vallis hydra (Kosacidum, Thracumque Turcarumq ; robur) Herculeas metuebat artes. Sed si trecentis claudat aheneus, Hinc inde murus turribus impium. Nefas paternos in Dynastas, Justa tamen Nemesis reclusa. Jn vltionem repperit ostia: Exarmat acti conscia Criminis Mens ipsa periuros Rebelles, Atque premit pede poena claudo. Sic esse nuper turba Barensibus Jnclusa vallis exitio fuo Dum firmat, o Victoriarum. Mula loquax imitare cantu Clangore saeuo classica barbaras Fractura mentes, atque boantibus Hinc inde tormentis in hostes Horrificum per inane murmur _ Qua- Ququa refusum . Scribe sequeatibus Saeclis in alto marmore, quomodo Furore Bellonae tremendo Moenia procubuere lapsu. At prona casu P r in c i p i s inclyti Primum capessendiauspicium throni &; Sacras adorauere curas, Ad Scythici opprobriu Tyranni. Refer decoro non sine snguine. Ex hoste raptam Martis adoream. Pulchrosque murali corona Sarmatici cuneos Gradiui. Victoriosae nec tamen omnia. Sunt danda dextrae munera gloriae; set et benigna mens in hoftes Non humiii celebranda laude Jsta decorus posterioribus Praelusit armis, consilio potens Princeps, & accensi sereno Martis atrox cremium gelauit. Vultu ; nec, ultro supplicibus suum (Indigna quamuis culpa rebellium Fuisset) obtutum negauit, Dissimulans malesana caeptae Defen- Dcftnlionis praiia; nec iceius Vitrice ferro , vt carperat, infequi Perrexit, immanis quoufquo VicJima plebs fieret Charontis . Satisf eroci nem pe Aq u\\x leuerru Suda columbum pellere de via^», Satifque proftrauifle vilemj> Eft Lybico leporem Leoni. o d e r i. DEDIT/ON E M MOUILQV1& (f *B & AC L A VI Efltus citato Rumor in efledo Per Vkrainx, qua patet, intima^ CeflTifle diuulgat rebello Sarmatico Barium Gradiuo, crimine perfido ConiuntJa fasuis moem^Thracibus, Agente rem; faufte Polono, Turpe folum tetigiflTelapfu : CeDTiflc iuftio vidimam acinaci, Primam , rebellis quos furor obtulit., Invltionem, priftinumquo Sanguinea fcclus expialfo5. Poe- roena" cruentis interea malis In peruicaces vindice criminum^ Minante fortuna, pari par Supplicium fccleri parari. Dum Rumor alto fic lituo ferae Plebis, peroras, interitum fonat.,, Metus refrenanda, vfquequaquo Arua Borifthenidum pererrans lenti voce renuntiata; Manere poenam, par vitium, paremur Quin feuiorem prorogato In meritum fcelus adfuturutru Paflli furorem ♦, ni faperent, cito Infanientem linquere Bofphorum^ Lunaique funeftas Gelonurru Quam facili coluere nuper Vultu, fideli tam modo frangero Planta,Polonis aufpicijs vetus E more maiorum decori Obfequium renouare Martis. Proh quam .profundo vulnere fufcipiC Formidolofis fufpiciombus PlerumqueGens RuCTi laborans Sarmatici bene c^pta belli 1 Repente qualis k(a recentibus Leaena telis nefeia fubfiiic , Fugilnc tentet fallere idtus* An reliquas reparare vires } Ne vel fupremam fuftineat necenu Inulta Morfus fcilicet acrior Eft beftiarum iam propinqui Morce feras ft i m ula nte pugnas . Tentaffet audax forfitan vltimo Bellum duello, ni necis horrida^ Euenta Rumor temperaffeti, Pri n c ipi s ingenio benigni: Qui norit hoftesvincere perfidos,* Obliuioso derelicti Flagitij veniam fauore. Testis benignas mentis erat Bari Arx sponte supplex, vnde petentibus Concessa captiuis potestas, Quo cuiquam libuit, redire. Ergo fauoris spe, Mohilouiae Concussa diro castra metu prius, In spem resurgunt faustiorem, Propitio facilis Monarchae Suffulta Sccptro. Nec mora bellico Vrgente fato longius extrahi Permittit inceptum petendae Consilium veniae Supremo Victoriosi Martis ab Arbitro. Hoc cum statutum nomine publico Perculsa maturo pauore Valla nouo faliere plausu. Respondit Echo per Bracilaviae Diffusa turres ; & vocat aemulam Arcem Sacramento fideli Obsequium reparare Lechis. Certant decoro feruitij ambitu, Vtraque primam reddere sponte se Volente victoris benigno Jmperio, veterique iure. Subesse Lechis ; Ergo Othomanicae Funesta vellunt signa Propontidis, Sequique coniurant relictum. Alitis auspicium Polonae. Praeoccupatae prima tamen datur Fidelitatis laus Mohilouiae, Quae sponte supplex Vkrainam Sarmaticis patefecit armis Intacta JntaSabello. NccBracilauia^» Vitra paternas reddere diftulit_> Clauefque,feeuramq;fummi Principis arbitrio falutem. Exempla fidi duplicis obfequi Vrbis, fecutas (unt reliquae impigra Subiedione arces, & vrbes Amnefioriftheneo Tyrxq, PafiGm locatar, DuxHohol omino Quas fauftiori rexit, &arduo Faftu redudas in reclufuni Compulit irefinum Dynalbt ;OrbisPoloni: Qui pedibus Tuis Affula ploratu, agmina (upplicum Amouit a plantis, paternum ;Corde fuo penetrale pandens. Roxiacum genus nterj Tyrannum quid Mafiometidum Interfit.* ac inter Polonx Tam facilem Patriae Parentem. O D E 111 J A7 0CCPPJT/O NEM R A SCO VIM. ' T nec fu pino miles in otio Brumam peregit; necreperitfibi r c In fata in fata procloues vbique, Digna fibi reperire vbique Fortuna tanti P r i n c i p i s arcium Portas patentes. Ergo rebellium Fracturus i n sa n u m furorem Quem nequijt pietas domare. Jn vltionem destinat igneas Princepscateruas. Hac Iablonovius . Stet parte ; Viśniovecianus Hac agiles mediteturhosti Jrruptiones miles ; at Alitem Radivil lsthuc flectat, vtarduo Vicinus aptetur Labori, Quem propero subiturusesset. Jn Mense Martis. Denique Regiam Sedem locauit per Bracilauiae Vicina. Nimirum necesse est Pectore Cor medio reponi, Vt membra viuo sanguine temperet, Venasque firmet. Quisque luas vices Implebit, Athletas Monarcha E specula velut intuente. Est: calcar ingens proxima gloriae Persona Regis. Turnus in arduos Vrget Vrget Labores & pericla J Cum ftimulos agit ipfe prae (ens. Quid multa narrem > Quam acer in impia Confoederate Thraci bus improbo Parat, Sacramento, cruentam Rafcouie facinus medelam Noti tropheisLEszczYNiierex Prefes Cohortis v fat bene confcius Velocitate ftare bella, & Martis opus melius, quod efletJ Minus notatum (SicCameneciae Terrore portas & vigilum neco Im plerae i n fperatus h olpes Silnicius metuendus aftu) Sic &R z e wuski Thraci bus hofpitam Non ominato Ralcouiam metu Goncufllt; & capta coegit.. Vrbe fuamduplici tueri Caftro falutem Thracas: atirritumj Eefenfionis confihum pauor Vrgente fortunam Polono Reddiderat celeres fubornans Alas fugaci Militiae Duci. Viden/ frementi quadrupedi fuam Quam Quam tutus iniecit lalutem Vela fugae dare de Gelonis Nulli secundus Praeses ; & agmini Author pauenti, Mercurio modo Litanda, ne litentur ipsi, Miliriae Sacra, non Gradiuo J, perge Martis Sarmatici decus Sequi, pudendo Bistonas impetu, Ex arce depulsos ; velut cum Fulminei moderator ignis Ales profundo Danubio leues Deperditurus dispulit anferes, Pigre volantem praeliari Vngue rapit reliquis citato Lapsis volatu. Non tamen aleam Tentare Martis desierat semel Depulsus e CastroGelonus. Ergo pares meditaturausus ; Non orninatas, frigoribus Tyra Stricto, phalangas moenibus inuehi Decernit, & fortes dolosa Fraude viros pepulisse certat. Sed hic Vlysses centoculum Sibi Inuenit Argum ; quam sacile fuga Nuper Nuper capenuit, probrola Tam modo terga dedit repulsus. Quantum Gelono sanguine candidi Campirubescunt! cum gladium prope Rigore brumali gelatum Sanguineo calefecit amne Feruens in ipsis miles Hyperborei Plaustri pruinis. Nempe quid ignei Flammare non possit vel inter-Fax animi generosa brumas? Frustra feroci Bassa Silistriae Pertentat ausu iuncta fugacibus Cum Tauricanorum Manipis Arma iterum malepulsa cauto jnferre castro. Quin sua, si potest, Certettueri. Nam Mohilouia Educit hostiles RzEwuski A Valachis iterare praedas Exile quamuis agmen, at optimum Clam siue palam sors iubet aleam Tentare belli ; haud imparhosti Marte vel arte probare fata. Heroa vidit Prutus,& impigrum Stupore plenus strauerat alueum Latu- Per tumidos Thetidis tumultui Male ominatum Thracibus hofpitem_5. Hoc ponte Lymphas mox vbi tranfijtL,, Vkrix Polonas in Gelonum • . Oppidum Centurias agit ira cedetnL>, vaUthtx- Confoederatis nec-Valachis iubet, >IaHdit' •Parci, fideles quos fore dedocec Exinde tot per luftra Lechis Ancipiti fimulata vultu Et fal fa fem per, c u m ftrui tur, fi des. Permixtus ergo cum DacicoCruor Fluit Mufurmanni, piatquo Ille fidem toties remiflam, Hic feuientem cede Tyrannidem. VtrumqueMartis clade pari furor Vtfltf fujflet, ni Polo no Relliquias Getice caterue Mandaflet vitro, qui reliquus Daca_> In Arcemanfit. Quo meruit fue A feuienti poftulatam Perfidie veniam Gradiuo, Parcente tandem Marte, tuos fimul Hic filte cantus Mufa: fed In c ly t o Inlculpc Jnsculpe S c u t o gloriosa, Perpetuis monumenta celtis Victriarum. Nempe Agamemnonis Hoc Scuta poscunt. Regibus integra Debentur in bello trophae Jmperio bene parta Regum. O D E IV. IN EXPUNGNATIONEM PAVOLOClAE. SEd non carebit Martis adorea Exulcerato Milite Martius, Victoriosam qui rigente Parrhasia patefecit herbam. Sueto quieti Martis in otio Non otioso Littauidum Duci. Sed Musa quo tendis? nefas est Magna modis tenuare paruis. An Radi v i l i Principis inclyta Trophaea digne scripseris? & Decus Muralis extolles coronae ? Purpureo quod ei roseto A Marte dictus texuit algido Inter triumphos pollice Martius ; Dum Dum Martiali Dux gelatae Valla Pavolociae calore Dissoluit, vrbemque Edonio jugo Inseruientem sanguine compluit. Abunda belli laurearum. Unde fuit subitura Messis. Videre promptas iuncta ferocibus Kosacidarum Thracibus agmina In arma Radivilianis Auspicijs properare turmas Victriarum spe ; neque robori Diffisa septem millia Militum. Aduersus assuetam trophaeis Colluuiem duplicis Gradiui Jnstare firmo pectore; nec mori Turbam pauentem, valla perardua. Inferre substratis suorum. Corporibus monumenta Martis. At cuius alto Stemmate nobile Signum cruenti scandere primitus Luctatur in valli cacumen? Quae duplici Cruce praenotata. Sagitta nostris auspicium facit In urbe pugnis ? pellit & obuio Lunas Lunas Musurmanni pauentes Deliquium Gr u c i s a trophaeo ? Sed nosco auitum S apiehadum decus, Illustre bellis ludere Martijs Primum triumphis, & secunda. Lechiaco dare signa bello. Huc quippe virtus rara Ducum ciet, Qui semetipsos sponte pedestribus Junxere turmis, ac vtroque Se cuneo pariter probarunt. Bellare doctos, siue Equites velit Mars seu pedestres. Clarius eminet Demissa nonnunquam potestas,1 Et modico fociaca Marti. Sic S ł uszka Celso sanguine proditus Inter Maniplos, sic reliquus Ducum. Flos Littaurrum fulget, nec imo Nobilitas Generosa caetu Perdit valorem. Quae noua praelij Rursus renidet scena! Sub altera. Dum parte funestam Polonis Sieniavius metuendus armis. Urbem fatigat . Sic medijs fera Deprensa campis vndique morsibus Patet Patet Molossorum, fugaci Nec Lepori via tuta restat. Deflenda Mortis praeda tamen fuit ,(mul Hartman, Grocho wski, Markievius, sicum PRZYSZYCHODZKl & VnICHOWski At pauidae potiore damno. In urbe plebis ; Largo ubi qurgite Sanguis redundat testis, ut improbam Vim Numen ultrici sequatur Supplicio, meritaque frangat. Diu morantem strage proteruiam Contra Dynastas! Heu satis impij Fusum cruoris! parce ferro Miles: adhuc reliquos sequenti Luci reserua ; ni sapiant, feri. Sic facta narro. Namque rebellium Vis fracta quamuis cessitarmis, Mens Stygio tamen obstinata. Algore mansic ; cum jugulum prius Juratur, ultro quam dare supplices Dextras Polono. Sed proterui Supplicium dedit una dignam. Cruore poenam consilij phalanx: Parem daturi moenibus anxiam Clau- xL sere vitam , ni patentem Sponte fibi veniam precentur, Non fic vt illidefipiunt; malo Commilitonum in fata ruentium Do&i , Polorio peruicaces No n h um iles Glad i o feri ri. Damnarefaftus occipiunt (uos, Ruptoque vkx noxia foedero Mutareiuramenta, pronovt> Obfequio redimant falutem • Sic ergo fandum eft* Nec mora Principi Portae pacefcunt Jxtaque Lechicis Vex illa vexi Ilis rcpon i V ^ Sponte fluunt pedi^. Ducis reclini vertice debitum Datura cultum • Quas prope (anguino* Suffufa funeftum rubebant^, Nu nc n i uea facie loq u u n tur Lechi fauorem. Jam modo filibec, I» perduellis, iunge Othomanidis Agmen fupremo vindicatum Hxitio,neque teaddeLechis* Eft vita quorum munere reddita-,. Sed queo» benignus non animusctomecJ Vrios Vrfsos & infraenes Leones E Lybico rigidos cubili Mulcendo lenis perdomuit manus; Quos strictus ensis concitat vltimas Plerumque in iras; sic ferocem Certa Pavolociae furorem Spes post reatum lenijt, & pium Summi Dynastae prouocat in sinum (Quamuis rigeret scuto& armis Ad meritum scelus expiandum) Turmas feroces. Hem Bracilauia. Q u a m concitato funditur agmine Jn sacra Iuraturus arma Sarmatici S e m i o n Gradiui. Frustratus est nec spe veniae sua ; Fidelitatis, quin pretium tulit. ARege (quamuis grandioris) Im memori sceleris relicti. Sic Magne Regum vincere duplici Virtute nosti. Quos proprius furor Mittit sub ensem, caedis ense: Qui veniam petit, hac triuphas.