D O M I N I C I RONCALLII, PROTHONOTARII APOSTOLICI S. R. M. P OLONIAE et SV ECIAE, Secretarij, Philosophiae ac S. Theol : Doctoris, F ■ Ex Academia Hutnoristlarum, PANE GYRIS In laudem Potoriorum, Illustrissimo Domino, D. ADAMO KAZANOVIC Supremo Reg : Pol : Dapifero, Praefecto Borissouien, &c. DICATA: Habita Roae in eadem Acadernia Humoristarum. Praesentibus Eminentissimis et Reuerendissimis DD. Domino COSMO Cardinali de T O R R E S, Ac D. FR ANCISCO Cardinali BARBERINO, Atq; illustriss: & Excellent : D.D. GEORGIO OSSOLINIO Comite de Tęczyn, Thesaurario Curiae Regni Polon : Ac Regio ad Sanctissilimum Dominumt D.VRBANVM VIII. PONT: MAX : Et Serenissimam Rempublicam Venetam , ORATORE. Cui adiecta funt aliae insignes scriptiones doctissmorum Academicorum tune temporii ibidem praesentium. ) CRAC. In Offic: Aadreae Pecricoulj, S.r.M. Typ. 1LLVSTRISSIME DOMINE, Domine ColendnUme. Armatica Nobilitatis laud&s, qu&ru magna pars es, ad te properant Itu-j ftrifeime Domine. In his quantum-uis ob[curis tenuifima eloquenti a ca-ra£i eribus, nefcio quomodo aliorum oculis ajfulferint. Sane Roma qu& benigno quodam influxu tota nunc in angorem Nationis ejfutiditur, at£ Excellentifiimi Domini Oratoris magnificentiam e.Triurtipho Contulit i huic qUoqtie falterru argu~ mento nobtlt, Romandhumanitatepldufum excita-ait. Equidem Tibi deuotus id qualecumcfe obfequio-rmn meorum tejiimomum in tuo [inu depono, *vi faltem hot grati animi monumentum penes te, "Beneficum datorem t femper exiftdt. Perae Magnarii* me, mecfe redeuntem ad Aulam, ht foles, tuo Patre« tiniofoue. Rom& 2?. Decembris. 1 &3 3* 'tfiirns Dominationi* Tud $ deuotrji: ferum, cliens, WmsRisncallititiSat; RtgiM, Scer> PANEGYRICVS IN LAVDEM POLONORVM. Septentrionalem illam plagam, quam olim dixere veteres plurima nemorum opacitate incultam, ac perpetuo frigore non habitatam, nemo est (dummodo illam curiosiusac penitius inuestigarit) qui neget, hoc tempore incredibili Cereris vbertate feracem, ac legum, & morum, eorumq; omnium, quae ad libere, quae ad bene, beateq; viuendum conducunt, institutione faelicissimam. Ego sane postquam decennali, et amplius, obseruatione,tum in Aula, tum in castris, floretissimae Regionis statum sum intime contemplatus, in Patriam redux detineri non potui,quin huiusmodi verum humanae beatitatis speculum ad oculos celeberrimi huius consessus, vbi olim prima tenuissmi ingenij mei rudimenta benigne audientibus exhibueram, denuo proferrem. Debebaturetiam hoc qualecunq; de tota tam praeclarae: nationis Nobilitate bene merentis officium, vt ipsius venustate decoremque, quo caeteris fortasse nationibus prae- lucet, lucet, ac mesaltem aureo compede captiuum detinet, plaudenti iam Romae proponerem. Hanc igitur Sarmatiam olim, nunc vero recentiori vocabulo Poloniam appellatam, vidistis nuper, quam amplam, quam honorisicam, ad hanc Urbem Regina gentiu, in humili sui obsequio, ac sacra Summi Potificis veneratione triumphans, Legationem expediuerit. Admirata est Roma superbae gazae: magnificentiam, atq; apparatum vere nobilissimum, ac triumphalem. Equorum phaleras, ac reliquum ornatum, auro gemmisq; refertum, ipsos Equos ad sistendam effusam hostium fugam pernices: varia atq; inusitata armorum genera, Persarum acinaces, ac Thracum, Parthorumue sagittas, illas inquam, adeo olim Romanae virtuti terribiles, nunc comuni foedere Religionae feruientes. Verum ij, quorum mentem altior cogitatio erigit, contemplabantur in tam regali pompa, sub praetiosa veste, magnanimam gentis indolem, ingentes animos, fortia pectora, inuictum robur. Ea, inquam, pectora, quae sola in patentibus Russiae campis toti Christianae Reipubl: murum faciunt, ac feroces Turcarum ac Tartarorum impetus continuo retundunt. Hic ille est san- st sanguis, qui huiusmodi Christanorum vallum, munit, atq; hostem, ne traijciat, repellit. Hoc eodem Heroes fortissimi saepe ad nitorem reuocant decoloratas Maiorum suorum imagines, cum sub tam laeta purpura domesticam funeris pompa, deposito luctu, libentius conuiuijs, choreilq; traducut. Enimuero fortitudinem stricte adeo cum, pietate coniungunt, vt dum pro Religione fortiter mori non dubitant, per arma, non ad hostiles muros, fed ad caelestem totis animis aspirent aeternitatem. Tuentur propria, ac fortassee pertaesi, quod olim Germaniam, Italiam, Galliam,Hispaniam, vsq; Africa, subita irruptione, non ad propriae: Regionis lucru, ac gloriam, sed ad gentium ruinam ac miseriam, peruicerint, ac deuastarint : nunc demum magnanima virtute non inhiant, sed negligunt aliena. Regem habent, non quem naturae necessitas, sed que summa rerum bene gestarum gloria ; quem externorum Principum, suorumq; Senatorum praeconia; quem populi plausus, atque vniuersae Reipubl: fauor probauerit. Regem vere faellicem, atque ad populorum amorem datum, postquam ad instar Apum (nobilissimum ac verum hodiernae Pontisiciae ciae Ma- / ciae Maiestatis symbolum ) dempto onvni prorsus aculeo, poena scilicet ac supplicio, amplum solum -modo Regiae beneficentiae locum, authoritatemq ; reliquere. At vero existimandum est, non immerito eos datos tantae libertatis eustodes, ac Dominos, qui summa animi moderatione ita viuunt, vt dum Reges sibi eligunt ad honores, & praemia, folam recte viuendi normam sibi legem faciant, atq; a seipsis liberrime ac sanctissime regantur. Tantum vero abest, vt diminuatur exinde Regia authoritas, vt potius quaerulis iudiciorum clamoribus minus obnoxia, in procurandis Reipubl: commodis, in subleuanda ingeniorum fortuna, in erigenda fortiorum virtute, magnanimo, ac plane regio nisu tota melius occupetur; ac Princeps fecluso procul odio, de subditorum amore certior, effuso libere prosequentium obsequio, persruatur abunde. VLADISLAVS certe omnium Regum, in captiuando populorum amore faelicissimus, vnicus habitus est, cui vniuersa liberi Regni Nobilitas tota communi plaudentium voce colla submitteret, eiusq; fortunam, imo singularem in rebellica virtutem, subsecuta illico deMoscis victoria faeli- citer pro- citer probaret. V L A D I S L A V S, inquam, Moscorum domitor, Turearum terror, proximum. Suecorum exitium: Qui ad tantae Reipubl: fortunam natus, triumphos coronae praemisit, vt quam alij naturae beneficium, is praemium virtutis agnosceret, ac sponte oblatam, Augustiori nomine possideret. Debebatur tamen tanti Regis Heroicae sapientiae ; nam si cuipiam hominibus indita libertas subdere se debet, cui melius, quam ei,qui singulari iudicio praeditus, naturam quodammodo praetegressus supra mortales est, eorumq; facta mature discernit, atq; distinguit ? Propterea non immerito ebat Sapiens : Oh faelicem Rempubl : quae sapientissimo Principi ! Oh Principem vere beatum, cui optimi parerent ! Nempe hoc etiam huius Reipubl : faelicitati accedit, vt quo mitius Regis imperium agnoscunt subditi, eo libentius ad ipsum accurant, ac corporis fortunarumq; dispendia vltro ad salutem Principis patiantur. Aderam in castris ad Dersauiam, cum subita atq; improursa faedifragi Gustaui excursione arderet Prussia ; deficiente tuc milite, atq; exhausto aerario, officiosis litteris vocabatur in castra Nobilitas. Videreerat enascentem vndiq; Militem, expansa vexilla, atque integros ad Regem accurentes Nobilium exercitus. Djxisses Amicorum Regum ac Priacipum, aduentare auxilia, cum nonnisi Nobilitas, effuso in Regem obsequio, plusquam triginta hominum millia sponte ingenua liberalitate armasset. Id etiam agunt quotidie Russiae Principes, ac Regum more ad publica salutem integras alunt Militum legiones, rarum potentis, atq; obsequentis populi exemplum. Inter hos videre est Magnum illum Lvbomirscivm, Russiae Palatinum, Visniciae Comitem, cuiolim acclamantis exercitus fauore, cum Respubl: ab Otto-mannorum armis tam fortiter appeteretur, vacans in castris est delatum imperium: vt scilicet triumphum mox ageret in terris, quem Dux alter, in castris morbo sublatus, agebat in caelo. Sic V i s n i o. VECII, Czartoriscii , Zaslavien: atq; Ostrogij Duces. Sic PoTOCII, Sl E N I AVII , T YS C H I E vIcII, ZolkevII, Ostrogii, ac fortissimi Danielovicii, alijq; sexcenti, henc Spartam, continuosuis armis, suo milite defendunt. Quid dicam de ipso supremo tantorum militum Imperatore KoniecpoLscio, cuius ludicrae venationes funt, nesunt, certare cum Tartaris, eosq; a Regni limitrbus assidue repellere. Quales laureas promeritus est ad Amerstinum, cum non ita pridem integrum hostilem exercitum suo parem, nisisuperiore, caudina pactlione supplicem sese, Vexilla, Ducesque, Strefium ac Teufelium, deuinctos sibi dedentem vidit ? Quales, cum ferocem illum Baudissium sua manu faucium deiecit ex equo, captiuum retulit ad castra ? Quales, cum Pucensem portum, nouo atq; inaudito opere excitatis in lpsa Marina glacie aggeribus, ad deditionem compulit ? Quales, cum Guftauum illum, adeo toti Europae terribilem, tot annis ita coercuit, vt signa cotra ipsam explicare nuspiam ausus fuerit, aut Arcem nonnisi aftu tentare ? Quales demum cum hisce ipsis diebus Abaza Bas sam, Asiatica rebellione famosum, atque ipsi Otto-mannico Imperatori formidatum, armatum duplici atq ; immenso Turcarum ac Tartarorum exercitu, Regni viribus alibi faeliciter occupatis, ipse solus paruo milite compescuit, incredibili affecit damno, atq; vt turpiter a finibus recederet, coegit ? Quid in ta breui spatio hic refera de ZAMOSCIO illo fortissimo, ac doctisslimo viro, cuius non minus par- nus partes sunt hostem oppugnare in castris, quam ciues contraria Lentientes, singulari sua eloquentia peruincere, atq; in meliorem consiliorum partem pertrahere ? Quid de Donoffio Palatino Der-patensi, magni nominis Viro, cuius consilia oracula, cuius amor summa faelicitas, cuius amicitia constantissimum est beneuolentiae ligamen: Qui denique cum in Regia gratia regnaret, nemini offensus, quod alibi inauditum, vltima non labris, sed manu monentis Principis, non tamen gratiae signa percepit ? Quid de KAZANOvIIS, quorum dum alter Regia gratia floret in Aula, alter insigni clarus titulo militat in castris, ac Regno victfcorias, nobilissimae Familiae nouos parat triumphos ? Quid de Sobieiescio, qui quemadmodum acer in armis, ita facundia potentissimus ? Quid de tot Viris in Aula consilio & authoritate pollentibus, praesertim ijs, qui Infulis conspicui, caeteris antecedunt, WĘzyk, Zadzik, Firleivs, Lipscivs,Gembicivs, alijque ? Quid de OPALiNIO,TENCZYNIO,ZEbrzydvio, Danielovicio? et siad Lithuaniam me referam, de R a d z i v i l o, ac S a p i e h a, Senattis vel Reipvabl: luminibus ? Quid de P a z i o ac Vesso- ac Vessolovio, Senatoria prudentia ac eruditione clarissimis ? Sed quales demum honores promereris in Republ :velin Te meretur tot virtutum faecunda parens Respub: Fortissime, Sapientissime, atq; Eloquentissime Procerum, non minus olim armis in Moscouia, quam Legationibus in Anglia, atq; hic nuperrime gloriosus. Habuisti nunc tuarum virtutum spectatricem, atq; admiratrice Romam : Romam inquam, cuius tam praeclaro iudicio, Tibi vnice plaudenti, quicqua addere, nec mea tenuitas, nec Tua modestia coram permittit. Hae sane sunt praeclarae, atq; vnicae, florentissimse Reipubl: laudes. In his magnanimae prolis honoribus vere triumphat gloriosa Mater. Illa, quae nuper suorum virtute proslratos captiuos ad pedes vidit peruicaces Moscoru tyrannos, eosdeq; liuida rabie hausto veneno, morientes tumulauit in sinu. Illa Sarmatia, quae nunquam pari cu hoste cogreditur: sed hostile numeruviuida seper suoru virtute copescit. Sarmatia ad vincedu alacris, ad ostetada victoria minime propesa; & quae illustre sluaru victoriaru splendore elucescere potius ambit in aeuu, in obscuris quantuuis historiaru caracteribus, qua momentae tanea popa inter ambitiosos ignes cu facibus extira-gui. Faelix illa Sarmatia, cui licet auru no pariat Indi cae auri fodinae: immesi tame adeo emissis frugibus ad ea co Huut pecuniaru thesauri, vt amphssimi Regni valeat explere desideriu. Illa demu Sarmatia, quę potentiss: Turcaru Tyranni vires sola ita cofregit, vt postqua ta insigni sulcepta clade, a finibus abscessic inglorius, taqua lethali vulnere cofectus, nec animu resupserit, nec quippia faelicius vspia tentarit. Cadet adhuc tade eade inuicta dextera, no quide auspicijs sed ductcu VLADISLAI fortissimi Regis, cui nil an. tiquius, nil optatius, qua tot perditas Chrislianoru Prouincias, no ad sui obsequiu, sed ad libertate, quae sola Polonoru armis exquiritur, reducere. Perennet igitur ad sui gloria, ad totius Chrishanae Reip: bene-siciu gloriosu m Regnu. Perenet floretissimae Reip: sanctissimum institutum. Perennet Inuictiss: Regis immortale Nomen; ac me demum tantum argumentum inter Aulae strepitus, atq; Vrbanos tamultus, in tam paruo spacio, tam frigide, tam temere iacludere volentem, Auditores naei solita benignitate excuseat. DIXI.